Mất ngủ, thiếu ngủ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tư duy và cảm nhận của cơ thể. Khi không ngủ đủ giấc vào ban đêm, cơ thể không thể tái tạo đủ năng lượng để hoạt động vào hôm sau. Người bệnh dễ cảm thấy mệt mỏi, cáu gắt và chậm chạp hơn thường ngày.
Thiếu ngủ là tình trạng ngủ ít hơn nhu cầu cần thiết của cơ thể. Thông thường, một người trưởng thành cần ngủ khoảng 7 giờ mỗi đêm để duy trì sức khỏe tốt. thiếu ngủ có thể xảy ra khi giấc ngủ mỗi ngày không đồng nhất với đồng hồ sinh học tự nhiên của cơ thể. Người bệnh hay ngủ muộn, dậy sớm. Khi đó, nhịp sinh học trong cơ thể sẽ bị phá vỡ, gây suy giảm chất lượng giấc ngủ.
Ngủ không ngon giấc, thường xuyên thức giấc giữa đêm, ngủ không sâu giấc, dễ bị đánh thức…dẫn đến tình trạng thiếu ngủ.
Dùng điện thoại smartphone vào buổi tối, đặc biệt trước khi ngủ gây ra tình trạng khó ngủ.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến mất ngủ, khó ngủ, thiếu ngủ trong đó có những thói quen xấu cũng có thể gây ra tình trạng này.
Dưới đây là những thói quen xấu dễ khiến mất ngủ.
Thói quen ăn uống không lành mạnh
Ăn uống là một phần quan trọng giúp cân bằng sức khỏe và tinh thần, hỗ trợ có giấc ngủ ngon hơn. Thói quen ăn uống chưa khoa học và dẫn đến mất ngủ. Việc ăn nhiều trước giờ đi ngủ có thể gây khó khăn cho việc tiêu hóa và tạo ra cảm giác khó chịu khi nằm nghỉ, dẫn đến mất ngủ.
Ngoài ra, ăn quá no, ăn nhiều chất béo, socola, phomai… cũng gây khó ngủ vì những thực phẩm, thức uống này sở dĩ gây mất ngủ vì nó có những chất cản trở tryptophan (chất giúp tăng cường thư giãn và giấc ngủ, làm dịu thần kinh và lo lắng).
Thói quen sử dụng thiết bị công nghệ quá mức gây khó ngủ, mất ngủ
Bệnh mất ngủ, thiếu ngủ có thể xuất phát từ thói quen sử dụng thiết bị điện tử, công nghệ như: máy tính, điện thoại, ipad, máy chơi game…. Việc sử dụng các thiết bị công nghệ quá mức, đặc biệt là vào buổi tối trước khi ngủ có thể trở thành nguyên nhân chính gây ra tình trạng mất ngủ.
Thói quen uống rượu bia, hút thuốc lá.... gây khó ngủ, mất ngủ
Các chất kích thích cũng góp phần dẫn đến tình trạng mất ngủ. Nhiều người có thói quen sử dụng nhiều bia rượu, thuốc lá dẫn đến tình trạng này. Việc dung nạp caffeine trong cà phê, trà đặc sau 6h chiều. nước ngọt có ga cũng gây mất ngủ, khó ngủ. Uống quá nhiều rượu sau 7h tối cũng gây khó ngủ. Ngoài ra, nicotine trong thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá điện tử cũng là một chất kích thích khiến người trẻ mất ngủ.
Lời khuyên cho những người khó ngủ, mất ngủ
Mất giấc ngủ được cho là gây ảnh hưởng nặng nề tới sức khỏe tinh thần của con người, bởi nó không cho thời gian để "chăm sóc" não bộ. Mất ngủ khiến cơ thể không tái tạo đủ năng lượng cho hoạt động ban ngày, gây mệt mỏi khó tập trung, tâm lý không thoải mái.
Để chữa bệnh mất ngủ trước hết và quan trọng nhất là phải truy tìm căn nguyên từ đó mới có hướng khắc phục.
Sử dụng thuốc theo đơn: Trong các trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp người bệnh cải thiện chất lượng giấc ngủ. Bên cạnh đó, cần thay đổi lối sống và thói quen hàng ngày: Điều chỉnh giờ đi ngủ, tránh tiếp xúc với ánh sáng màn hình điện tử trước khi ngủ và tăng cường vận động có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Thay đổi thói quen ăn uống: Hạn chế bia rượu, thuốc lá, caffein, hạn chế ăn đồ cay nóng, nhiều đường, không ăn quá nhiều vào buổi tối, uống sữa ấm trước khi ngủ… là những bí quyết giúp cải thiện tình trạng mất ngủ. Bổ sung các thực phẩm giúp ngủ ngon như việt quất, quả dâu tằm,… giúp cải thiện tình trạng mất ngủ.
Ngoài ra, một số biện pháp như ngồi thiền, châm cứu, tập yoga… cũng chứng minh hiệu quả, giúp người bệnh dễ đi vào giấc ngủ.
Để dễ đi vào giấc ngủ và có giấc ngủ ngon hơn thì không nên chơi thể thao sát giờ ngủ, không đi ngủ lúc đói hay quá no, không uống cà phê sau 7 giờ tối, không ăn nhiều phomai, socola vào buổi tối.
Trường hợp ngủ say nhưng tỉnh dậy vẫn thấy mệt có thể đang gặp phải hội chứng mệt mỏi kinh niên, cần bổ sung vitamin và khoáng chất. Những người có công việc phải thức đêm bên cạnh bổ sung khoáng chất nên sắp xếp để giấc ngủ bù, tốt nhất là nên dành thời gian để ngủ trưa.
BS. Phạm Thanh Phương