30 ngày và cách Tổng thống Donald Trump đảo lộn trật tự thế giới

16 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Donald Trump không hề nao núng trước những lời chỉ trích trong bối cảnh ông liên tục tái định hình mối quan hệ của Mỹ với nhiều quốc gia.

Chỉ một ngày sau lễ nhậm chức hôm 20-1, ông Trump nêu rõ ý định rút Mỹ khỏi Thỏa thuận Khí hậu Paris và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Sau đó là chuỗi ngày nhắm tới Greenland, lên kế hoạch biến Dải Gaza thành “Riviera của Trung Đông”, áp thuế quan với Trung Quốc, trục xuất người di cư không giấy tờ...

Gần như không có lục địa nào nằm ngoài tầm ngắm của một Donald Trump “khó lường” trong một tháng qua.

Liên tục trở thành tâm điểm trên truyền thông, ông Trump cũng đảo lộn các chính sách trong nước, trong đó có việc cắt giảm bộ máy chính phủ Mỹ.

Đóng cửa USAID, trục xuất người nhập cư không giấy tờ

Trong thông báo gửi đến các nhân viên Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) hôm 6-2, chính quyền Mỹ cho biết sẽ giữ lại 611 nhân viên thiết yếu trong tổng số hơn 10.000 nhân viên cơ quan này trên toàn thế giới.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Bloomberg

USAID trở thành trọng tâm trong nỗ lực cắt giảm ngân sách liên bang của chính quyền ông Trump trong những ngày gần đây thông qua Ủy ban Hiệu quả chính phủ (DOGE) do tỉ phú Elon Musk đứng đầu. Ông Musk đã đăng lên X rằng USAID "không thể sửa chữa được" và cần phải đóng cửa .

USAID hiện quản lý gần 43 tỉ USD tiền viện trợ thực phẩm, nhân đạo và các khoản viện trợ khác, bao gồm chương trình nước sạch và cung cấp thuốc men, cho khoảng 130 quốc gia.

Tại châu Á, chính quyền Trump hủy khoản tài trợ 21 triệu USD cho Ấn Độ, đóng băng nguồn tài trợ cho các chương trình ở Bangladesh và Pakistan, đồng thời hủy bỏ 39 triệu USD được phân bổ cho các dự án bảo tồn đa dạng sinh học tại Nepal.

Trong khi đó, theo NBC News, kể từ lễ nhậm chức của ông Trump, các đặc vụ liên bang đã bắt giữ hơn 8.000 người nhập cư không có giấy tờ, với cam kết những cá nhân này sẽ trở thành một phần của cuộc trục xuất hàng loạt mang tính lịch sử.

Thắt chặt thuế quan

Nhà Trắng tuyên bố áp đặt mức thuế quan bổ sung 10% với tất cả sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc từ ngày 4-2. Để đáp trả, Trung Quốc đưa mức thuế mới với hàng hóa Mỹ gồm 15% với than đá và các sản phẩm khí đốt tự nhiên hóa lỏng, 10% với dầu thô, máy móc nông nghiệp và ô tô động cơ lớn.

Trong khi đó, Canada và Mexico “thở phào” sau khi ông Trump quyết định tạm hoãn ý định áp thuế bổ sung khi hai bên cam kết tăng cường an ninh biên giới.

Nhà Trắng lên kế hoạch áp 25% thuế với nhôm và thép của mọi quốc gia. Ảnh: Carrie Scherkus

Ngay cả đồng minh và đối tác thân thiết của Mỹ cũng không phải ngoại lệ. Hôm 10-2, tổng thống Mỹ tuyên bố sẽ áp 25% thuế nhôm và thép với mọi nước. Chỉ 3 ngày sau, ông ký một bản ghi nhớ của tổng thống nêu rõ kế hoạch "thuế quan có đi có lại" với tất cả quốc gia.

Các điểm nóng xung đột “sững sờ”

Dải Gaza và Ukraine, hai khu vực đang có xung đột, cũng “rung chuyển” bởi những quyết định từ Nhà Trắng.

Mặc dù nỗ lực thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas của ông Trump được hoan nghênh, kế hoạch di dời 2,2 triệu cư dân Palestine để biến Dải Gaza thành “Riviera của Trung Đông” khiến nhiều người sốc và vấp phải sự chỉ trích dữ dội.

Tuyên bố muốn "mua và sở hữu Gaza" của ông chủ Nhà Trắng nhận được sự ủng hộ từ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Tuy nhiên, chính quyền Palestine và các nước trong khu vực khẳng định vùng đất này "không phải để bán".

Các chuyên gia coi phát biểu của ông Trump là chiến thuật gây sức ép với các quốc gia Ả Rập để buộc Hamas từ bỏ quyền kiểm soát và ảnh hưởng ở Dải Gaza.

Bên cạnh đó, ông Trump đặt mục tiêu chấm dứt xung đột Ukraine thông qua đàm phán với Tổng thống Nga Vladamir Putin.

Quyết định đi đầu thảo luận trực tiếp với Nga của ông không chỉ khiến Ukraine mà cả các thành viên Liên minh châu Âu bối rối. Thậm chí, Ukraine không được mời tham dự cuộc họp giữa Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov tại Ả Rập Saudi hôm 18-2.

Những lời chỉ trích và chế giễu Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng thu hút sự chú ý. Tổng thống Mỹ gọi ông Zelensky là "diễn viên hài" và "độc tài" vì ép buộc Washington chi hàng tỉ USD vào “một cuộc xung đột không thể thắng”.

Phương Linh

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/30-ngay-va-cach-tong-thong-donald-trump-dao-lon-trat-tu-the-gioi-196250220223339208.htm