Tôi bị mỡ máu cao, đang dùng thuốc kê đơn. Xin bác sĩ hướng dẫn người bị bệnh này cần kiêng khem gì trong dịp Tết cổ truyền? Xin cảm ơn! (Trần Thanh Hà - 45 tuổi, Hà Nội).
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng - Trung tâm Oxy cao áp Việt Nga - Bộ Quốc phòng (Hà Nội) tư vấn:
Rối loạn lipid máu là bệnh khá phố biến hiện nay, nhiều người trẻ cũng gặp phải vấn đề này. Theo thống kê của Bộ Y tế, Việt Nam có gần 50% người trưởng thành sống tại thành thị bị mỡ máu cao (rối loạn lipid). Trong cả nước cứ 10 người trưởng thành thì có 3 người mỡ máu cao (chiếm tỉ lệ 39%) và hơn 50% phụ nữ 50-65 tuổi bị thừa cholesterol máu.
Đây là tình trạng chỉ số như cholesterol, triglyceride, LDL-cholesterol (cholesterol mật độ thấp) tăng cao hoặc chỉ số HDL-cholesterol (cholesterol mật độ cao) giảm sút. Nguyên nhân chủ yếu do chế độ ăn uống không lành mạnh, thiếu hoạt động thể chất, gene di truyền, một số bệnh lý khác.
Rối loạn lipid máu là yếu tố hàng đầu gây xơ vữa mạch máu, từ đó dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như tăng huyết áp, đột quỵ não, nhồi máu cơ tim... Ngoài ra, rối loạn lipid máu còn gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ và viêm tụy cấp.
Mục tiêu điều trị rối loạn lipid máu là hạn chế nguy cơ xảy ra các biến chứng tim mạch, kiểm soát tốt các chỉ số, trong đó quan trọng nhất là LDL-cholesterol. Ngoài việc dùng thuốc, chế độ ăn uống, sinh hoạt đóng vai trò rất quan trọng.
Vào dịp Tết Nguyên đán, mọi người có xu hướng ăn quá nhiều chất, sử dụng đồ uống có cồn tăng hơn thường ngày và hạn chế tập thể dục, lơ là uống thuốc, kiểm tra sức khỏe... nên người bệnh có nguy cơ mất kiểm soát mỡ máu, cũng như dễ gặp phải các biến chứng nguy hiểm.
Dưới đây là một số lưu ý về ăn uống, sinh hoạt đối với người bị rối loạn chuyển hóa lipid trong dịp Tết.
- Hạn chế tối đa việc sử dụng rượu, bia. Không hút thuốc lá, không dùng đồ uống có ga. Nên uống nhiều nước, ít nhất 2 lít (6-8 cốc) mỗi ngày. Sử dụng trà và cà phê vào buổi sáng cũng có tác dụng tốt trong việc kiểm soát lipid máu.
- Không được bỏ bữa, tránh tình trạng bị đói hoặc ăn no quá. Nên ăn nhiều bữa, mỗi ngày 4-5 bữa là tốt nhất. Nên ăn chậm và nhai kỹ, giúp tiêu hóa tốt, không nằm ngay sau khi ăn.
- Hạn chế đồ chế biến sẵn, đồ nhiều dầu mỡ, đồ chiên, rán, xào. Tăng cường chất xơ, rau xanh và trái cây tươi. Hạn chế các loại tinh bột nhanh (bánh, kẹo...), ưu tiên các loại tinh bột chậm (ngũ cốc chế biến thô). Nên bổ sung thực phẩm có chất béo lành mạnh như các loại hạt, cá, dầu oliu...
- Duy trì việc tập thể dục đều đặn hằng ngày (mỗi ngày nên tập nhẹ 30-60 phút). Giữ ấm cơ thể khi đi ra nơi lạnh, nơi gió. Đảm bảo ngủ đủ giấc và giữ cho tinh thần thoải mái.
Người bị rối loạn lipid máu cần sử dụng thuốc nên tham khảo tư vấn của nhân viên y tế, chuẩn bị đầy đủ thuốc, tuyệt đối tuân thủ đơn thuốc và hướng dẫn của bác sĩ, đi khám bệnh ngay khi gặp các biểu hiện khó chịu hoặc xét nghiệm các chỉ số mỡ máu trước Tết để có chế độ ăn phù hợp.
Phương Thúy