4 nhóm vướng mắc tác động tới tiến độ giải ngân đầu tư công

3 giờ trướcBài gốc

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương. Ảnh: VGP

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng đầu năm 2025 đạt kết quả tích cực, với tổng số vốn thực hiện gần 410.000 tỷ đồng, cho thấy sự chuyển biến rõ rệt so với các giai đoạn trước.

Nếu so sánh với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (bao gồm giao bổ sung trong năm) thì tỷ lệ giải ngân đạt 46,3%. Còn tính theo chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao đầu năm, đạt 49,5%.

Đây là những con số rất tích cực, cao hơn hẳn những năm trước, ông Phương nói.

Nếu so với cùng kỳ năm 2024 (giải ngân đạt 40,4%), giải ngân năm 2025 cao hơn cả về số tương đối và tuyệt đối, chênh lệch khoảng 135.000 tỷ đồng. Đây là kết quả đáng khích lệ, phản ánh sự nỗ lực của các Bộ, ngành và địa phương.

Tuy nhiên, để đạt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch cả năm theo yêu cầu của Chính phủ, vẫn còn nhiều khó khăn cần được tháo gỡ bằng những giải pháp quyết liệt và đồng bộ hơn. Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, những khó khăn, vướng mắc, có thể thấy rõ qua 4 nhóm chính:

Thứ nhất là quá trình tổ chức, sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương hai cấp. Việc sắp xếp lại cơ cấu hành chính, thay đổi mô hình chính quyền hai cấp đã tác động nhất định đến kết quả giải ngân vốn đầu tư công. Chẳng hạn như liên quan đến công tác kiện toàn cấp xã, có một số xã chưa kịp kiện toàn nên thiếu một số vị trí liên quan đến đầu tư công, như kế toán, quản lý dự án… do đó các thủ tục liên quan đến dự án, thanh quyết toán phải chờ để hoàn thiện.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Chính trị và Trung ương đã có chỉ đạo các địa phương khẩn trương rà soát, kiện toàn nhân sự để bảo đảm hoạt động thông suốt, bảo đảm tiến độ quá trình giải ngân vốn đầu tư công.

Thứ hai là một số dự án phải tiến hành rà soát, điều chỉnh để phù hợp với mô hình mới chính quyền hai cấp. Nhiều công trình trước đây do cấp huyện quản lý nay phải chuyển giao sang đơn vị, đầu mối khác.

Mặc dù Trung ương đã có những hướng dẫn rất cụ thể, nhưng trong quá trình triển khai thực tế tại các địa phương vẫn phát sinh một số vướng mắc đa dạng do ở mỗi địa phương, điều kiện và tình hình khác nhau. Tuy nhiên các địa phương đã rất nỗ lực khắc phục khó khăn, vướng mắc.

Thứ ba là liên quan đến việc phân bổ vốn. Qua rà soát từ đầu năm đến nay, vẫn còn một lượng vốn ngân sách Trung ương chưa phân bổ, ước tính khoảng 38,5 nghìn tỷ đồng. Theo báo cáo, hiện còn 18/42 Bộ ngành, cơ quan Trung ương và 29/34 địa phương chưa phân bổ hết số vốn ngân sách Trung ương giao.

Một trong những nguyên nhân chủ yếu là do các dự án chưa được phê duyệt. Nguyên nhân này cũng do một phần từ việc sắp xếp lại bộ máy hành chính, trong đó có sự sáp nhập, điều chỉnh chức năng của một số cơ quan, dẫn đến mất thêm thời gian để ổn định và rà soát lại danh mục đầu tư.

Bên cạnh đó, có những dự án sau khi đánh giá lại phải thay đổi chủ đầu tư, phải chuyển đổi công năng, hoặc tạm dừng triển khai. Việc này cũng làm ảnh hưởng đến thời gian, tiến độ phê duyệt dự án.

Ngoài ra, còn tồn tại những khó khăn về thể chế, pháp luật. Tại Kỳ họp thứ 9 vừa qua, Quốc hội đã sửa đổi một số luật liên quan đến đầu tư công, trong đó có Luật Đầu tư công. Tuy nhiên các văn bản, nghị định, thông tư, hướng dẫn của Trung ương đang dần hoàn thiện và sẽ sớm ban hành trong thời gian sớm nhất.

Thứ tư là nhóm vấn đề liên quan đến công tác tổ chức thực hiện. Đối với công tác đầu tư công, việc thực hiện rất quan trọng. Một khó khăn điển hình là vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, biến động giá nguyên vật liệu, vướng mắc trong thủ tục đầu tư phát triển dự án.

Bên cạnh đó là một số yếu tố khách quan như ảnh hưởng của thời tiết làm cho chậm tiến độ dự án. Hay nguyên nhân khách quan như việc điều chỉnh quy hoạch, thay đổi thiết kế hay quy định liên quan đến công tác xây dựng. Quy hoạch là yếu tố then chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ và hiệu quả đầu tư. Sau khi sắp xếp lại bộ máy, nhiều địa phương phải dành thêm thời gian để hoàn tất các bước chuyển tiếp trước khi có thể xây dựng, điều chỉnh và triển khai đồng bộ các dự án.

Để xử lý vấn đề này, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 66.2/2025, trong đó nhấn mạnh vai trò chỉ đạo của Quốc hội và Chính phủ trong việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch. Đồng thời, đưa ra các cơ chế tháo gỡ khó khăn, cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện để dự án được điều chỉnh và thực hiện kịp thời. Các quy định này không chỉ phục vụ cho dự án đầu tư công mà còn có ý nghĩa quan trọng với cả các dự án đầu tư ngoài ngân sách. Đây là vấn đề then chốt, cần sự quan tâm và phối hợp chặt chẽ từ các địa phương để bảo đảm hiệu quả.

Để đạt mục tiêu giải ngân gần 100% kế hoạch, Bộ Tài chính kiến nghị với các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục triển khai mạnh mẽ các giải pháp đã đề ra.

Liên quan đến công tác cán bộ và sử dụng vốn, cần yêu cầu các địa phương thường xuyên rà soát, bổ sung kế hoạch. Nếu có trường hợp không sử dụng hết số vốn được giao thì kịp thời báo cáo Chính phủ để điều chỉnh, chuyển vốn sang các ngành, địa phương hoặc dự án khác có nhu cầu và khả năng giải ngân tốt hơn.

Về công tác tổ chức triển khai, thực hiện, đề nghị các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục quan tâm, tập trung hơn nữa vào hai điểm then chốt là đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án để tạo ra khối lượng giải ngân lớn, đặc biệt trong những tháng cuối năm và kịp thời xử lý những vướng mắc trong quản lý, từ thủ tục kế toán đến công tác nhân sự, để bảo đảm hoạt động thông suốt.

Đối với những dự án cần điều chỉnh, các cơ quan chức năng cần xây dựng hướng dẫn cụ thể, có tính chất thống nhất áp dụng trên phạm vi cả nước, nhằm giảm bớt thủ tục rườm rà, tránh tình trạng phải liên tục hỏi - đáp giữa các cấp.

Kiều Chinh

Nguồn Mekong Asean : https://mekongasean.vn/4-nhom-vuong-mac-tac-dong-toi-tien-do-giai-ngan-da-u-tu-cong-45864.html