'4 tại chỗ' trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp

3 giờ trướcBài gốc

Hoàn lưu bão số 10 (Bualoi) đã gây ra những thiệt hại nặng nề về người và tài sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Đây cũng là thời điểm mô hình chính quyền địa phương hai cấp (tỉnh - xã/phường) phải đối diện với thử thách thực tế về khả năng điều hành và ứng phó thiên tai. Trong tình huống khẩn cấp, phương châm “4 tại chỗ” đã phát huy tối đa hiệu quả, cho thấy rõ vai trò then chốt của cấp cơ sở – nơi gần dân nhất trong công tác bảo vệ người dân trước thiên tai.

Khi mô hình chính quyền hai cấp được triển khai, vai trò trung gian của cấp huyện được lược bỏ. Trong điều kiện bình thường, sự thay đổi này giúp tinh gọn bộ máy, tăng cường tính chủ động, linh hoạt cho chính quyền cấp xã, phường. Tuy nhiên, khi thiên tai xảy ra bất ngờ và trên diện rộng, đây lại là bài kiểm tra năng lực thực thi về điều hành, tổ chức lực lượng và huy động nguồn lực tại cấp cơ sở.

Không còn những xã, phường “chờ lệnh”, mô hình mới đặt ra yêu cầu cấp thiết: chính quyền cấp cơ sở phải chủ động, quyết đoán, tự lực và phản ứng linh hoạt hơn bao giờ hết.

Trong bối cảnh đó, phương châm “4 tại chỗ”: chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ đã chứng minh được giá trị thực tiễn và hiệu quả rõ nét.

Xã Dương Quỳ: Chủ động, quyết liệt, giảm thiểu thiệt hại

Từ ngày 28/9, trên địa bàn xã Dương Quỳ xuất hiện mưa lớn, đến ngày 30/9, kết hợp với nước đầu nguồn đổ về khiến nước lũ dâng cao, gây thiệt hại nặng nề về nhà ở, sản xuất và hạ tầng nông thôn.

Tính đến 9 giờ ngày 2/10, xã ghi nhận trên 20 căn nhà bị thiệt hại hoàn toàn, hơn 30 nhà bị ngập nước; trên 180 ha lúa bị ngập úng; nhiều tuyến đường giao thông nông thôn bị sạt lở; một số công trình hạ tầng như trường học, cấp nước sinh hoạt, thủy lợi hư hỏng... Thiệt hại sơ bộ ước tính khoảng 50 tỷ đồng.

Đồng chí Nguyễn Minh Toàn, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy cùng Đoàn công tác xã Dương Quỳ kiểm tra, nắm tình hình công tác khắc phục hậu quả thiên tai trên địa bàn xã.

Trước tình huống khẩn cấp, xã Dương Quỳ đã triển khai phương châm “4 tại chỗ”. Ông Phạm Đức Huấn, Chủ tịch UBND xã cho biết: Rút kinh nghiệm xử lý tình huống từ các đợt mưa lũ trước, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN xã đã chủ động tuyên truyền đến bí thư chi bộ, trưởng thôn và Nhân dân rà soát các điểm nguy cơ sạt lở, kịp thời nắm tình hình mưa lũ tại các thôn bản để có phương án ứng phó.

"Phương châm “4 tại chỗ” đã phát huy hiệu quả, giúp Dương Quỳ giảm thiểu thiệt hại, nhất là không để xảy ra tổn thất về người, tạo nền tảng để địa phương khắc phục khó khăn do thiên tai gây ra" - ông Huấn cho biết.

Cũng theo ông Huấn, với vai trò là cấp chính quyền gần dân nhất, xã Dương Quỳ đã chủ động triển khai đồng bộ các biện pháp ứng phó ngay từ khi có những cảnh báo từ các cơ quan chuyên môn và chính quyền cấp tỉnh.

Do đó, ngay từ ngày 29/9, nhiều hộ dân được di dời đến nhà văn hóa thôn, nhà người thân; học sinh bán trú cũng được di chuyển đến nơi an toàn. UBND xã chủ động cho học sinh trên địa bàn xã nghỉ học trong hai ngày 30/9 và 1/10 để bảo đảm an toàn. Nhờ vậy, đến nay địa phương không có thiệt hại về người.

Vượt qua nhiều điểm sạt và địa hình hiểm trở, đoàn công tác xã Dương Quỳ đi bộ hơn 3 giờ đồng hồ để tiếp cận, chỉ đạo công tác khắc phục hậu quả thiên tai tại các thôn bị cô lập.

Cùng với đó, xã đã huy động lực lượng công an, dân quân, công an viên và Nhân dân tham gia phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai. Máy móc, phương tiện của doanh nghiệp và hộ dân được huy động để xử lý sạt lở trên Quốc lộ 279 đoạn qua địa bàn.

Hiện, xã tiếp tục tập trung phương tiện, máy móc khắc phục sạt lở trên các tuyến đường nông thôn, bước đầu bảo đảm xe máy lưu thông tạm thời đến trung tâm thôn. Hiện nay, công tác khắc phục hậu quả thiên tai đang được địa phương tích cực triển khai để người dân từng bước khôi phục sản xuất, sớm ổn định đời sống.

Phường Nam Cường: Phát huy vai trò "tuyến đầu"

Phường Nam Cường cũng là một trong những địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề do hoàn lưu bão số 10. Mưa lớn đã khiến hơn 1.900 hộ dân bị ảnh hưởng, trong đó có trên 1.000 hộ phải di dời khẩn cấp. Nhiều tuyến đường nội phường ngập sâu, nhiều khu dân cư bị cô lập và hàng trăm hecta lúa, hoa màu bị nhấn chìm.

Tuy nhiên, dưới sự chỉ đạo quyết liệt từ cấp ủy, chính quyền và sự chuẩn bị kỹ lưỡng theo phương án phòng thủ dân sự, phường Nam Cường đã nhanh chóng triển khai các hoạt động ứng phó.

Đồng chí Tạ Ngọc Hoa - Chủ tịch UBND phường Nam Cường nhấn mạnh: Chúng tôi luôn xác định vai trò và trách nhiệm cấp phường là then chốt, đặc biệt trong ứng phó với thiên tai. Chính quyền phường đã chủ động xây dựng phương án và nhanh chóng khảo sát khu vực nguy hiểm, vận động và huy động lực lượng (trật tự cơ sở, dân quân, đoàn thể, thanh niên) hỗ trợ người dân di dời người và tài sản đến nơi an toàn.

Cùng với đó, thực hiện công tác thông tin nhanh chóng để bà con nắm rõ diễn biến thời tiết và chủ động phòng chống. Ban Chỉ đạo phường phân công thành viên bám sát từng địa bàn, thậm chí chia thành 4 tổ công tác do đặc thù địa bàn bị chia cắt khi lũ lên.

Chúng tôi cũng đã kịp thời báo cáo và nhận được sự tăng cường hỗ trợ từ tỉnh, đặc biệt là thuyền máy để di chuyển người dân và tiếp tế lương thực cho các vùng bị cô lập.

Đồng chí Tạ Ngọc Hoa - Chủ tịch UBND phường Nam Cường

Phường đã chuẩn bị sẵn thuyền, áo phao, máy nổ, lương thực, nước uống và đặc biệt là tổ chức các bếp ăn tập trung tại các điểm sơ tán tạm thời (nhà văn hóa, trường học trên cao) để phục vụ người dân.

Dù không còn cấp trung gian, phường Nam Cường vẫn đảm bảo an toàn tuyệt đối về người trong suốt thời gian xảy ra thiên tai. Việc vận dụng linh hoạt, hiệu quả phương châm "4 tại chỗ" đã góp phần giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản, bảo vệ an toàn cho Nhân dân.

Ngay sau khi nước rút, phường tập trung xử lý các vấn đề dân sinh cấp bách như cấp điện, cấp nước sinh hoạt, thu gom rác thải, đảm bảo vệ sinh môi trường và dịch tễ tại các khu dân cư, trạm y tế.

Các lực lượng tại chỗ cùng người dân phường Nam Cường dọn dẹp bùn đất sau lũ.

Những chỉ đạo quyết liệt trong khắc phục hậu quả thiên tai, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản Nhân dân của chính quyền phường Nam Cường đã được người dân địa phương ghi nhận và đánh giá. Chị Nguyễn Thị Nga, thôn Tuy Lộc chia sẻ: Chính quyền phường phản ứng rất nhanh. Ngay khi nước dâng, bà con được hướng dẫn di chuyển, hỗ trợ đồ dùng thiết yếu. Sau mưa lũ, lực lượng công an, dân quân đến từng khu, từng nhà giúp các hộ bị ảnh hưởng khắc phục hậu quả thiên tai.

Cơ hội hoàn thiện mô hình mới

Khi không còn cấp huyện làm trung gian, trách nhiệm đặt nặng hơn trên vai người đứng đầu cấp xã, phường. Tinh thần “4 tại chỗ” trong bối cảnh này đã trở thành kim chỉ nam trong cách thức điều hành, tổ chức lực lượng và xử lý tình huống khẩn cấp tại cơ sở.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, thực tế triển khai nhiệm vụ ứng phó bão lũ ở cấp cơ sở cũng cho thấy nhiều khó khăn, đặc biệt là ở hai phương diện nhân lực và vật lực.

Bà Tạ Ngọc Hoa - Chủ tịch UBND phường Nam Cường chia sẻ thêm: Khó khăn lớn nhất hiện nay của địa phương là lực lượng ứng phó còn mỏng, chủ yếu dựa vào dân quân, lực lượng cơ sở, trong khi phương tiện như thuyền máy, áo phao, máy phát điện vừa thiếu, vừa xuống cấp. Kinh phí triển khai phòng, chống bão lũ hạn hẹp nên địa phương phải chủ động sử dụng nguồn dự phòng để chuẩn bị lương thực, thực phẩm khi thiên tai xảy ra.

Bài học từ Nam Cường và Dương Quỳ cho thấy: khi chính quyền cấp cơ sở nắm chắc tình hình, chủ động và quyết đoán trong mọi tình huống, thiệt hại sẽ được giảm thiểu tối đa. Đồng thời, từ những khó khăn đã gặp phải, có thể thấy rõ sự cần thiết của việc đầu tư thêm cho các địa phương về phương tiện chuyên dùng, kinh phí dự phòng và nâng cao năng lực cho cán bộ cơ sở.

Đây không chỉ là thử thách, mà còn là cơ hội để hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp – mô hình đang từng bước khẳng định vai trò gần dân, sát dân và vì dân trong mọi hoàn cảnh.

Thanh Chi - Thúy Phượng - Nguyễn Văn Hoàng

Nguồn Lào Cai : https://baolaocai.vn/4-tai-cho-trong-mo-hinh-chinh-quyen-dia-phuong-hai-cap-post883658.html