Chiều 15-3, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác phòng chống bệnh sởi.
Đã có 5 ca tử vong do sởi trong năm 2025
Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp, trong đó một số bệnh có vaccine phòng bệnh từ lâu như sởi, ho gà... có xu hướng gia tăng tại nhiều nước trên thế giới.
"Năm 2024, Tổ chức Y tế thế giới cảnh báo việc gia tăng số ca mắc bệnh sởi và nguy cơ bùng phát dịch sởi tại nhiều khu vực trên thế giới. Trong 5 năm qua, dịch sởi đã bùng phát ở 103 quốc gia, nguyên nhân chính là do tỉ lệ tiêm vaccine sởi thấp, chỉ 80% hoặc ít hơn", bà Lan nói.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan chủ trì hội nghị. Ảnh: TRẦN MINH
Theo báo cáo của Bộ Y tế, từ đầu năm 2025 đến nay, Việt Nam ghi nhận 38.807 trường hợp nghi sởi tại 63 tỉnh/thành, trong đó có 3.447 trường hợp dương tính với sởi tại 61 tỉnh/thành, 5 trường hợp tử vong liên quan đến sởi.
Số trường hợp nghi sởi cao nhất được ghi nhận tại khu vực miền Nam (57%), miền Trung (19,2%), miền Bắc (15,1%) và Tây Nguyên (8,7%).
Tại một số tỉnh/thành, số ca mắc sởi có xu hướng tăng cao: Cao Bằng (582 ca), Nghệ An (737 ca), Quảng Nam (499 ca), Đà Nẵng (2043 ca), Khánh Hòa (1661 ca), Đắk Lắk (621 ca), Gia Lai (1879 ca), Kon Tum (624 ca), Đồng Tháp (1202 ca), An Giang (1046 ca), Lâm Đồng (476 ca).
Một số tỉnh/thành có số mắc cao nhưng bắt đầu chững lại và dần được kiểm soát: Lào Cai (1180 ca), Hà Giang (6.017 ca), Hà Tĩnh (547 ca), Bình Thuận (1208 ca), Bạc Liêu (1167 ca), TP. Hồ Chí Minh (3321 ca), Bình Dương (2085 ca), Đồng Nai (4099 ca), Tây Ninh (668 ca), Cà Mau (1995 ca).
Vẫn có những người "anti vaccine"
Theo ông Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), số ca sốt phát ban nghi sởi phân bố ở nhiều nhóm tuổi.
Trong đó, chủ yếu từ 9 tháng đến dưới 15 tuổi (chiếm 72,7%). Tỉ lệ trẻ dưới 9 tháng tuổi mắc sởi là 15,3% - đây là nhóm chưa đến độ tuổi tiêm vaccine sởi. Số mắc là trẻ nam cao hơn so với trẻ nữ với tỉ lệ lần lượt là 55,7% và 44,3%.
"Bệnh sởi lây truyền rất nhanh qua đường hô hấp, 90% người chưa có miễn dịch sẽ mắc bệnh nếu tiếp xúc gần với bệnh nhân sởi. Trung bình một người mắc bệnh có thể lây cho 12-18 người khác", ông Đức nói.
Cũng theo lãnh đạo Cục Phòng bệnh, bệnh sởi có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, thậm chí có thể viêm não, dẫn đến tử vong. Bệnh đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng.
"Bệnh sởi chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền khi miễn dịch trong cộng đồng đạt ít nhất 95%", ông Đức nhấn mạnh.
Trẻ được tiêm vaccine sởi tại Trạm Y tế phường An Lạc, quận Bình Tân, TP.HCM. Ảnh: NGUYỆT NHI
Trong khi đó, theo Cục trưởng Cục Phòng bệnh, tỉ lệ tiêm vaccine sởi trên cả nước còn thấp, miễn dịch trong cộng đồng không đạt mức để có thể ngăn ngừa dịch bệnh.
"Có những tỉnh, tỉ lệ tiêm chủng ở các bệnh truyền nhiễm có vaccine phòng bệnh chỉ đạt 40%. Đặc biệt, sau đại dịch COVID-19, có một bộ phận người dân "anti vaccine", không đưa trẻ đi tiêm chủng", ông Đức cho hay.
Bên cạnh đó, còn có nhóm ở vùng sâu, vùng xa khả năng tiếp cận tiêm vaccine sởi còn khó, tỉ lệ phụ nữ sinh con tại nhà ở vùng xa cũng khó tiếp cận việc tiêm vaccine sởi cho trẻ. Đây là những lý do khiến tỉ lệ tiêm vaccine phòng bệnh truyền nhiễm, trong đó có bệnh sởi tại một số địa phương còn thấp.
Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan yêu cầu, các địa phương cần theo dõi sát diễn biến dịch bệnh và báo cáo ngay tình hình. Bên cạnh đó, cần huy động sự vào cuộc của các cấp, các ngành chứ không chỉ có ngành y tế; đồng thời chuẩn bị sẵn cơ sở vật chất, trang thiết bị, vật tư y tế, nhất là các vùng có nguy cơ cao để xử lý ngay dịch bệnh.
Từ đầu năm 2025, Bộ Y tế đã ban hành kế hoạch phòng, chống bệnh truyền nhiễm và kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine sởi.
Bệnh sởi đã từng xảy ra những đợt dịch lớn, theo chu kỳ khoảng 5 năm do sự tích lũy các đối tượng chưa có miễn dịch đối với bệnh sởi trong cộng đồng. Theo Bộ Y tế, thời gian qua số ca mắc sởi có giảm so với giai đoạn trước đây nhưng theo chu kỳ 5 năm 1 lần thì hiện là chu kỳ của dịch sởi bùng phát.
Bệnh sởi rất dễ lây lan và thường gây thành dịch. Trước đây hầu hết trẻ em đều mắc sởi. Việc triển khai rộng rãi tiêm vaccine sởi trong nhiều năm đã khống chế thành công bệnh sởi. Để ngăn ngừa dịch bệnh bùng phát, cần đạt tỉ lệ bao phủ vaccine ≥95% với 2 liều/người.
THANH THANH