5 dấu ấn chính trị lẫy lừng của bà Pelosi - nữ Chủ tịch Hạ viện đầu tiên của Mỹ

8 giờ trướcBài gốc

Ngày 6-11, cựu Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tuyên bố sẽ không tái tranh cử trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm 2026, kết thúc sự nghiệp chính trị kéo dài 4 thập niên của bà.

Quyết định của nữ Hạ nghị sĩ khép lại một thời kỳ nhiều dấu ấn không chỉ với nữ chính trị gia quyền lực này mà còn với toàn đảng Dân chủ.

Bà không chỉ ghi tên mình vào lịch sử với tư cách người phụ nữ đầu tiên cầm chiếc búa quyền lực tại Hạ viện mà còn thúc đẩy thành công hàng loạt cải cách quan trọng.

Trên chặng đường đó, bà Pelosi gây dựng danh tiếng là một người có khả năng kiểm soát phiếu bầu xuất sắc khi có thể thuyết phục ngay cả những nghị sĩ Dân chủ cứng rắn nhất ủng hộ chương trình nghị sự của bà. Ngoài ra, bà cũng là một “cỗ máy” gây quỹ khổng lồ, mang về khoảng 1,3 tỉ USD cho đảng Dân chủ trong suốt sự nghiệp tại quốc hội.

“Bà khiến chúng tôi tự hào khi là người của đảng Dân chủ và bà sẽ được ghi nhận trong lịch sử như một trong những Chủ tịch Hạ viện xuất sắc nhất mà nước Mỹ từng có” - cựu Tổng thống Barack Obama viết hôm 6-11.

Dưới đây là những dấu ấn lớn nhất trong sự nghiệp lừng lẫy của bà Pelosi tại Điện Capitol, theo tờ The Hill.

Cựu Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Chiến tranh Iraq

Năm 2002, bà Pelosi là nghị sĩ Dân chủ cao cấp nhất trong Ủy ban Tình báo Hạ viện khi Tổng thống George W. Bush và chính quyền của ông yêu cầu quốc hội phê chuẩn chiến dịch quân sự tại Iraq. Tổng thống Bush cảnh báo rằng Tổng thống Iraq - ông Saddam Hussein sở hữu kho vũ khí nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến Mỹ và các nước phương Tây khác.

Sau các vụ tấn công khủng bố ngày 11-9-2001, chính quyền ông Bush nói với quốc hội rằng cần phải ra tay trước: đánh Iraq trước khi Iraq đánh Mỹ.

Bà Pelosi đã phản bác lập luận này, cho rằng chính quyền ông Bush không đưa ra bằng chứng nào chứng minh ông Saddam có vũ khí hủy diệt hàng loạt, cũng như không có cơ sở để phát động chiến dịch quân sự tại Iraq.

Mặc dù nghị quyết cho phép chiến tranh được thông qua dễ dàng vào tháng 10-2002, bà Pelosi nằm trong số 133 hạ nghị sĩ - gần như toàn bộ là đảng viên Dân chủ - bỏ phiếu phản đối.

Lịch sử sau đó đã minh chứng những người phản đối đã đúng. Iraq thực tế không hề có vũ khí hủy diệt hàng loạt. Và cuộc chiến Iraq không chỉ cướp đi sinh mạng của hàng nghìn binh sĩ Mỹ cùng hàng trăm nghìn dân thường Iraq mà còn làm khu vực rơi vào bất ổn, tạo điều kiện cho các lực lượng khủng bố chống phương Tây trỗi dậy.

Người phụ nữ quyền lực

Năm 2003, bà Pelosi được bầu để thay thế Lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Hạ viện Dick Gephardt, đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử có một phụ nữ lãnh đạo một đảng phái tại quốc hội. Và bà lại tiếp tục làm nên lịch sử vào năm 2007 khi trở thành nữ Chủ tịch Hạ viện đầu tiên và lặp lại điều này một lần nữa vào năm 2019.

Bà Pelosi trân trọng cơ hội hiếm có để tiếng nói của phụ nữ được vang lên ở cấp cao nhất trong hệ thống quyền lực chính trị tại Washington, và bà nhanh chóng tận dụng vị thế đó để thúc đẩy các vấn đề vì phụ nữ.

Đạo luật đầu tiên được Tổng thống Obama ký khi ông bước vào Nhà Trắng - giữa nhiệm kỳ Chủ tịch Hạ viện đầu tiên của bà Pelosi - là Đạo luật Bình đẳng tiền lương Lilly Ledbetter, cho phép phụ nữ khiếu nại về sự chênh lệch thu nhập giữa các giới khi làm cùng công việc.

Bà cũng đảm bảo rằng Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (Affordable Care Act) sẽ ngăn các công ty bảo hiểm từ chối chi trả hoặc tăng phí đối với phụ nữ.

Bà Pelosi nhiều lần bày tỏ tiếc nuối về sự mất cân bằng giới nghiêm trọng tại quốc hội và bà đã tận dụng tầm ảnh hưởng của mình để khuyến khích nhiều phụ nữ khác bước chân vào chính trị.

Bà cũng là một trong những người bảo vệ mạnh mẽ nhất quyền sinh sản của phụ nữ - lập trường này khiến bà, vốn là một người Công giáo, thường xuyên xung đột với Giáo hội. Năm 2022, Tổng giám mục San Francisco đã cấm bà được rước lễ tại quê nhà.

Chương trình Obamacare

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi ủng hộ Tổng thống Barack Obama vào năm 2010 khi ông ký ban hành Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Bà Pelosi đã giữ chức Chủ tịch Hạ viện được hai năm khi Tổng thống Obama nhậm chức vào năm 2009, thời điểm nước Mỹ đang chìm trong cuộc Đại suy thoái. Hai người nhanh chóng bắt tay thông qua một gói kích cầu khẩn cấp nhằm giảm thiểu tác động của suy thoái kinh tế. Nhưng ưu tiên hàng đầu của cả hai nhà lãnh đạo Dân chủ lại nằm ở lĩnh vực khác là cải cách y tế.

Kết quả của nỗ lực đó là Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền - một gói chính sách đồ sộ bao gồm hàng loạt quy định bảo hiểm mới và các khoản trợ cấp liên bang. Đạo luật không chỉ mở rộng phạm vi chăm sóc y tế cho hàng triệu người không đủ khả năng chi trả mà còn đảm bảo phạm vi bảo hiểm toàn diện hơn, quyền lợi không bị giới hạn và người bệnh không bị loại trừ.

Ông Obama ký ban hành đạo luật này vào tháng 3-2010. Nhưng nhiều người cho rằng điều đó có lẽ đã không thể xảy ra nếu không có khả năng lèo lái khéo léo của bà Pelosi trước những cuộc đấu tranh căng thẳng giữa phe Dân chủ tự do và ôn hòa tại Hạ viện.

Do lo ngại dự luật không được lòng cử tri, nhiều nghị sĩ Dân chủ ở các khu vực tranh cử gay gắt đã muốn từ bỏ hoàn toàn nỗ lực này.

Khi Thượng nghị sĩ Dân chủ Ted Kennedy ở Massachusetts qua đời giữa thời điểm tranh luận, và cử tri Massachusetts bầu một nghị sĩ Cộng hòa thay thế, khiến đảng Dân chủ mất đa số 60 phiếu ở Thượng viện, nhiều người trong đảng cho rằng nỗ lực cải cách đã thất bại. Nhưng bà Pelosi thì không.

“Cứ đi qua cổng. Nếu cổng đóng, chúng ta trèo qua hàng rào. Nếu hàng rào quá cao, ta dùng sào nhảy qua. Nếu vẫn không được, ta sẽ nhảy dù vào. Dù bằng cách nào, chúng ta cũng sẽ thông qua cải cách y tế cho người dân Mỹ” - bà nói với báo chí giữa lúc bế tắc.

Cuối cùng, phe Dân chủ đã sử dụng một thủ thuật thủ tục cho phép thông qua dự luật chỉ với đa số đơn giản tại Thượng viện. Bà Pelosi cho rằng đây là thành tựu lớn nhất trong toàn bộ sự nghiệp của bà tại quốc hội.

Biến đổi khí hậu

Bà Pelosi thể hiện sự quan tâm đối với bảo vệ môi trường ngay từ những ngày đầu bà đặt chân đến Điện Capitol. Nhưng chính trị gia này đã đưa cuộc chiến đó lên tầm cao hơn nhiều khi biến vấn đề nóng lên toàn cầu thành ưu tiên quốc gia sau khi bà trở thành Chủ tịch Hạ viện.

Một trong những việc đầu tiên bà Pelosi làm sau khi cầm búa chủ tịch Hạ viện vào năm 2007 là thành lập Ủy ban đặc biệt về Độc lập Năng lượng và Biến đổi Khí hậu.

Bà Pelosi cũng là người ủng hộ mạnh mẽ việc Tổng thống Obama đưa Mỹ tham gia Thỏa thuận Khí hậu Paris năm 2015. Và 4 năm sau, khi bà Pelosi trở lại vị trí Chủ tịch Hạ viện, các nghị sĩ Dân chủ một lần nữa đưa vấn đề khí hậu lên hàng ưu tiên với việc thành lập thêm một Ủy ban đặc biệt về Biến đổi Khí hậu.

Tổng thống Trump và vụ bạo loạn ngày 6-1

Bà Pelosi đã có những cuộc đối đầu gay gắt với Tổng thống Donald Trump, đặc biệt trong 2 năm cuối nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

Cuộc đối đầu đó lên đến đỉnh điểm vào năm 2019. Bà Pelosi dẫn đầu đảng Dân chủ tiến hành cuộc luận tội đầu tiên đối với ông Trump, sau khi có thông tin ông Trump đã tìm cách sử dụng viện trợ quân sự của Mỹ dành cho Ukraine như đòn bẩy để buộc Kiev cam kết mở cuộc điều tra tham nhũng nhằm vào ông Joe Biden và gia đình.

Đỉnh điểm căng thẳng giữa hai người là sau cuộc bầu cử năm 2020, khi ông Trump từ chối thừa nhận thất bại khiến hàng nghìn người ủng hộ ông tập trung tại Washington để phản đối chiến thắng của ông Biden.

Bà Pelosi nằm trong số các nghị sĩ bị đám đông cực đoan nhắm tới, và bà cùng các lãnh đạo lưỡng đảng đã nhanh chóng phối hợp để đảm bảo quốc hội họp lại ngay trong đêm hôm đó, xác nhận kết quả bầu cử.

Không lâu sau, bà phát động cuộc luận tội thứ hai đối với ông Trump.

Trọng tâm của chiến dịch đó là việc thành lập Ủy ban đặc biệt điều tra vụ bạo loạn ngày 6-1-2021 khi một ủy ban lưỡng đảng đi đến kết luận dứt khoát rằng ông Trump phải chịu trách nhiệm về bạo lực trong ngày hôm đó.

Cuộc đối đầu với ông Trump được xem là chương cuối trong sự nghiệp lãnh đạo của bà Pelosi tại Hạ viện.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/5-dau-an-chinh-tri-lay-lung-cua-ba-pelosi-nu-chu-tich-ha-vien-dau-tien-cua-my-post879977.html