Cần Giờ, cửa ngõ phía Đông Nam TPHCM, từ lâu được mệnh danh là "ốc đảo cô lập" do sự chia cắt nặng nề bởi sông Soài Rạp và hệ thống hạ tầng vượt sông thiếu đồng bộ. Sự cô lập này càng lộ rõ khi liên kết với Bà Rịa - Vũng Tàu bị cản trở, buộc người dân phải "quá cảnh" qua Đồng Nai, gây lãng phí và kìm hãm liên kết vùng.
Cần Giờ từ lâu được mệnh danh là "ốc đảo cô lập" do hệ thống hạ tầng còn hạn chế. Ảnh: Nguyễn Huế
Với đất liền TPHCM, Cần Giờ bị chia cắt bởi sông Soài Rạp rộng lớn. Phà Bình Khánh là huyết mạch duy nhất, nhưng thường xuyên rơi vào cảnh quá tải, kẹt xe nghiêm trọng vào các dịp cao điểm. Sự phụ thuộc tuyệt đối vào phà kéo dài thời gian di chuyển, cản trở giao thương, du lịch.
Trong khi đó, việc kết nối với Bà Rịa - Vũng Tàu (cách nhau chỉ 15km) bị ngăn cách bởi cửa sông Cái Mép và biển Đông. Phương án kết nối bằng phà biển Cần Giờ – Vũng Tàu luôn tiềm ẩn rủi ro sóng gió, thường xuyên phải tạm ngưng hoạt động.
Chính những "điểm nghẽn" giao thông này đã kìm hãm sự phát triển của vùng đất được ví là "lá phổi xanh" của TPHCM suốt nhiều thập kỷ.
5 "mạch máu vàng" thay đổi cục diện
Tuy nhiên, cục diện này đang được phá vỡ bởi một "bộ ngũ" dự án giao thông chiến lược với tổng vốn đầu tư lên đến hàng tỷ USD. Các dự án này được ví như 5 "mạch máu vàng", sẵn sàng đưa Cần Giờ từ "vùng trũng" hạ tầng trở thành thành phố biển hiện đại, cực tăng trưởng mới của TPHCM.
Phối cảnh Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. Ảnh: Portcoast.
Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, thường được gọi là "siêu cảng Cần Giờ": Đây là một trong những công trình trọng điểm quốc gia, mang ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển kinh tế biển và hệ thống logistics của Việt Nam.
Dự án này dự kiến có tổng vốn đầu tư khoảng 5 tỷ USD và diện tích sử dụng đất khoảng 571ha, siêu cảng được quy hoạch là cảng trung chuyển container quốc tế, có khả năng tiếp nhận các tàu mẹ lớn nhất thế giới. Khi đi vào hoạt động, cảng được kỳ vọng đạt sản lượng hàng hóa thông qua lớn, góp phần đưa Việt Nam trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa quốc tế trong khu vực.
Hình mô phỏng toàn cảnh dự án đường sắt Cần Giờ. Ảnh: Vingroup
Đường sắt đô thị tốc độ cao (Metro TPHCM – Cần Giờ): dự kiến với tổng vốn khoảng 4 tỷ USD. Công trình có chiều dài 48,5km, toàn tuyến đi trên cao. Điểm đầu tại đường Nguyễn Văn Linh (đoạn giữa nút giao Nguyễn Thị Thập và Lý Phục Man, phường Tân Thuận, quận 7 trước đây); điểm cuối kết nối gần Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ. Trên tuyến có hai nhà ga chính (Tân Thuận và Cần Giờ) cùng một depot rộng 39ha gần khu đô thị lấn biển.
Tuyến metro được thiết kế đường đôi, khổ ray 1.435mm, tốc độ tối đa lên đến 350km/h - cao gấp hơn ba lần tốc độ metro Bến Thành - Suối Tiên (110km/h) giúp rút ngắn thời gian di chuyển từ trung tâm TPHCM đến Cần Giờ xuống chỉ còn khoảng 12 phút.
Phối cảnh cầu Cần Giờ hơn 11.000 tỷ đồng. Ảnh: Sở Xây dựng TPHCM
Dự án cầu Cần Giờ (thay thế phà Bình Khánh): Công trình có chiều dài khoảng 7,3km, gồm cầu chính vượt sông Soài Rạp và các tuyến đường dẫn hai đầu cầu.
Theo thiết kế, cầu có 4 làn xe cơ giới, 2 làn hỗn hợp, tĩnh không thông thuyền 55m - tương đương cầu Bình Khánh trên tuyến cao tốc Bến Lức - Long Thành.
Tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 11.087 tỷ đồng, trong đó TPHCM dự kiến chi hơn 5.200 tỷ đồng, phần còn lại là vốn của nhà đầu tư. Trên tuyến còn có 3 cầu nhánh gồm cầu Sông Chà, cầu Tắc Sông Chà và cầu Rạch Mương Ngang.
Công trình dự kiến khởi công trong năm 2026 và hoàn thành vào năm 2028 sẽ thay thế phà Bình Khánh - tuyến giao thông duy nhất hiện nay giữa trung tâm TPHCM và Cần Giờ, giúp rút ngắn thời gian di chuyển, thúc đẩy phát triển kinh tế - du lịch của địa phương.
Cần Giờ cách Bà Rịa - Vũng Tàu chỉ 15km bị ngăn cách bởi cửa sông Cái Mép và biển Đông. Ảnh: Nguyễn Huế
Tuyến đường vượt biển nối Cần Giờ – Vũng Tàu: Đây là mảnh ghép chiến lược kết nối liên vùng. Tuyến đường này giúp rút ngắn thời gian di chuyển giữa Vũng Tàu với Cần Giờ chỉ 12 phút, khắc phục các rủi ro của loại hình vận tải thủy.
Đồng thời, công trình này sẽ là trục động lực nội tỉnh hình thành "tam giác vàng du lịch biển" gồm Cần Giờ – Long Hải – Vũng Tàu, đa dạng hóa sản phẩm và tăng sức cạnh tranh cho du lịch biển phía Nam. Từ trung tâm TPHCM đến Vũng Tàu được rút ngắn, không phải quá cảnh sang Đồng Nai, giảm áp lực cho các tuyến đường quốc lộ 1, quốc lộ 51, cao tốc TPHCM - Long Thành.
Nút giao cao tốc Bến Lức - Long Thành và đường Rừng Sác. Ảnh: Sở Xây dựng
Dự án nút giao cao tốc Bến Lức – Long Thành và đường Rừng Sác: Tổng vốn gần 3.000 tỷ đồng, dự kiến khởi công quý 2/2026 và hoàn thành năm 2028.
Công trình được thiết kế liên thông khác mức (gồm cầu vượt, hầm chui, đảo tròn) nhằm tăng cường kết nối các tỉnh Cần Giờ – TPHCM – Đồng Nai – Tây Ninh. Dự án sẽ hoàn chỉnh cao tốc Bến Lức – Long Thành lên 8 làn xe và xây dựng 2 hầm chui trên đường Rừng Sác. Nút giao này có vai trò chiến lược, giúp rút ngắn thời gian di chuyển từ Cần Giờ đến sân bay Long Thành và phát huy hiệu quả của tuyến cao tốc, tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho khu vực phía Nam TPHCM.
Tuấn Kiệt