Khó khăn kéo dài nhiều năm
Ông Mai Văn Tân, Giám đốc Sở Xây dựng TP Cần Thơ cho biết, thành phố hiện có 5 công trình trọng điểm thi công chậm tiến độ gồm: Dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, dự án nâng cấp, mở rộng QL91 (Km0 - Km7), dự án xây dựng và nâng cấp đường tỉnh (ĐT) 917, dự án ĐT918, dự án ĐT921.
Đoạn Km0 - Km7, QL91 kẹt xe và ngập lụt thường xuyên.
Sở Xây dựng cho rằng, nguyên nhân từ việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại các dự án vẫn là "điểm nghẽn" lớn.
Nhiều hộ dân chưa đồng thuận đơn giá, quỹ nền tái định cư chưa có, việc xác minh nguồn gốc đất và áp giá còn vướng quy định pháp lý.
Một số địa phương chưa ban hành giá đất cụ thể để áp giá bồi thường, khiến việc chi trả bị kéo dài.
Điển hình dự án nâng cấp, mở rộng QL91 (Km0 - Km7) với chiều dài hơn 7km vốn đầu tư hơn 7.200 tỷ đồng, mặt cắt ngang đường rộng 37m (gồm 6 làn xe) có chủ trương thực hiện từ năm 2010.
Ngày 22/9, dự án khởi công, dự kiến, năm 2027 hoàn thành. Hiện còn hàng trăm trường hợp chưa phê duyệt, chưa chi trả bồi thường; nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật chưa di dời.
Dự án ĐT918 có chiều dài hơn 3.100m, mặt đường rộng 11m, vốn đầu tư hơn 324 tỷ đồng. Đến nay, giá trị thực hiện hơn 57%, nhiều đoạn không thể thi công do vướng mặt bằng.
Bên cạnh đó, việc bàn giao mặt bằng không đồng bộ, chia nhỏ từng đợt khiến nhà thầu không thể thi công đồng loạt, nhiều vị trí cầu chưa có đường vận chuyển, nền đất yếu cần thời gian xử lý dài. Hệ quả là tiến độ các dự án phải xin điều chỉnh sang năm 2026-2027.
Dự án ĐT921, chiều dài hơn 10km, mặt đường rộng 11m, tổng mức đầu tư hơn 950 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành và đưa vào sử dụng năm 2024. Sở Xây dựng TP Cần Thơ cho rằng, đến nay, giá trị thực hiện hơn 47%.
"Mặt bằng bàn giao chậm do vướng đất nông nghiệp, khó xác định nguồn gốc sử dụng. Cầu qua kênh chính chưa thi công được vì vướng hành lang kỹ thuật.
Việc bàn giao mặt bằng chia làm nhiều đợt, từ 1/2023 đến 25/9/2025 mới cơ bản hoàn thành nên khó khăn trong thi công, vận chuyển máy móc, thiết bị, vật tư vào công trình", giám đốc Sở Xây dựng khẳng định.
Không ít dự án trọng điểm thiếu nguồn vật liệu cát, đá.
Nguồn vật liệu khan hiếm, chi phí tăng cao
Ngoài việc vướng về công tác giải phóng mặt bằng, nguồn cung cát, đá tại địa phương không đáp ứng yêu cầu.
Cát tại Cần Thơ không đảm bảo chất lượng phải rửa; trong khi các mỏ ở An Giang, Đồng Tháp được ưu tiên cho các dự án cao tốc quốc gia.
Tương tự, đá xây dựng phụ thuộc chủ yếu vào mỏ Antraco (An Giang), nhưng giấy phép khai thác đã hết hạn từ tháng 6/2024, khiến việc cung cấp bị gián đoạn.
Giá vật liệu tăng cao, chi phí vận chuyển lớn do đặc thù sông ngòi chằng chịt, làm chậm tiến độ thi công.
Dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng nhu cầu vật liệu rất lớn nhưng nguồn cung chưa đủ, việc vận chuyển từ tỉnh khác làm tăng chi phí. Đến nay, giải phóng mặt bằng đạt 100% khối lượng nhưng khối lượng thi công khoảng 47%.
"Hiện, dự án còn khó khăn trong công tác huy động nguồn vật liệu cát về công trường do công suất các mỏ bị hạn chế, chất lượng xấu phải rửa nên việc nhà thầu đang cố gắng tìm nguồn vật liệu cát", đại diện chủ đầu tư cho biết.
Các dự án ĐT 917, 918, 921 ngoài việc gặp khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng cũng chung chung tình trạng thiếu nguồn cát và khan hiếm đá. Một số đoạn chủ đầu tư giao nhưng đành phải chờ vật liệu.
Ông Trương Cảnh Tuyên, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cho rằng, tháo gỡ khó khăn cho các công trình phải có sự phối hợp đồng bộ.
Ông Tuyên đề nghị, Sở Xây dựng cập nhật giá vật liệu thường xuyên sát thực tế; Sở Nông nghiệp và Môi trường tìm nguồn vật liệu và đề xuất cấp phép mỏ theo cơ chế đặc thù.
"Các sở, ngành liên quan và Trung tâm Phát triển quỹ đất cần phối hợp chặt chẽ, đẩy nhanh bồi thường, di dời hạ tầng kỹ thuật, bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công đảm bảo đúng tiến độ", ông Tuyên chỉ đạo.
Việc tháo gỡ sớm các vướng mắc trên sẽ giúp Cần Thơ đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hạ tầng giao thông, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy liên kết vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Đào Văn