5 nguyên tắc phân định thẩm quyền trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp

15 giờ trướcBài gốc

Trong ngày đầu tiên của hội nghị tập huấn toàn quốc do Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức hôm nay, 14-6, báo cáo do Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày nhận được nhiều sự quan tâm, bởi bà tập trung vào phân tích, mổ xẻ mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Đây là mô hình rất mới, hàm chứa những tư tưởng, quan điểm mới của Đảng, với mục tiêu tạo không gian phát triển mới cho các tỉnh. Tuy nhiên, điều này cũng tiềm ẩn những thách thức rất lớn cho đội ngũ cán bộ địa phương, vốn đã quen thuộc thành lối mòn trong hoạt động của chính quyền địa phương ba cấp.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: QH

Yêu cầu khách quan

Bắt đầu phần trình bày của mình, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh: “Chuyển đổi sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp là quyết định mang tính dấu mốc thể hiện tư duy, tầm nhìn chiến lược, triết lý phát triển, đồng thời thể hiện sự quyết tâm, quyết liệt của toàn hệ thống chính trị trong đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước từ gốc rễ”.

Sau nhiều năm vật lộn, tìm tòi giải pháp, đến nay, cuộc cách mạng tổ chức bộ máy thực sự khắc phục triệt để những bất cập của mô hình chính quyền địa phương ba cấp- một mô hình đã tồn tại gần 80 năm và nay đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình.

Đây là yêu cầu khách quan, bởi chuyển sang giai đoạn phát triển mới, cần giảm tầng nấc trung gian, rút ngắn quy trình hành chính, tăng tính kết nối liền mạch giữa hệ thống nhà nước từ Trung ương – tỉnh – xã, đảm bảo người dân được phục vụ nhanh và tốt hơn.

Với cuộc cải cách này, Việt Nam hiện thực hóa mô hình quản trị nhà nước, trong đó địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.

Tổ chức chính quyền địa phương hai cấp không chỉ tinh gọn về hình thức mà là sự chuyển đổi căn bản về chất trong cách thức quản trị quốc gia. Đây là yêu cầu bức thiết để xây dựng nền hành chính hiện đại, đổi mới sáng tạo và vì dân.

Đây cũng là xu thế phát triển chung của thế giới, chuyển từ mô hình hành chính tập trung sang mô hình linh hoạt, phục vụ, gần dân.

Cuộc cách mạng tổ chức bộ máy được triển khai đồng thời với việc đẩy mạnh phân định chức năng, nhiệm vụ, phân cấp, phân quyền trong toàn hệ thống hành chính nhà nước. Hiện thực hóa mục tiêu chính quản trị quốc gia, trong đó quyền địa phương tự chủ, năng động, linh hoạt, tự chịu trách nhiệm và kiến tạo phát triển.

Đầu cầu Cao Bằng trong hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể chính trị ở cấp xã theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

5 nguyên tắc lớn

Các nguyên tắc chung cũng như chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương hai cấp đến nay đã được thể hiện rõ trong dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương mà ngày 16-6 tới, Quốc hội sẽ thông qua.

5 nguyên tắc lớn về phân định thẩm quyền đến nay có nhiều điểm mới, đột phá.

Đầu tiên, nguyên tắc chung nhất là phải rõ chủ thể, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ phạm vi, rõ hiệu quả. Qua đó, có thể đánh giá trách nhiệm công vụ, kiểm soát quyền lực, gắn kết trách nhiệm chính trị - hành chính – pháp lý một cách rõ ràng, rành mạch.

Tiếp theo là không được trùng lặp chức năng, không chồng chéo thẩm quyền, một việc – một cơ quan – một trách nhiệm; loại bỏ các quy định có thể dẫn tới tình trạng vừa làm, vừa giám sát, nhiều cấp cùng có quyền hoặc không ai dám làm vì sợ vượt thẩm quyền.

Phù hợp với điều kiện tự nhiên, quy mô dân số, đặc điểm KT-XH; thiết kế nhiệm vụ, quyền hạn khác nhau giữa chính quyền tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với chính quyền cấp xã, giữa chính quyền phường, xã, đặc khu phù hợp với đặc điểm đô thị, nông thôn, và đặc thù khác.

Chẳng hạn, chính quyền cấp xã ở các thành phố trực thuộc Trung ương sẽ phải thêm nhiệm vụ quản lý và phát triển đô thị. Còn chính quyền xã ở nông thôn, nhất là miền núi, phải tập trung vào công tác an sinh, bảo vệ dân cư, chăm lo phúc lợi xã hội.

Gắn phân quyền, phân cấp và ủy quyền hợp lý với thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Lần đầu tiên Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương đưa ra nguyên tắc phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền.

Lần đầu tiên, HĐND cấp tỉnh có quyền phân cấp cho UBND cùng cấp và chính quyền cấp xã. Việc đổi mới tư duy lập pháp như vậy góp phần để địa phương thực hiện chủ trương địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.

Nguyên tắc lớn cuối cùng là có cơ chế giám sát, điều chỉnh linh hoạt. Phân cấp phải đi kèm với công cụ theo dõi, đánh giá kết quả và khả năng điều chỉnh khi cần thiết. Tránh giao quyền mà không kiểm soát hoặc buông lỏng quản lý.

Các nguyên tắc nêu trên chi phối, dẫn dắt toàn bộ quá trình thiết kế chức năng, nhiệm vụ cụ thể của chính quyền địa phương hai cấp, thể hiện thống nhất trong Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các luật chuyên ngành sẽ được Quốc hội thông qua những ngày tới.

NGHĨA NHÂN

Nguồn PLO : https://plo.vn/5-nguyen-tac-phan-dinh-tham-quyen-trong-mo-hinh-chinh-quyen-dia-phuong-hai-cap-post855258.html