Với những người đang dùng thuốc điều trị, việc uống thuốc cũng giống như thức ăn, đều được hấp thụ qua niêm mạc dạ dày hoặc ruột non.
Chất dinh dưỡng trong chế độ ăn có thể ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc. Chẳng hạn, có thể làm thay đổi quá trình hấp thụ hoặc chuyển hóa của thuốc, khiến thuốc có tác dụng nhanh hơn, chậm hơn hoặc làm bất hoạt tác dụng của thuốc.
Dưới đây là một số loại thực phẩm không nên dùng chung với thuốc điều trị.
1. Các loại quả có múi
Các loại quả như cam, chanh... có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của một số loại thuốc kháng sinh.
Thành phần axit citric và các hợp chất flavo trong quả có múi có thể làm giảm hiệu quả của thuốc kháng sinh nếu ăn uống chung hoặc gây kích ứng khó chịu ở dạ dày.
Một số loại thuốc kháng sinh có thể bị ảnh hưởng như Ciprofloxacin, Levofloxacin, Tetracycline, Doxycycline, Erythromycin, Clarithromycinoid, Amoxicillin và Penicillin.
2. Quả bưởi
Một số thành phần trong quả bưởi chứa những chất hóa học, khi kết hợp với các thành phần trong một số nhóm thuốc có thể làm bất hoạt tác dụng của thuốc, thậm chí gây nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến chức năng gan, thận, cơ,…
Một số loại thuốc điều trị có tương tác với bưởi như:
- Nhóm thuốc điều trị ung thư: imatinib, nilotinib, sunitinib, nhóm etoposide, đặc biệt là các nhóm thuốc điều trị bệnh máu ác tính.
- Thuốc trị cao huyết áp, tim mạch.
- Nhóm thuốc statin điều trị rối loạn mỡ máu và giảm các nguy cơ tim mạch do cholesterol cao gây ra.
- Thuốc fexofenadine chữa dị ứng, kháng sinh.
Người bệnh cũng không nên uống các loại nước ép từ bưởi cùng hoặc ngay sau khi uống thuốc. Nếu muốn, nên dùng cách xa (trước hoặc sau khi uống thuốc) ít nhất 2 giờ.
5 loại thực phẩm không nên dùng chung với thuốc. Ảnh minh họa
3. Nước trà xanh
Trà xanh chứa một số chất như EGCG, các polyphenol có thể tương tác với các thành phần trong một số nhóm thuốc, làm giảm tác dụng hoặc tăng độc tính của một số loại thuốc như:
- Tăng độc tính ở gan nếu uống trà xanh cùng với Acetaminophen (thuốc giảm đau hạ sốt).
- Có thể ức chế tác dụng điều trị của nhóm thuốc chứa các chất ức chế proteasome (Bortezomib, Carfilzomib, Ixazomib), thường được sử dụng để điều trị một số loại ung thư, đặc biệt là đa u tủy xương (multiple myeloma) và một số bệnh lý ung thư hệ bạch huyết.
- Nintedanib - thuốc điều trị xơ phổi, việc sử dụng đồng thời trà xanh sẽ làm giảm 21% tác dụng sinh học của loại thuốc này.
Do đó, người bệnh nên hạn chế tiêu thụ trà xanh và chiết xuất trà xanh trong quá trình sử dụng các loại thuốc này.
4. Các chế phẩm từ sữa, phô mai
Sữa và các sản phẩm chế biến từ sữa có thể liên kết với sắt tạo thành các phức hợp không hòa tan, ảnh hưởng đến khả dụng hấp thu của một số nhóm thuốc kháng sinh như: tetracyclin (thuốc điều trị nhiễm khuẩn), doxycycline (thuốc điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn), ciprofloxacin (thuốc điều trị các nhiễm khuẩn gây ra bởi các tác nhân nhạy cảm).
Vì vậy, người bệnh không nên dùng sữa và các sản phẩm từ sữa cùng hoặc ngay sau khi uống các loại thuốc trên; thay vào đó, nên uống thuốc trước ít nhất 1 tiếng hoặc sau 2 tiếng.
5. Một số loại rau xanh
Các loại rau xanh đậm chứa nhiều vitamin K cũng làm ảnh hưởng đến các nhóm thuốc chống đông máu.
Cam thảo cũng có thể làm giảm tác dụng của thuốc huyết áp hoặc thuốc lợi tiểu. Người bệnh không nên dùng quá 10-30g cam thảo và không quá nửa cốc trà cam thảo mỗi ngày.
Bên cạnh đó, người bệnh nên tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc, cảnh báo và các biện pháp phòng ngừa tương tác của thuốc; không nên nghiền hoặc trộn thuốc vào cùng thức ăn.
Người bệnh cũng không nên dùng nước hoa quả, sữa để uống thuốc; không nên uống các loại vitamin cùng một lúc với thuốc điều trị.
Cuối cùng, người bệnh luôn luôn cần tuân thủ theo chỉ định hoặc trao đổi với bác sĩ điều trị, dược sĩ lâm sàng để được tư vấn cách sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng đúng và hiệu quả.
ThS. Phan Kim Dung
Trưởng khoa Dinh dưỡng và Tiết chế, Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương
THANH THANH (Ghi)