Ông Trump đã chuyển 6 điều kiện ngừng bắn của Tổng thống Putin đến Tổng thống Zelensky. Ảnh: ETtoday.
Sau khi cuộc gặp gỡ, hội đàm kết thúc mà không ra được tuyên bố chung, ngày càng có nhiều thông tin được tiết lộ, cho thấy Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đưa ra những điều kiện đổi lấy hòa bình, bao gồm yêu cầu Ukraine nhường 6.600 km² lãnh thổ phía Đông, vĩnh viễn từ bỏ ý định gia nhập NATO, thậm chí phải công nhận Crimea thuộc Nga, gây nhiều chú ý.
Theo Reuters dẫn lời giới thạo tin, sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ–Nga, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chuyển nội dung cuộc đàm phán cho Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và nhiều lãnh đạo châu Âu. Lập trường của Tổng thống Putin rất rõ ràng: Ông không chấp nhận ngừng bắn trước khi đạt một thỏa thuận toàn diện, đồng thời đưa ra 6 điều kiện để đổi lấy hòa bình, có thể coi như “đổi đất lấy hòa bình”.
6 điều kiện ngừng bắn cụ thể của ông Putin
1. Ukraine phải nhượng cho Nga toàn bộ khu vực Donbass bao gồm hai tỉnh Donetsk và Luhansk, diện tích khoảng 6.600 km². Đổi lại, Nga có thể đóng băng mặt trận ở Kherson và Zaporizhzhia phía nam, ngừng tiến quân thêm.
2. Nga trả lại một phần nhỏ lãnh thổ chiếm đóng: Nga sẵn sàng rút khỏi một số khu vực ở Sumy và Kharkov (tổng diện tích khoảng 440 km²).
3. Công nhận Crimea quy thuộc Nga: Ông Putin mong phương Tây và Ukraine chính thức thừa nhận chủ quyền của Nga đối với Crimea, bán đảo đã bị Nga sáp nhập từ năm 2014. (Đề nghị này hiện bị Ukraine và các đồng minh châu Âu kiên quyết phản đối).
Hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ gặp gỡ báo chí sau khi kết thúc cuộc hội đàm. Ảnh: Reuters.
4. Ngăn cấm Ukraine gia nhập NATO: Nga kịch liệt phản đối việc Ukraine trở thành thành viên NATO, vốn có Điều 5 về cơ chế phòng thủ tập thể. Tuy nhiên, nguồn tin cho biết ông Putin để ngỏ khả năng chấp nhận “cơ chế bảo đảm an ninh ngoài NATO”.
5. Dỡ bỏ trừng phạt đối với Nga: Ông Putin muốn phương Tây nới lỏng một phần các biện pháp trừng phạt, nhưng chưa rõ liệu có bao gồm cả của Mỹ hay chỉ áp dụng đối với biện pháp của châu Âu.
6. Bảo đảm quyền ngôn ngữ và tôn giáo: Nga yêu cầu tiếng Nga trở thành ngôn ngữ chính thức ở một số vùng của Ukraine, đồng thời cho phép Giáo hội Chính thống Nga được tự do hoạt động tại Ukraine. Phía Ukraine trước đó đã thông qua luật cấm các tổ chức tôn giáo có liên hệ với Nga, nhưng vẫn chưa thực thi bắt buộc.
Một “kế hoạch hòa bình” khó được Ukraine và châu Âu chấp nhận
Phía Ukraine giữ lập trường cứng rắn, khẳng định sẽ không rút khỏi các vùng lãnh thổ đã tái chiếm hoặc đang kiểm soát, đặc biệt là những phòng tuyến chiến lược như Donetsk. Hơn nữa, việc gia nhập NATO đã được ghi vào Hiến pháp của Ukraine, nên nhượng bộ trong chiến lược quốc gia gần như đồng nghĩa với việc phủ nhận chủ quyền.
Dù ông Trump tuyên bố rằng đôi bên “cơ bản đạt đồng thuận”, ông cũng thừa nhận kết quả cuối cùng phụ thuộc vào việc Tổng thống Ukraine Zelensky có đồng ý hay không: “Có thể họ sẽ nói không”; điều này ám chỉ triển vọng thỏa thuận vẫn mờ mịt. Giới phân tích nhận định, đề xuất ngừng bắn của ông Putin rốt cuộc là “nước cờ mở đầu” để mặc cả hay một “thông điệp cuối cùng”, vẫn còn là câu hỏi chưa có lời giải.
Thu Thủy