1. Các thực phẩm chứa dưỡng chất tốt hơn thuốc bổ
1.1. Nhóm rau xanh đậm - thuốc bổ tự nhiên
Các loại rau như cải xoăn, rau chân vịt, bông cải xanh... được coi là những siêu thực phẩm chứa hàm lượng vi chất khổng lồ. Chúng cung cấp lượng lớn vitamin K giúp hỗ trợ quá trình đông máu và bảo vệ xương. Vitamin A trong rau xanh giúp tăng cường thị lực và làm đẹp da. Ngoài ra nhóm này còn chứa nhiều folate là một loại vitamin nhóm B rất quan trọng cho quá trình hình thành tế bào máu, ngăn ngừa dị tật bẩm sinh.
Bên cạnh vitamin thì rau lá xanh còn là nguồn cung cấp khoáng chất quan trọng như canxi, magie và sắt. Canxi từ thực vật tuy khó hấp thụ hơn sữa nhưng lại đi kèm với chất xơ giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Magie đóng vai trò quan trọng trong hàng trăm phản ứng sinh hóa của cơ thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ.
Việc ăn rau xanh mỗi ngày là cách đơn giản nhất để bạn nạp vào cơ thể các chất chống oxy hóa giúp ngăn ngừa lão hóa và bệnh tật.
Rau xanh đậm cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất.
1.2. Gan động vật
Nhiều người có tâm lý e ngại nội tạng nhưng thực tế gan động vật là một trong những thực phẩm rất giàu dinh dưỡng. Gan chứa hàm lượng vitamin A cực cao ở dạng retinol giúp cơ thể hấp thụ ngay lập tức mà không cần chuyển hóa. Nó cũng là nguồn cung cấp vitamin B12 dồi dào giúp duy trì hệ thần kinh khỏe mạnh và sản xuất DNA.
Sắt trong gan thuộc dạng sắt heme nên có tỷ lệ hấp thụ cao hơn nhiều so với sắt từ thực vật. Điều này đặc biệt có lợi cho những người đang bị thiếu máu hoặc phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Ngoài ra gan còn chứa đồng, kẽm và selen giúp tăng cường khả năng miễn dịch. Tuy nhiên, do gan giàu dưỡng chất nên chỉ cần ăn một lượng nhỏ khoảng một đến hai lần mỗi tuần để tránh hiện tượng dư thừa vitamin A.
1.3. Các loại cá béo và hải sản
Cá hồi, cá mòi và cá thu là những "đại diện" tiêu biểu cung cấp lượng acid béo omega-3 dồi dào. Omega-3 không chỉ tốt cho tim mạch mà còn hỗ trợ phát triển não bộ và giảm viêm nhiễm trong cơ thể. Các loại cá này cũng là một trong số ít thực phẩm tự nhiên chứa vitamin D giúp xương chắc khỏe và tăng cường sức đề kháng.
Ngoài cá, các loại động vật có vỏ như hàu, ngao, sò cũng là nguồn dồi dào vi chất. Hàu đứng đầu danh sách các thực phẩm giàu kẽm nhất giúp hỗ trợ chức năng sinh lý và làm lành vết thương nhanh chóng. Ngao cung cấp lượng vitamin B12 và sắt ấn tượng. Hải sản còn chứa i ốt là thành phần thiết yếu cho hoạt động của tuyến giáp. Việc bổ sung hải sản vào thực đơn ít nhất hai lần mỗi tuần sẽ giúp bạn duy trì một cơ thể dẻo dai và trí tuệ minh mẫn.
1.4. Các loại hạt và ngũ cốc nguyên hạt
Hạnh nhân, hạt óc chó, hạt chia và hạt hướng dương là nguồn cung cấp vitamin E tuyệt vời. Vitamin E hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh mẽ bảo vệ tế bào khỏi sự tấn công của các gốc tự do. Các loại hạt này còn chứa nhiều chất béo lành mạnh và khoáng chất như magie, mangan, selen.
Ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt và hạt kê giữ lại được lớp vỏ cám chứa nhiều vitamin nhóm B và khoáng chất. Chúng cung cấp năng lượng bền bỉ cho cơ thể và hỗ trợ hệ tiêu hóa nhờ hàm lượng chất xơ cao. Selen trong hạt điều, hạt dẻ cười giúp hỗ trợ chức năng tuyến giáp và bảo vệ tế bào khỏi những tổn thương do môi trường gây ra.
1.5. Trứng và các sản phẩm từ sữa
Trứng thường được ví như viên thuốc bổ đa năng của tự nhiên. Lòng đỏ trứng chứa hầu hết các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho con người ngoại trừ vitamin C. Đặc biệt, trứng rất giàu choline là một chất quan trọng cho sức khỏe não bộ và chức năng gan. Lutein và zeaxanthin trong trứng cũng giúp bảo vệ mắt khỏi tác hại của ánh sáng xanh.
Sữa và các chế phẩm như sữa chua, phô mai là nguồn cung cấp canxi và vitamin D hàng đầu. Canxi trong sữa có độ sinh khả dụng cao nên cơ thể rất dễ hấp thụ. Ngoài ra sữa chua còn cung cấp các vi khuẩn có lợi giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột từ đó giúp cơ thể hấp thụ các vi chất từ thực phẩm khác tốt hơn.
1.6. Các loại quả mọng và trái cây có màu sắc rực rỡ
Trái cây không chỉ cung cấp đường tự nhiên mà còn là nguồn vitamin C và hợp chất thực vật vô cùng phong phú. Các loại quả mọng như dâu tây, việt quất và mâm xôi chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao giúp bảo vệ mạch máu và cải thiện trí nhớ. Vitamin C trong các loại quả có múi như cam, bưởi không chỉ tăng sức đề kháng mà còn là chất xúc tác quan trọng giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn.
Các loại quả màu vàng và cam như đu đủ, xoài, cà rốt rất giàu beta carotene giúp cơ thể chuyển hóa thành vitamin A. Việc đa dạng hóa màu sắc trái cây trong bữa ăn hàng ngày sẽ đảm bảo bạn nhận được đầy đủ các loại phytochemicals giúp chống lại sự hình thành của các tế bào lạ.
Quả mọng rất giàu vitamin C.
Bí quyết để hấp thụ vi chất tối đa từ thực phẩm
Để tận dụng tối đa lượng vi chất trong thực phẩm, cần lưu ý đến cách chế biến và kết hợp thức ăn. Các loại vitamin tan trong dầu cần có chất béo mới hấp thụ được. Vì vậy khi ăn rau xanh hoặc cà rốt, nên thêm một chút dầu ô liu hoặc ăn cùng với các loại hạt.
Ngược lại các loại vitamin tan trong nước như vitamin C và nhóm B rất dễ bị phân hủy bởi nhiệt độ cao. Nên ưu tiên các món hấp hoặc ăn sống đối với những loại rau quả phù hợp để bảo toàn dưỡng chất. Việc kết hợp thực phẩm giàu vitamin C với thực phẩm giàu sắt thực vật sẽ giúp tăng tỷ lệ hấp thụ sắt lên nhiều lần.
Một yếu tố quan trọng khác là sức khỏe của hệ tiêu hóa. Nếu đường ruột không khỏe mạnh thì dù bạn ăn thực phẩm tốt đến đâu cơ thể cũng không thể hấp thụ hết. Hãy uống đủ nước và ăn thực phẩm lên men để nuôi dưỡng lợi khuẩn trong dạ dày. Chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ dừng lại ở việc chọn thực phẩm mà còn nằm ở sự cân bằng và chừng mực trong từng bữa ăn.
Thực phẩm tự nhiên mang đến sự kết hợp hoàn hảo giữa các chất dinh dưỡng mà khoa học chưa thể sao chép hoàn toàn. Bằng cách ưu tiên những nguồn vi chất từ thiên nhiên bạn không chỉ bảo vệ sức khỏe mà còn tránh được những rủi ro do việc lạm dụng thuốc bổ gây ra. Hãy để bếp ăn của bạn trở thành "hiệu thuốc" tốt nhất cho chính mình và gia đình.
BS.Nguyễn Bá Dũng