Vẫn tồn tại nhiều quan niệm sai lầm về ung thư phổi khiến người bệnh có thể chủ quan hoặc lo lắng thái quá. Ảnh: Medical News Today
Ung thư phổi vẫn là một trong những căn bệnh ung thư gây tử vong hàng đầu trên thế giới, dù số ca mắc mới đã giảm dần trong hai thập niên qua. Theo thống kê, cứ 16 người thì có 1 người sẽ được chẩn đoán mắc ung thư phổi trong suốt cuộc đời. Thế nhưng, quanh căn bệnh này vẫn tồn tại nhiều ngộ nhận khiến người bệnh và gia đình chưa thực sự hiểu đúng về nguy cơ, phòng ngừa cũng như điều trị.
Bác sĩ Ian Bostock, chuyên khoa phẫu thuật lồng ngực tại Viện Ung thư Miami (Florida, Mỹ) nhấn mạnh: “Ung thư phổi, dù phổ biến và nghiêm trọng, vẫn tồn tại nhiều quan niệm sai lầm. Làm sáng tỏ những hiểu lầm này giúp bệnh nhân và gia đình đưa ra quyết định đúng đắn trong phòng ngừa, sàng lọc và điều trị”.
Dưới đây là bảy hiểu lầm thường gặp và sự thật phía sau:
1. Không hút thuốc thì sẽ không mắc ung thư phổi
Thực tế, hút thuốc chiếm tới 80% ca tử vong vì ung thư phổi, nhưng không phải là yếu tố duy nhất. Ung thư phổi không tế bào nhỏ – loại phổ biến nhất – có thể xảy ra ở cả người chưa từng hút thuốc hoặc chỉ hút rất ít.
Hút thuốc chiếm tới 80% ca tử vong vì ung thư phổi, nhưng không phải là yếu tố duy nhất gây bệnh.
Ngoài thuốc lá, nhiều yếu tố môi trường cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh như amiăng, radon, khói bụi ô nhiễm, khói dầu diesel, nguồn nước ngầm nhiễm asen, hóa chất công nghiệp (silica, vinyl chloride, hợp chất niken…). Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình mắc bệnh cũng đóng vai trò quan trọng. Người từng xạ trị vùng ngực, sử dụng liều cao beta-carotene (nhất là khi đang hút thuốc), hoặc nhiễm HIV cũng thuộc nhóm nguy cơ cao.
2. Tất cả các loại ung thư phổi đều giống nhau
Ung thư phổi được chia thành hai nhóm chính: ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) và ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC). Trong đó, NSCLC chiếm phần lớn và bao gồm các dạng: ung thư biểu mô tuyến, ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư tế bào lớn.
Ung thư phổi tế bào nhỏ ít gặp hơn nhưng tiến triển và di căn nhanh hơn, khiến việc điều trị khó khăn hơn. Việc phân loại ung thư phổi đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định phương pháp điều trị.
3. Không có triệu chứng nghĩa là không mắc bệnh
Ung thư phổi có thể tiến triển âm thầm, không biểu hiện triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn. Vì vậy, các bác sĩ khuyến cáo những người có nguy cơ cao nên tầm soát định kỳ bằng chụp CT liều thấp để phát hiện sớm.
Nhiều trường hợp ung thư phổi chỉ được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.
4. Đã từng hút thuốc thì bỏ thuốc cũng không có ích
Một quan niệm sai lầm khác là nếu đã từng hút thuốc, việc bỏ thuốc cũng vô ích. Sự thật là bỏ thuốc càng sớm thì nguy cơ mắc ung thư phổi càng giảm. Sau 10 năm cai thuốc, nguy cơ có thể giảm tới 60% so với người tiếp tục hút. Người bệnh có thể tìm đến sự hỗ trợ từ bác sĩ, liệu pháp thay thế nicotine hoặc thuốc hỗ trợ để việc cai thuốc trở nên khả thi hơn.
5. Ung thư phổi giai đoạn cuối chỉ có thể điều trị bằng hóa trị
Ung thư phổi giai đoạn 4 đã di căn thường khó chữa, các phương pháp điều trị bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, điều trị đích và miễn dịch.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, các liệu pháp nhắm trúng đích và miễn dịch đã mang lại kết quả tích cực, thậm chí có thuốc dạng viên, giúp nhiều bệnh nhân kéo dài thời gian sống mà không nhất thiết phải dùng hóa trị truyền thống.
Các tiến bộ y học gần đây cho phép điều trị ung thư phổi nhắm trúng đích dựa trên đột biến gen, trong một số trường hợp có thể thay thế hóa trị truyền thống.
6. Ung thư phổi giai đoạn sớm chỉ cần phẫu thuật
Phẫu thuật và xạ trị là những phương pháp chủ yếu cho bệnh giai đoạn sớm (1 và 2). Tuy nhiên, ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy kết hợp thêm các liệu pháp toàn thân như hóa trị, điều trị đích hoặc miễn dịch có thể làm giảm nguy cơ tái phát ở một số trường hợp.
Việc điều trị hiện nay ngày càng mang tính cá thể hóa, phù hợp với từng người bệnh.
7. Tầm soát ung thư phổi bằng CT quá rủi ro
Chụp CT liều thấp có sử dụng tia X, song mức phơi nhiễm bức xạ rất thấp và lợi ích vượt xa nguy cơ. Theo bác sĩ Bostock, tầm soát bằng CT giúp phát hiện sớm ung thư, khi bệnh còn có khả năng chữa khỏi.
Theo khuyến nghị tại Mỹ, những người từ 50 đến 80 tuổi có tiền sử hút hơn 20 bao/năm (1 bao/ngày trong 20 năm hoặc 2 bao/ngày trong 10 năm), hiện còn hút hoặc đã bỏ trong vòng 15 năm, nên được tầm soát hàng năm.
Tầm soát bằng CT giúp phát hiện sớm ung thư phổi, khi bệnh còn có khả năng chữa khỏi.
Thông điệp quan trọng:
• Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu, nhưng không phải duy nhất gây ung thư phổi.
• Điều trị bệnh hiện nay đã đa dạng và cá thể hóa, không còn theo “một khuôn mẫu” cho tất cả bệnh nhân.
• Tầm soát bằng CT liều thấp tuy có phơi nhiễm bức xạ nhỏ, nhưng lợi ích vượt xa nguy cơ, giúp cứu sống nhiều người nhờ phát hiện sớm.
Hiểu đúng để phòng ngừa, phát hiện kịp thời và tiếp cận phương pháp điều trị phù hợp là chìa khóa quan trọng trong cuộc chiến chống ung thư phổi.
Hồng Nhung