Theo các chuyên gia thuế của Công ty Công nghệ Thái Sơn, việc đầu tiên và quan trọng nhất là rà soát lại mô hình kinh doanh và doanh thu để chuẩn bị bước chuyển từ cơ chế khoán sang kê khai. Hộ kinh doanh cần đánh giá toàn diện hiện trạng doanh thu, dự báo kế hoạch 1–3 năm tới, xác định quy mô hoạt động để nắm rõ ngưỡng thuế phải áp dụng.
Những hộ có doanh thu dưới 200 triệu đồng mỗi năm sẽ được miễn thuế; mức từ trên 200 triệu đến 3 tỷ đồng/năm thuộc diện hộ kinh doanh nhỏ thực hiện kê khai theo kỳ; còn nhóm trên 3 tỷ đồng/năm sẽ chịu cơ chế quản lý chặt chẽ hơn.
Cùng với đó, hộ kinh doanh cần kiểm tra lại số liệu doanh thu thực tế và lập dự báo chi tiết cho các năm tiếp theo. Đây là bước quan trọng để đảm bảo tính minh bạch khi cơ quan thuế chuyển sang quản lý theo thực tế thay vì mức khoán cố định như trước.
Các số liệu từ sổ bán hàng, tài khoản ngân hàng, hệ thống POS, các nền tảng bán hàng online cần được tổng hợp đầy đủ. Việc so sánh doanh thu thực tế với mức đã từng khai trước đây giúp hạn chế chênh lệch quá lớn, giảm rủi ro khi cơ quan thuế đối chiếu.
Hộ kinh doanh được khuyến nghị chuẩn hóa hồ sơ, sổ sách và hệ thống hóa đơn trước khi thuế khoán bị bãi bỏ.
Một trong những yêu cầu quan trọng của giai đoạn chuyển đổi là mở tài khoản ngân hàng riêng phục vụ hoạt động kinh doanh. Đối với nhóm hộ kinh doanh có doanh thu lớn và thuộc diện kê khai, việc tách bạch dòng tiền giữa cá nhân và kinh doanh là bắt buộc. Tài khoản này sẽ được sử dụng cho toàn bộ giao dịch thu, chi nhằm phục vụ kiểm tra, đối chiếu dữ liệu và giảm thiểu rủi ro trong quá trình kê khai thuế.
Song song với chuẩn bị tài chính, hộ kinh doanh cũng cần chuẩn hóa toàn bộ hồ sơ, mã số thuế và thông tin đăng ký. Các thông tin liên quan như mã số thuế, địa chỉ kinh doanh, ngành nghề, số căn cước công dân, số điện thoại và email phải trùng khớp với dữ liệu của cơ quan thuế để tránh lỗi khi thực hiện kê khai và giao dịch điện tử.
Việc cập nhật có thể được thực hiện tại Chi cục Thuế hoặc qua cổng dịch vụ công nếu đã hỗ trợ. Đồng thời, hộ kinh doanh cần kích hoạt tài khoản giao dịch điện tử và chữ ký số để chuẩn bị cho việc kê khai trực tuyến, nhận thông báo thuế và xuất hóa đơn điện tử trong thời gian tới.
Một thay đổi quan trọng khác là việc bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử đối với nhóm hộ kinh doanh có quy mô lớn từ năm 2026. Mặc dù hiện chưa yêu cầu áp dụng đồng loạt, các chuyên gia khuyến nghị nên triển khai sớm để làm quen với quy trình tạo – xuất – lưu trữ hóa đơn.
Hộ kinh doanh cần đăng ký với cơ quan thuế, lựa chọn phần mềm phù hợp và tổ chức tập huấn cho nhân sự để đảm bảo vận hành thông suốt. Điều này giúp hạn chế rủi ro bị gián đoạn hoạt động khi cơ chế khoán chấm dứt hoàn toàn.
Khi chính sách mới có hiệu lực, hộ kinh doanh cũng cần thực hiện thủ tục chuyển đổi chính thức từ phương pháp khoán sang phương pháp kê khai. Thủ tục này gồm việc nộp Mẫu 08-MST để cập nhật thông tin và ghi rõ nội dung chuyển đổi, thực hiện tại cơ quan thuế quản lý hoặc qua hệ thống điện tử nếu được hỗ trợ. Xác nhận hồ sơ cần được lưu lại để phục vụ đối chiếu sau này.
Đi kèm với các yêu cầu về hồ sơ và thủ tục, hộ kinh doanh cũng phải chuẩn bị kế hoạch tài chính mới, bởi việc chuyển sang cơ chế kê khai sẽ phát sinh thêm chi phí tuân thủ. Các khoản chi bao gồm phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử, nhân sự vận hành, chi phí ngân hàng và đào tạo nghiệp vụ.
Hộ kinh doanh cần ước tính các khoản chi này, xây dựng mô hình tài chính mới, dự phóng nghĩa vụ thuế GTGT và TNCN theo thực tế, đồng thời thiết lập quỹ dự phòng cho rủi ro sai sót trong giai đoạn đầu. Việc điều chỉnh giá bán hoặc tối ưu chi phí cũng là giải pháp cần tính toán để đảm bảo hoạt động kinh doanh không bị ảnh hưởng.
Lệ Giang