Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA) vừa có báo cáo gửi UBND TP.HCM về tình hình hoạt động của doanh nghiệp (DN) trong quý III-2025.
Doanh nghiệp siêu nhỏ tạm dừng hoạt động tăng
Kết quả khảo sát cho thấy tình hình kinh doanh phần lớn ổn định. Cụ thể, số DN ghi nhận doanh thu tăng chiếm 30%, cao hơn đáng kể so với tỉ lệ DN có doanh thu giảm (26%). Tuy nhiên, chi phí đầu vào gia tăng đã khiến lợi nhuận của phần lớn DN bị ảnh hưởng. Có đến 41% DN cho biết lợi nhuận giảm, trong khi chỉ 26% ghi nhận lợi nhuận tăng.
Mặc dù vậy, niềm tin của DN vào kỳ kinh doanh tiếp theo vẫn ở mức cao, với 63% tỏ ra lạc quan. Điều này phản ánh tác động tích cực từ chính sách đầu tư công và hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân của Nhà nước.
Bên cạnh đó, 52% DN đánh giá tích cực về môi trường kinh doanh của thành phố. Dù vậy, tình hình giải quyết hồ sơ sau sáp nhập địa giới hành chính còn chậm, với 41% ý kiến đánh giá.
Kết quả quý III cho thấy các ngành liên quan đến xây dựng, bất động sản có nhiều triển vọng phục hồi nhờ hưởng lợi từ chính sách đẩy mạnh đầu tư công và các nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân, khoa học công nghệ, cải cách thủ tục hành chính, hội nhập quốc tế.
Trong khi đó, một số ngành truyền thống, thâm dụng lao động như dệt may, da giày, đồ gỗ bị thu hẹp. Đơn cử, ngành chế biến lương thực thực phẩm đối mặt với việc giá trong nước cao hơn hàng nhập khẩu. Giá thịt heo trong nước cao hơn hàng ngoại do chi phí thức ăn chăn nuôi cao, quy mô chăn nuôi còn nhỏ lẻ, công nghệ lạc hậu.
Hộ kinh doanh, tiểu thương cạnh tranh khốc liệt trước sự phát triển của thương mại điện tử. Ảnh: TÚ UYÊN
Báo cáo cũng cho thấy khu vực DN nhỏ và hộ kinh doanh đang đối diện nhiều khó khăn. Sự cạnh tranh khốc liệt từ thương mại điện tử, cùng với thay đổi thói quen của người tiêu dùng đã khiến các sạp chợ, cửa hàng truyền thống phải đóng cửa hàng loạt.
Cạnh đó, chính sách siết chặt hàng gian, hàng giả và các quy định về hóa đơn, kê khai thuế là những thay đổi đột ngột. Nhiều người lớn tuổi, ít am hiểu về kế toán, công nghệ cảm thấy khó thích ứng.
Do đó, số DN nhỏ và siêu nhỏ tạm ngừng kinh doanh có thời hạn đã tăng trên 10% so với cùng kỳ. Bình quân mỗi tháng có gần 20.000 DN rút lui khỏi thị trường. Ngoài ra, nhiều DN không còn hoạt động nhưng chưa hoàn tất thủ tục giải thể, phá sản...
74% doanh nghiệp kiến nghị giảm các loại thuế, phí
Trước những khó khăn trên, cộng đồng DN kiến nghị TP.HCM: Giảm các loại thuế, phí, bảo hiểm xã hội, phí công đoàn (74%); Đẩy mạnh kích cầu đầu tư và tiêu dùng (63%); Nhanh chóng giải quyết các kiến nghị hợp lý của DN (56%); Phát triển cơ sở hạ tầng (41%); Hỗ trợ vốn tín dụng, giảm lãi suất (33%).
Đồng thời, Hiệp hội doanh nghiệp TP.HCM đề xuất một số chính sách cụ thể.
Thứ nhất, về chính sách tạm hoãn xuất cảnh do nợ thuế. Thực tiễn cho thấy biện pháp này ảnh hưởng lớn đến các giao dịch, hợp đồng và uy tín của DN. HUBA đề xuất chỉ áp dụng biện pháp này khi có cơ sở chắc chắn người đại diện pháp luật đã nhận được thông báo của cơ quan thuế.
Thứ hai, về việc thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh do nợ thuế. Việc này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự tồn tại của DN, tác động trực tiếp tới người lao động và đối tác. HUBA đề xuất chỉ thu hồi giấy phép sau khi có bản án hiệu lực của tòa án.
Thứ ba là chính sách đất đai. Nhiều năm qua các hội ngành nghề đã kiến nghị thành phố quy hoạch các khu công nghiệp tập trung cho từng ngành nghề như dệt may, da giày, điện tử, chế biến lương thực...Nếu có các khu riêng biệt như vậy, DN sẽ giảm được nhiều chi phí. Khách hàng cũng không phải tốn kém chi phí di chuyển nhiều nơi để lấy hàng, một yếu tố làm tăng giá thành sản phẩm và giảm sức cạnh tranh xuất khẩu.
Theo HUBA, cơ sở của kiến nghị này là quỹ đất của thành phố còn nhiều, trong đó có không ít khu vực đang bị bỏ hoang. Tuy nhiên, do chính sách sử dụng đất chưa phù hợp, thủ tục chuyển mục đích sang đất sản xuất kinh doanh còn khó khăn nên DN không thể thuê đất để xây dựng nhà xưởng. Từ đó phát sinh nghịch lý đất bỏ hoang, còn doanh nghiệp thì chờ đợi xin phép.
Cộng đồng DN kiến nghị thành phố đẩy nhanh thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, cấp phép xây dựng để đưa đất đai vào khai thác hiệu quả. Cho phép người dân, DN được chuyển mục đích ngay với đất không còn khả năng làm nông nghiệp mà không cần chờ đăng ký hằng năm.
Ngoài ra, Hiệp hội cũng kiến nghị cần tách bạch giữa cá nhân là chủ DN với pháp nhân DN. Trường hợp cá nhân bị xử lý hình sự, cần có cơ chế thay thế người đại diện để DN tiếp tục hoạt động.
Theo HUBA, cộng đồng DN đang lo ngại về nhiều rủi ro hiện hữu. Trước tiên là rủi ro về tỉ giá.
Trong một năm qua (từ tháng 9-2024 đến tháng 9-2025), tỉ giá tăng cao đã làm gia tăng nợ phải trả của DN, gây khó khăn cho hoạt động nhập khẩu và đẩy giá nguyên vật liệu lên tương đương 6%.
Rủi ro này có thể khiến chi phí đầu tư công và giá thành các dự án vượt khỏi kế hoạch ban đầu.
Bên cạnh đó là rủi ro từ thị trường bất động sản và áp lực trả nợ trái phiếu. Sự thiếu ổn định của thị trường, giá bán căn hộ chung cư quá cao so với thu nhập của người lao động và nghĩa vụ trả nợ trái phiếu nặng nề đang tạo ra rủi ro lớn cho nền kinh tế.
Cụ thể, tổng giá trị trái phiếu đến hạn trong nửa cuối năm 2025 ước đạt 131.601 tỉ đồng. Trong đó, riêng trái phiếu bất động sản chiếm 69.970 tỉ đồng, tương đương 53%.
TÚ UYÊN