Theo Science Alert, một nghiên cứu mới dựa trên loạt vũ khí, bình đựng tro cốt, hoa tai, mặt dây chuyền, vương trượng và hộp sọ người được trang trí bằng hắc diện thạch đã tiết sức mạnh thương mại đáng ngạc nhiên của Đế chế Aztec cổ xưa ở Trung Mỹ.
Hắc diện thạch, còn gọi là đá obsidian hay đá vỏ chai, là một dạng thủy tinh núi lửa hình thành khi dung nham giàu silica bị nguội đi nhanh chóng.
Chúng cứng hơn thép thông thường, dễ vỡ thành cạnh sắc hơn lưỡi dao cạo, có chất lượng như gương khi đánh bóng và màu sắc đẹp.
Do vậy, hắc diện thạch nhanh chóng trở thành nguyên liệu ưa chuộng để làm vũ khí, trang sức và nhiều món đồ quý giá khác trong các nền văn minh cổ đại, bao gồm người Aztec, một đế chế hùng mạnh tồn tại ở Trung Mỹ từ thế kỷ 14 đến thế kỷ 16.
Một số cổ vật hắc diện thạch của người Aztec - Ảnh: PNAS
Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà nhân chủng học Diego Matadamas-Gomora từ Đại học Tulane (Mỹ) đã thu thập 788 hiện vật như thế từ trung tâm quyền lực cuối cùng của người Aztec, nơi hiện đã bị chôn vùi bên dưới trung tâm lịch sử của TP Mexico.
Chúng thuộc về nền văn hóa Mexica, phe phái lớn nhất và hùng mạnh nhất của Đế chế Aztec.
Gần 90% số đá này có thể được tìm thấy Sierra de Pachuca, cách Tenochtitlan khoảng 94 km về phía Đông Bắc, một khu vực nổi tiếng với thủy tinh núi lửa màu xanh lá cây và vàng.
Những cái còn lại có nguồn gốc từ 7 địa điểm khác nhau, một số nằm xa vùng đất người Mexica thống trị từ năm 1375 đến năm 1520 sau Công nguyên và rải rác khắp Vành đai núi lửa xuyên Mexico.
Vành đai núi lửa xuyên Mexico được đánh dấu bằng màu đỏ - Ảnh: Soleincitta
"Người ta đều biết rằng người Mexica có các mỏ đá và xưởng chế tác ở Sierra de Pachuca để tiếp cận trực tiếp loại hắc diện thạch" - các tác giả viết trên tạp chí PNAS.
Mặc dù vậy, họ vẫn tiếp cận thêm nguồn hắc diện thạch từ một số mỏ khác, một số trong số đó nằm ngoài biên giới chính trị của họ. Điều này cho thấy một mạng lưới thương mại rộng lớn đã từng tồn tại trong khu vực.
Như vậy Đế chế Aztec ở thời kỳ đỉnh cao rõ ràng còn là một đế chế thương mại hùng mạnh. Trước đây, nhắc tới Aztec người ta thường liên tưởng đầu tiên đến các đội quân thiện chiến, các kiến trúc sư tài ba cũng như một hệ thống nông nghiệp đi trước thời đại.
Các nhà khoa học cho biết họ vẫn đang tìm thêm các cổ vật hắc diện thạch Aztec khác, thứ có thể giúp tái hiện lại bản đồ thương mại của đế chế này.
Anh Thư