Ảnh: Báo Hà Tĩnh
Trải qua tám thập kỷ xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, LLVT tỉnh Hà Tĩnh đã khẳng định vai trò nòng cốt trong sự nghiệp quốc phòng, an ninh, vừa là lực lượng bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ cuộc sống nhân dân, vừa là biểu tượng của lòng yêu nước, khí phách kiên cường và tinh thần cách mạng bất khuất của vùng đất “địa linh nhân kiệt”.
Từ những năm 1930, Hà Tĩnh là một trong những cái nôi của phong trào cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh (1930 - 1931) là biểu tượng tiêu biểu cho tinh thần đấu tranh kiên cường của giai cấp công nông. Trong cao trào ấy, những đội tự vệ công nông đã hình thành, trở thành tiền thân của LLVT nhân dân địa phương.
Đến tháng 8 năm 1945, trước vận hội lịch sử, Việt Minh liên tỉnh Nghệ Tĩnh đã phát động tổng khởi nghĩa. Ngày 18/8/1945, chính quyền ở các địa phương của Hà Tĩnh được giành về tay nhân dân. Cũng từ ngày này, các tổ chức Cứu quốc quân, đội tự vệ vũ trang được thành lập ở các huyện, xã với nhiệm vụ bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ. Trên cơ sở đó, LLVT tỉnh Hà Tĩnh chính thức ra đời và ngày 18/8 trở thành Ngày truyền thống của lực lượng.
Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, LLVT Hà Tĩnh vừa chiến đấu, vừa xây dựng lực lượng trong điều kiện đầy gian khó. Trung đoàn 103 đơn vị chủ lực đầu tiên của tỉnh được thành lập từ Chi đội Phan Đình Phùng là niềm tự hào của quân dân Hà Tĩnh. LLVT Hà Tĩnh không chỉ chiến đấu trên chiến trường tỉnh nhà mà còn tham gia các mặt trận Bình Trị Thiên, Trung Lào, Tây Bắc, đặc biệt góp phần trong chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử.
Bên cạnh chiến đấu, LLVT tỉnh đã huy động hàng vạn dân công, thanh niên xung phong vận chuyển lương thực, thực phẩm, vũ khí, góp phần đảm bảo hậu cần cho các chiến dịch lớn. Nhiều chiến sĩ Hà Tĩnh đã lập công xuất sắc, được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
Giai đoạn 1954 - 1975, Hà Tĩnh là một trong những địa bàn chiến lược ở miền Bắc, là hậu phương trực tiếp chi viện cho miền Nam. Đây cũng là một trong những trọng điểm bị Mỹ đánh phá ác liệt với hàng trăm nghìn tấn bom đạn.
Trước tình hình ấy, LLVT tỉnh Hà Tĩnh đã phát huy truyền thống bất khuất, kiên trung, bám trụ cùng nhân dân chiến đấu, sản xuất, bảo vệ giao thông, tiếp tế cho chiến trường. Những địa danh như Ngã ba Đồng Lộc, Núi Nài, phà Linh Cảm… mãi khắc sâu trong sử sách bởi tinh thần chiến đấu quả cảm. Đặc biệt, Tiểu đội 10 cô gái thanh niên xung phong tại Ngã ba Đồng Lộc đã trở thành biểu tượng bất diệt của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam.
LLVT Hà Tĩnh cũng đã cử hàng trăm chiến sĩ tình nguyện chiến đấu tại nước bạn Lào, góp phần giải phóng các vùng Trung Hạ Lào. Những chiến công vang dội trong thời kỳ này đã làm rạng danh quê hương Hà Tĩnh anh hùng.
Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, LLVT Hà Tĩnh cùng quân dân địa phương tích cực rà phá bom mìn, xây dựng lại cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế, củng cố quốc phòng - an ninh. Tháng 01/1976, thực hiện chủ trương hợp nhất tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh thành tỉnh Nghệ Tĩnh, LLVT hai tỉnh cũng được hợp nhất. Đến năm 1991, khi tỉnh Hà Tĩnh được tái lập, Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh được khôi phục tổ chức.
Trong giai đoạn bảo vệ biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc, hàng nghìn con em Hà Tĩnh lại lên đường chiến đấu, lập nhiều chiến công tiêu biểu. LLVT tỉnh đã không ngừng trưởng thành về tổ chức, vũ trang và trình độ huấn luyện, là lực lượng trung thành, sẵn sàng chiến đấu trong mọi tình huống.
Bước vào thời kỳ đổi mới và hội nhập, LLVT tỉnh Hà Tĩnh đã tập trung xây dựng lực lượng theo hướng "cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại". Trong đó, chú trọng tổ chức huấn luyện chiến đấu sát với thực tiễn địa phương, diễn tập khu vực phòng thủ các cấp, sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống an ninh phi truyền thống như thiên tai, dịch bệnh, cháy nổ.
Công tác xây dựng Đảng trong LLVT được tăng cường, giữ vững bản lĩnh chính trị, tinh thần cảnh giác, kỷ luật. Lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên không ngừng củng cố về số lượng và chất lượng, đóng vai trò quan trọng trong thế trận quốc phòng toàn dân.
Là địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề của bão lũ, LLVT Hà Tĩnh đã và đang đóng vai trò nòng cốt trong công tác phòng chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn. Hàng năm, hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia sơ tán dân, cứu trợ lương thực, dựng lại nhà cửa, khôi phục hạ tầng sau thiên tai. Những hình ảnh "Bộ đội Cụ Hồ" dầm mưa lội lũ, cõng cụ già, cứu trẻ nhỏ… đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng nhân dân.
Trong dịch COVID-19, LLVT Hà Tĩnh đã tổ chức các khu cách ly, chốt kiểm dịch, phối hợp công an và y tế làm tốt nhiệm vụ “vừa chống dịch, vừa đảm bảo quốc phòng an ninh”.
LLVT tỉnh luôn xác định rõ: nhiệm vụ quốc phòng gắn liền với phát triển kinh tế. Hưởng ứng chương trình xây dựng nông thôn mới, cán bộ, chiến sĩ LLVT tỉnh đã góp hàng vạn ngày công xây dựng đường, trường, trạm, giúp dân xóa đói giảm nghèo, nâng cao dân trí, góp phần quan trọng trong thay đổi diện mạo nông thôn Hà Tĩnh.
Các đơn vị LLVT tích cực giúp dân trong mùa màng, lao động sản xuất, khơi thông kênh mương, hỗ trợ đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng bị thiệt hại do thiên tai. LLVT tỉnh trở thành điểm tựa vững chắc trong lòng nhân dân.
Nhân kỷ niệm 80 năm thành lập, các hoạt động giáo dục truyền thống đã được triển khai sâu rộng trong toàn tỉnh: nói chuyện lịch sử, triển lãm ảnh tư liệu, biên soạn kỷ yếu truyền thống, xây dựng phim tài liệu… góp phần giáo dục thế hệ trẻ lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Hình ảnh, chiến công của các anh hùng liệt sĩ như Phan Đình Giót, La Thị Tám, Dương Chí Uyển, 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc… tiếp tục được lan tỏa, khơi nguồn cảm hứng trong học đường, trong mỗi gia đình Hà Tĩnh hôm nay.
Thực hiện nhiệm vụ quốc phòng toàn dân, LLVT tỉnh phối hợp chặt chẽ với công an, biên phòng, các tổ chức chính trị xã hội trong bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, xây dựng thế trận lòng dân vững chắc.
Tỉnh Hà Tĩnh có đường biên giới giáp Lào, nhiều cửa khẩu quan trọng. LLVT tỉnh đã tích cực phối hợp với LLVT nước bạn trong quản lý biên giới, giữ gìn hòa bình hữu nghị, hỗ trợ phát triển kinh tế, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quốc phòng an ninh trong bối cảnh mới.
Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, LLVT tỉnh Hà Tĩnh đã viết nên bản hùng ca rực rỡ của lòng yêu nước, tinh thần quật cường, ý chí sắt đá của quân và dân một vùng đất địa linh. Dù trong khói lửa chiến tranh hay trong hòa bình dựng xây, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” ở Hà Tĩnh luôn sáng mãi trong lòng nhân dân.
Bước vào giai đoạn phát triển mới, LLVT tỉnh Hà Tĩnh tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, không ngừng đổi mới, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại hóa, xứng đáng là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn bình yên quê hương, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Hướng tới tương lai, LLVT tỉnh Hà Tĩnh nguyện tiếp tục vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới giữ trọn niềm tin của Đảng, của nhân dân và tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của quê hương Xô viết anh hùng.
(1) Phó Chủ nhiệm Chính trị, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Hà Tĩnh;
(2) Bộ môn Nhà nước và pháp luật, Trường Sĩ quan Lục quân 1.
Đại tá TS Đặng Công Thành (1) - Thượng tá, ThS Nguyễn Hữu Quý (2)