Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại cuộc họp.
Chiều 15/3, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc về về công tác phòng, chống bệnh sởi. Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan chủ trì cuộc họp.
Gia tăng mạnh ca mắc sởi do chưa tiêm vaccine
Năm 2024, Việt Nam ghi nhận hơn 45.758 trường hợp sốt phát ban nghi Sởi (45,2/100.000 dân), trong đó 7.838 trường hợp dương tính và 18 trường hợp tử vong liên quan đến sởi.
Từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước ghi nhận rải rác 38.807 trường hợp nghi sởi tại 63 tỉnh, thành phố, trong đó có 3.447 trường hợp dương tính với sởi tại 61 tỉnh, thành phố; 5 trường hợp tử vong liên quan đến sởi tại TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương và Bình Phước; số mắc tăng cao so với cùng kỳ năm 2024 (111 trường hợp).
Theo ông Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế, số trường hợp nghi sởi ghi nhận cao nhất tại khu vực miền nam (57%), miền trung (19,2%), miền bắc (15,1%), Tây Nguyên (8,7%).
Theo Bộ Y tế, số mắc sởi tăng mạnh trong giai đoạn tháng 6/2024-12/2024. Năm 2025, số ca mắc vẫn tiếp tục tăng nhưng có dấu hiệu chững lại.
Một số tỉnh, thành phố có số mắc sởi xu hướng tăng cao: Cao Bằng (582 ca), Nghệ An (737 ca), Quảng Nam (499 ca), Đà Nẵng (2043 ca), Khánh Hòa (1661 ca), Đắk Lắk (621 ca), Gia Lai (1879 ca), Kon Tum (624 ca), Đồng Tháp (1202 ca), An Giang (1046 ca), Lâm Đồng (476 ca).
Số mắc sốt phát ban chủ yếu là từ 9 tháng tuổi đến dưới 15 tuổi với 72,7%; dưới 6 tháng tuổi chiếm 5,4% và từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tháng tuổi là 9,9% (đây là 2 nhóm chưa đến độ tuổi tiêm chủng). Số mắc là trẻ nam cao hơn so với trẻ nữ với lần lượt khoảng 55,7% và 44,3%.
Đáng lưu ý, trong số các ca mắc sởi có 90,8% ca chưa tiêm vaccine, 4,9% không rõ tiền sử tiêm chủng và 4,3% đã tiêm.
Ông Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế.
Tại buổi họp trực tuyến, báo cáo từ Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, số ca mắc sởi được khám, chữa bệnh tại bệnh viện tăng mạnh đầu năm 2025, chủ yếu là trẻ trên 9 tháng tuổi (67%).
Riêng tháng 2, có 565 trường hợp được xét nghiệm dương tính với sởi và mới chỉ nửa tháng 3, đã có 354 trường hợp. Tỷ lệ bệnh nhi mắc sởi chưa tiêm vaccine chiếm hơn 50%.
Theo ông Hoàng Minh Đức, bệnh sởi có khả năng lây truyền cao và chỉ có thể cắt đứt được sự lây truyền trong cộng đồng khi miễn dịch bảo vệ đặc hiệu cần đạt ít nhất 95%. Các trường hợp chưa được tiêm chủng hoặc tiêm chủng chưa đầy đủ tích lũy qua nhiều năm tạo khoảng trống miễn dịch làm giảm khả năng bảo vệ trước nguy cơ lây lan.
"Việc ghi nhận các trường hợp mắc bệnh khi chưa đến độ tuổi tiêm chủng (khoảng hơn 20% trẻ dưới 9 tháng tuổi) làm tăng thêm nguy cơ lây lan dịch bệnh", ông Hoàng Minh Đức cảnh báo.
Bệnh sởi lây truyền rất nhanh qua đường hô hấp, 90% người chưa có miễn dịch sẽ bị mắc bệnh nếu tiếp xúc gần với bệnh nhân sởi và trung bình 1 người mắc bệnh có thể lây cho 12-18 người khác và chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền khi miễn dịch cộng đồng đạt ít nhất 95%.
Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, thậm chí có thể viêm não dễ dẫn đến tử vong, bệnh đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng.
Phân tích nguyên nhân gia tăng ca mắc sởi, ông Hoàng Minh Đức cho hay, mặc dù dịch sởi và một số dịch bệnh thường xảy ra theo chu kỳ tuy nhiên các địa phương chưa chủ động được trong việc bảo đảm vaccine và kinh phí tổ chức triển khai thực hiện.
Ngoài vaccine đã được Bộ Y tế huy động từ viện trợ nước ngoài thì chỉ có Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh bố trí được kinh phí riêng cho hoạt động trong tiêm chủng chiến dịch; các địa phương khác lồng ghép vào trong hoạt động tiêm chủng mở rộng thường xuyên.
Bên cạnh đó, việc thống kê, quản lý đối tượng tiêm chủng hạn chế, chưa sát với thực tế ảnh hưởng, nhất là tại vùng sâu, vùng xa và các khu vực đô thị lớn.
Các địa phương đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine, khống chế dịch sởi
Theo Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan, năm 2024, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo việc gia tăng số ca mắc bệnh sởi và nguy cơ bùng phát dịch sởi tại nhiều khu vực trên toàn thế giới với 184 quốc gia ghi nhận trường hợp mắc.
Cuộc họp trực tuyến chiều 15/3.
Tại Việt Nam, việc biến đổi khí hậu, giao mùa làm cho tình hình dịch bệnh ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường, số ca mắc sởi có xu hướng tăng.
Theo đại diện WHO tại Việt Nam, một số khu vực tại Việt Nam có khoảng trống miễn dịch đối với sởi, do đó, Việt Nam cần đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine; tiến hành đợt tiêm bù, tiêm vét vaccine phòng sởi trên toàn quốc, mở rộng nhóm tuổi được tiêm vaccine, không để bỏ sót đối tượng. Bên cạnh đó, cần chuẩn bị sẵn sàng vật tư y tế, dự trữ thuốc, phòng chống lây nhiễm chéo sởi tại cơ sở y tế.
Tại buổi họp trực tuyến, Bộ trưởng đề nghị các địa phương cần theo dõi sát diễn biến dịch bệnh và báo cáo ngay tình hình. "Chúng ta cần huy động sự vào cuộc của các cấp, các ngành chứ không chỉ có ngành y tế. Chuẩn bị sẵn cơ sở vật chất, trang thiết bị, vật tư y tế, nhất là các vùng có nguy cơ cao để xử lý ngay dịch bệnh", Bộ trưởng nói.
Cuộc họp trực tuyến tới các đầu cầu Sở Y tế trên cả nước.
Dự báo dịch sởi có xu hướng chung giảm, nhưng chưa dừng lại, do đó, Bộ trưởng khuyến cáo các địa phương cần hết sức thận trọng, sẽ tiếp tục ghi nhận nhiều ca sốt phát ban nghi sởi tại các tỉnh, thành phố trong phạm vi cả nước, đặc biệt ở một số tỉnh miền núi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế còn khó khăn, những tỉnh có tỷ lệ tiêm vaccine phòng sởi thấp.
Vì thế, các đơn vị và địa phương cần phân tích các vấn đề còn tồn tại, nguyên nhân, các khó khăn, vướng mắc và các giải pháp trọng tâm, đặc biệt là công tác giám sát, phát hiện, đánh giá tình hình bệnh sởi, công tác triển khai chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống bệnh sởi để nhanh chóng khống chế, hạn chế thấp nhất trường hợp mắc, tử vong.
THIÊN LAM