AEK-971, súng trường tấn công 'suýt chiếm ngôi' khẩu AK

4 giờ trướcBài gốc

AEK-971 xuất hiện như một đáp án kỹ thuật cho một câu hỏi lớn: làm thế nào để giữ nòng súng ổn định khi bắn tự động.

Ra đời trong bối cảnh Liên Xô tìm kiếm phương án thay thế khẩu AK, mẫu súng này mang một giải pháp kỹ thuật khác biệt nhằm giảm giật và nâng nòng, từ đó cải thiện độ chính xác trong loạt bắn tự động.

Ý tưởng trung tâm của súng AEK-971 là hệ thống tự động cân bằng, thường gọi tắt là BARS, viết tắt từ Balanced Automatics Recoil System.

Thay vì để toàn bộ cơ cấu bệ khóa chuyển động theo một chiều gây ra lực phản hồi lớn, AEK-971 bổ sung một khối đối trọng chuyển động ngược chiều.

Khi bộ bệ khóa trượt về phía sau, khối đối trọng sẽ chuyển động về phía trước với quán tính đối nghịch. Kết quả là nhiều lực giật bị triệt tiêu tại nguồn, nòng giữ tâm mục tiêu tốt hơn trong loạt bắn liên tiếp.

Về hình thức và thông số, AEK-971 được thiết kế cho đạn 5.45×39 mm. Trọng lượng rỗng khoảng 3.3 kg, chiều dài tổng thể khoảng 965 mm, nòng dài 420 mm.

Tốc độ bắn ở một số biến thể có thể đạt khoảng 900 viên mỗi phút, vận tốc đầu đạn xấp xỉ 850 m/s. Dòng họ AEK còn có các biến thể chamber cho đạn 5.56×45 mm và 7.62×39 mm.

Thiết kế cho phép gắn thêm ray phụ kiện, cải thiện khả năng tích hợp ống ngắm và phụ trợ hiện đại.

Ưu điểm rõ rệt của AEK-971 là khả năng duy trì nhóm đạn chặt hơn ở chế độ tự động so với các mẫu truyền thống như AK-74.

Trong các loạt 3 đến 10 viên, cảm nhận giật giảm và tốc độ nhắm lại mục tiêu nhanh hơn, điều này có ý nghĩa lớn đối với tác chiến ở cự ly gần và trung bình.

Ý tưởng cân bằng giật cũng mở ra hướng phát triển cho các súng trường hiện đại, nơi hiệu suất ở chế độ tự động ngày càng được chú trọng.

Tuy nhiên, điểm yếu của súng AEK-971 cũng rõ ràng. Cơ cấu cân bằng khiến thiết kế phức tạp hơn, yêu cầu gia công chính xác và bảo dưỡng kỹ lưỡng.

Trong môi trường chiến trường khắc nghiệt, bùn đất và điều kiện bảo dưỡng hạn chế có thể làm giảm độ tin cậy. Chi phí sản xuất cao hơn so với nền tảng đơn giản là một bất lợi lớn khi xem xét trang bị đại trà cho lực lượng lớn.

Trong quá trình thử nghiệm để tìm giải pháp thay khẩu AK, súng AEK-971 đã phải cạnh tranh với những thiết kế khác, nổi bật là mẫu AN-94 với cơ chế bắn hai viên siêu nhanh cho phép lập hai viên đầu gần như tập trung cùng một vị trí.

Quá trình đánh giá cuối cùng chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố, gồm tính năng chiến đấu, độ tin cậy, chi phí sản xuất và khả năng bảo trì. Kết quả là AEK-971 không được chọn làm vũ khí tiêu chuẩn cho đại quân.

Dù không chiến thắng trong tuyển chọn, mẫu AEK-971 không phải là thất bại vô ích. Một số ý tưởng và kỹ thuật từ AEK-971 tiếp tục được cải tiến và đưa vào các mẫu súng sau này.

Tới cuối thập niên 2000 và đầu thập niên 2010, các phiên bản hiện đại hóa như A-545 và A-762 xuất hiện, khắc phục nhiều nhược điểm ban đầu bằng việc tinh giản cơ cấu và nâng cao khả năng tích hợp phụ kiện.

Một số lực lượng đặc nhiệm và đơn vị tinh nhuệ tại Nga báo cáo sử dụng các biến thể này theo quy mô hạn chế.

Từ góc nhìn tổng quan, AEK-971 là ví dụ điển hình của cuộc tranh đấu giữa ý tưởng kỹ thuật và tính thực dụng. Khi một giải pháp kỹ thuật vượt trội về lý thuyết nhưng đòi hỏi chế tạo tinh xảo, quyết định trang bị đại trà còn phụ thuộc vào yếu tố hậu cần, chi phí và điều kiện thực địa.

Mẫu súng AEK-971 cho thấy rằng cải thiện độ chính xác trong bắn tự động là hướng đi hợp lý, nhưng để trở thành tiêu chuẩn, giải pháp đó cần vừa hiệu quả vừa đủ đơn giản để sản xuất và bảo trì.

Với vai trò lịch sử, AEK-971 đã góp phần thay đổi tư duy thiết kế súng trường ở Nga. Nó nhắc lại rằng không phải mọi sáng kiến đều trở thành trang bị phổ biến, nhưng nhiều sáng kiến vẫn sống tiếp qua quá trình cải tiến, và ý tưởng cân bằng giật giờ đây là một phần trong kho công nghệ của thế hệ súng trường sau này.

Việt Hùng

Theo Military Today

Nguồn ANTĐ : https://anninhthudo.vn/aek-971-sung-truong-tan-cong-suyt-chiem-ngoi-khau-ak-post627861.antd