AHLĐ Nguyễn Quang Mâu, hành trình 'khóc thật, mếu thật' tới Nhân tài Đất Việt

10 giờ trướcBài gốc

Tại Lễ trao Giải thưởng Nhân tài Đất Việt lần thứ 18 mới đây, Anh hùng lao động (AHLĐ) Nguyễn Quang Mâu, Chủ tịch HĐQT Tổ hợp Công ty Cổ phần Gốm Đất Việt là một trong hai người vinh dự được trao giải Cống hiến. Đây là hạng mục giải thưởng đặc biệt, lần đầu tiên được ra mắt trong các hạng mục của Giải thưởng Nhân tài Đất Việt.

Anh hùng lao động Nguyễn Quang Mâu nhận Giải Cống hiến - Giải thưởng Nhân tài Đất Việt 2025. Ảnh: CDKH.

“Tôi rất bất ngờ, không nghĩ mình lại được vinh danh vì thấy những đóng góp của mình, dù có nhưng cũng rất bé nhỏ, như hạt cát trong sa mạc, giọt nước giữa biển khơi. Giải thưởng này khiến tôi càng phải cố gắng hơn nữa, còn sức là còn cống hiến”, AHLĐ Nguyễn Quang Mâu xúc động chia sẻ.

Ông Nguyễn Quang Mâu cho biết, trong suốt quá trình lao động và nghiên cứu, đến nay ông cùng tập thể Gốm Đất Việt đã thực hiện và được công nhận nhiều đề tài khoa học có giá trị thực tiễn cao, sở hữu 11 bằng sáng chế độc quyền, 38 kỷ lục Việt Nam và 7 kỷ lục thế giới.

Uy tín của doanh nghiệp cũng được khẳng định qua hơn 100 giải thưởng quốc gia và 39 giải thưởng quốc tế, trong đó có Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ, một trong những phần thưởng cao quý nhất dành cho các nhà khoa học và tập thể có đóng góp đặc biệt xuất sắc cho đất nước.

Mỗi công trình, với ông Nguyễn Quang Mâu, đều mang một giá trị riêng, là kết quả của quá trình tìm tòi, sáng tạo không ngừng. Trong số đó, đề tài khoa học “Nghiên cứu công trình nghiền khô siêu mịn, nâng cao mức độ tự động hóa và hiệu quả sử dụng nhiệt trong sản xuất ngói cao cấp” là một trong những dấu ấn nổi bật nhất.

Công trình này giúp tiết kiệm năng lượng, vừa thân thiện với môi trường, đã được sử dụng trong rất nhiều công trình đặc biệt cùng khách sạn, resort, nhà hàng cao cấp trên mọi miền Tổ quốc. Công trình được trao giải Nhất Giải thưởng Sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam VIFOTEC 2023 (do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức).

“Công nghệ nghiền khô siêu mịn do chúng tôi sáng tạo ra là công nghệ đầu tiên trên thế giới chế tạo được máy nghiền đất trước đây chưa từng có. Đó là một bước ngoặt lớn trong ngành sản xuất gốm, ngói”, ông Mâu chia sẻ.

Với ông Mâu, những kết quả trên không chỉ là niềm tự hào của riêng ông hay tập thể Gốm Đất Việt, mà còn là niềm vui chung của bà con quê hương Quảng Ninh và ngành vật liệu Việt Nam. “Tôi chỉ là một nhà khoa học không bằng cấp. Những gì có được hôm nay đều là thành quả của cả một quá trình nỗ lực, phấn đấu không mệt mỏi của bản thân và sự chung sức, đồng lòng của các anh em, cộng sự”, ông Mâu chia sẻ.

Anh hùng Lao động Nguyễn Quang Mâu, sinh năm 1950 tại Thái Bình, lớn lên trong một gia đình nghèo khó. Học hết lớp 7, ông phải nghỉ học để phụ giúp gia đình, làm ruộng kiếm sống. Thế nhưng, bằng nghị lực và tinh thần tự học bền bỉ, ông từng bước vươn lên từ một công nhân lao động phổ thông, trở thành Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty Viglacera Hạ Long.

Tháng 1/2012, sau khi nghỉ hưu, ông không chọn sống nghỉ ngơi mà tiếp tục theo đuổi đam mê sáng tạo khoa học. Ông sáng lập Tổ hợp Công ty Cổ phần Gốm Đất Việt tại Quảng Ninh với khát vọng đưa thương hiệu gốm ngói Việt Nam vươn tầm thế giới.

Đi lên từ một nhà khoa học không bằng cấp, “nhà khoa học chân đất” nhưng AHLĐ Nguyễn Quang Mâu đặc biệt hiểu giá trị của tri thức. Theo ông, làm doanh nghiệp, bên cạnh yếu tố vốn, thì phải có tri thức.

“Tôi nói nhiều rồi, nhưng vẫn phải nhắc lại: không có tri thức thì đừng làm, đừng khởi nghiệp. Làm gì cũng phải có chuyên môn, có kiến thức, có kinh nghiệm”, ông nói.

Gia đình nghèo, không được học hành bài bản thời trẻ, đến khi có điều kiện, ông học bất kỳ khi nào có thể, cái gì chưa thạo đều học. Không chỉ học từ thầy cô, giảng đường, mà ông học ở chính anh em, bạn bè, từ người lao động, công nhân, cấp dưới của mình. Khi ở vị trí lãnh đạo, ông càng chú trọng việc học, bởi không có chuyên môn, nói cấp dưới không nghe.

Nhận rõ giá trị của tri thức, ông “chiêu hiền đãi sĩ”, trọng dụng nhân tài, tập hợp được đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, đưa khoa học vào thực tiễn. “Để ứng dụng khoa học và công nghệ, phải có các chuyên gia, nhà khoa học cùng làm. Mình chỉ có ý tưởng, vận hành do những người kề vai sát cánh làm. Ý tưởng như con thuyền, thuyền không có người lái, chèo thì đi sao được. Chỉ đơn giản vậy thôi”, ông Mâu tâm sự.

Dưới sự dẫn dắt của thuyền trưởng là ông, của khoa học, Gốm Đất Việt từng bước trở thành biểu tượng trong ngành sản xuất gạch ngói đất sét nung cao cấp tại Việt Nam và trên thế giới. Sản phẩm của Gốm Đất Việt không chỉ được tin dùng trong nước, mà còn vươn tới thị trường 56 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong đó, có cả những thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Gốm Đất Việt mang nhiều đặc tính thuần Việt, được người tiêu dùng ưa thích. Gốm có màu đỏ quýt trầu, âm thanh trong chắc; gạch lát nền không trơn trượt, không nồm, không rêu mốc; mái ngói lợp mãi mãi không phai màu, ấm áp về mùa đông, mát mẻ về mùa hè, chịu va đập mưa đá, thời tiết khắc nghiệt.

Ngày 19/7/2021, Công ty Cổ phần Gốm Đất Việt được chứng nhận trở thành doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Năm 2022, AHLĐ Nguyễn Quang Mâu được vinh danh “Trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu”. Ông cũng được Trường Đại học Quốc tế Hoa Kỳ, Đại học Quốc tế Paris (Pháp); Viện Đại học Kỷ lục Thế giới vinh danh Viện sĩ, Giáo sư, Tiến sĩ danh dự và là thành viên của Liên đoàn Các nhà sáng tạo Thế giới.

Đó là một hành trình kỳ diệu mà như ông nói “từ một anh nông dân, đi lên từ làng trở thành nhà khoa học, được “sánh vai” bên các nhà khoa học, trí thức lớn”.

Khi phóng viên hỏi, một ngày làm việc của ông bắt đầu thế nào, ông cười bảo, mỗi hôm có thể khác nhau, nhưng đều có điểm chung là làm việc miệt mài, không kể ngày đêm. Như vừa rồi, chỉ trong 5 ngày, mà ông đi công tác xuyên từ miền Bắc ra miền Nam, qua nhiều địa danh như Sóc Trăng, Bạc Liêu, An Giang rồi trở về Quảng Ninh. Mỗi ngày đi làm việc 15–16 tiếng, có hôm chạy hơn 500 cây số. Cứ dừng xe lại tiếp tục gặp gỡ nhà phân phối, làm việc với cán bộ, công nhân.

“Mệt chứ, nhưng khi mình làm việc bằng đam mê, thấy có trách nhiệm, thì mệt mỏi cũng qua nhanh thôi. Dù tuổi cao nhưng tôi xác định, còn sức thì còn phải cống hiến, cho bản thân, cho gia đình, cho quê hương và đất nước”, ông chia sẻ.

Thói quen làm việc chăm chỉ này được ông duy trì từ thành lập Gốm Đất Việt. Có những lúc công ty đứng trước bờ vực phá sản, đóng cửa nhà máy, trách nhiệm buộc ông phải làm việc. Để có thành công hôm nay, là cả một chặng đường dài, với thất bại nhiều không kể xiết. Có những công trình kéo dài gần 10 năm, như công trình về nghiền khô siêu mịn, nhiều lần đem nung thì nứt, nổ, đổ bỏ hết. Bao nhiêu công sức, tiền bạc, nước mắt…

“Nhiều lúc mệt quá phải “nghỉ để hoàn hồn, không phải “khóc dở mếu dở” mà khóc thật, mếu thật. Nhưng đúng là “thua keo này bày keo khác”, cứ kiên trì rồi cũng thành công. Ngày đạt được kết quả, cũng xúc động “khóc thật, mếu thật”, ông tâm sự.

Điều khiến ông Mâu cảm thấy mừng là hiện nay, chính sách của Đảng và Nhà nước đang rất cởi mở, đặc biệt là các nghị quyết như 57, 68, khuyến khích đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học kỹ thuật, xây dựng nhà nước kiến tạo và phục vụ.

“Khi doanh nghiệp và nhà nước cùng đồng hành, cùng tạo đà thì đất nước chắc chắn sẽ trở thành “con rồng châu Á”, ông Mâu tin tưởng.