AI bùng nổ ở Trung Quốc: Cơ hội tăng trưởng hay mối đe dọa cho thị trường lao động?

17 giờ trướcBài gốc

Một robot tương tác ra hiệu tại Triển lãm Trung Quốc-ASEAN ở Nam Ninh, Quảng Tây, vào tháng 9 năm ngoái. Ảnh: Xinhua.

Trong khi AI được kỳ vọng sẽ giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt lao động dài hạn tại Trung Quốc, các chuyên gia thị trường vẫn chưa thống nhất về tác động ngắn hạn của công nghệ này đối với áp lực giảm phát.

Việc ứng dụng AI ngày càng rộng rãi ở Trung Quốc có thể làm tăng thêm "áp lực giảm phát hiện hữu" bằng cách làm gián đoạn thị trường lao động vốn đã yếu, do tác động thay thế lao động có thể chiếm ưu thế trong ngắn hạn, theo báo cáo nghiên cứu của Morgan Stanley công bố tháng trước.

“Tại Trung Quốc, sự gián đoạn thị trường lao động do AI gây ra có thể đặc biệt nghiêm trọng, khi nền kinh tế xuất phát từ điểm yếu với tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao và áp lực giảm phát”, các nhà phân tích cho biết.

AI có khả năng thay thế các công việc nhận thức ở cấp độ đầu vào, khiến doanh nghiệp có động lực tăng chi tiêu cho công nghệ thay vì tuyển dụng thêm nhân sự. Điều này có thể dẫn đến tốc độ tăng lương chậm lại đáng kể, báo cáo nêu rõ.

Tuy nhiên, ông Ding Shuang, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại ngân hàng Standard Chartered, cho rằng AI không phải là động lực chính gây ra áp lực giảm phát tại Trung Quốc, mà nguyên nhân chủ yếu đến từ tình trạng dư thừa công suất trong một số ngành và nhu cầu trong nước yếu.

“Để chống lại áp lực giảm phát, Trung Quốc nên kiềm chế đầu tư dư thừa và cạnh tranh quá mức, chứ không nên vì lo ngại giảm phát mà chần chừ trong việc phát triển AI, một ngành mang tính chiến lược”, ông Ding nói.

Trung Quốc hiện đang vật lộn với nguy cơ giảm phát kéo dài. Chỉ số giá sản xuất (PPI) – đo lường giá tại cổng nhà máy – đã giảm 2,7% trong tháng 4 so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu tháng giảm thứ 30 liên tiếp.

Thị trường việc làm cũng chưa phục hồi hoàn toàn sau đại dịch Covid-19, với tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên thành thị vẫn ở mức trên 15%.

Báo cáo ước tính rằng AI có thể tạo ra giá trị lao động tương đương 6.700 tỷ nhân dân tệ (tương đương 931 tỷ USD), chiếm khoảng 5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) danh nghĩa của Trung Quốc trong năm ngoái.

Con số này dựa trên ước tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), theo đó khoảng 40% việc làm ở các nền kinh tế mới nổi có khả năng bị ảnh hưởng bởi AI – trong đó 16% được hỗ trợ bởi công nghệ này, còn 24% có thể bị thay thế hoàn toàn.

Dù đưa ra cảnh báo ngắn hạn, các chuyên gia của Morgan Stanley vẫn cho rằng việc sử dụng AI rộng rãi sẽ giúp Trung Quốc nâng cao năng suất và “giải quyết các thách thức cơ cấu từ lực lượng lao động trong độ tuổi ngày càng thu hẹp trong trung hạn”.

Chỉ có 9 triệu ca sinh được ghi nhận tại Trung Quốc trong năm 2023 – con số thấp nhất kể từ khi dữ liệu được thu thập vào năm 1949 – trong khi dân số giảm năm thứ hai liên tiếp xuống còn 1,4 tỷ người, giảm hơn 2 triệu.

“Có nhiều yếu tố gây áp lực giảm phát tại Trung Quốc, và sự phát triển của AI chỉ là một phần nhỏ”, ông Zhang Zhiwei, Chủ tịch công ty quản lý tài sản Pinpoint, nhận định.

Để giảm bớt các tác động ngắn hạn, các nhà phân tích khuyến nghị chính phủ Trung Quốc nên tăng cường chính sách an sinh xã hội cho người thất nghiệp, hỗ trợ giáo dục liên quan đến AI, đồng thời thúc đẩy tạo việc làm trong những ngành ít bị ảnh hưởng bởi công nghệ.

Ông Zhang cho rằng dù AI có thể khiến một số công việc biến mất, nó cũng sẽ tạo ra công việc mới. “AI sẽ thay thế một số công việc, nhưng cũng sẽ tạo ra những vị trí mới”, ông nói.

Cuối tháng trước, UBS cho biết một cuộc khảo sát với 404 giám đốc điều hành cấp cao tại Trung Quốc (diễn ra từ ngày 18/3 đến 17/4) cho thấy 73% doanh nghiệp đã áp dụng công nghệ AI, chủ yếu nhằm tăng hiệu quả và cải thiện chất lượng sản phẩm.

15% cho biết việc sử dụng AI đã dẫn đến việc cắt giảm nhân sự đáng kể, trong khi 22% cho biết họ đã tuyển dụng thêm nhân sự mới. 46% doanh nghiệp báo cáo đã tăng lương nhờ hiệu quả cao hơn do AI mang lại, trong khi 18% cho biết đã cắt giảm lương cho một số nhân viên.

“Cuộc khảo sát cho thấy việc áp dụng AI ở thời điểm hiện tại chưa gây ra sự gián đoạn lớn đối với thị trường lao động và thu nhập hộ gia đình ở Trung Quốc”, ông Zhang Ning, chuyên gia kinh tế cao cấp tại UBS Global Research, cho biết.

Huyền Chi

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/ai-bung-no-o-trung-quoc-co-hoi-tang-truong-hay-moi-de-doa-cho-thi-truong-lao-dong-post186271.html