AI bùng nổ, tạo áp lực chưa từng có lên hệ thống điện Mỹ

3 giờ trướcBài gốc

Một nhà máy điện than ở gần Poca, Tây Virginia, Mỹ. Ảnh: herald-dispatch.com

Tại khu lao động Pilsen ở Chicago, nhà máy điện Fisk chạy bằng dầu được xây dựng từ những năm 1960 từng dự kiến sẽ đóng cửa vào năm tới. Tuy nhiên, nhu cầu điện khổng lồ từ các trung tâm dữ liệu phục vụ AI đã khiến kế hoạch này bị đảo ngược. Giá điện tại PJM Interconnection, thị trường điện lớn nhất nước Mỹ, tăng vọt khi nhu cầu vượt xa nguồn cung hiện có, khiến các nhà máy đỉnh tải (nhà máy điện chỉ được huy động khi nhu cầu điện đạt mức cao nhất) như Fisk bất ngờ trở nên có lãi.

Theo Reuters, khoảng 60% số nhà máy điện chạy bằng dầu, khí và than từng lên kế hoạch ngừng hoạt động tại PJM đã hoãn hoặc hủy quyết định đóng cửa trong năm nay, phần lớn trong số đó là các tổ máy đỉnh tải.

Các nhà máy đỉnh tải có thể chạy nhanh trong những thời điểm nhu cầu điện tăng đột biến, nhằm tránh mất điện diện rộng. Tuy nhiên, do ưu tiên tốc độ hơn hiệu suất, nhiều cơ sở không có hệ thống kiểm soát ô nhiễm hiện đại, phát thải nhiều khí độc hại và chi phí sản xuất điện cao hơn so với các nhà máy vận hành liên tục. Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) cho biết dù ô nhiễm tại khu vực Fisk đã giảm mạnh sau khi nhà máy than cũ đóng cửa, nhưng lượng khí sulfur dioxide từ các tổ máy đỉnh tải vẫn dao động từ 2 đến 25 tấn mỗi năm - mức không nhỏ đối với khu dân cư xung quanh.

Theo Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Mỹ (GAO), các nhà máy đỉnh tải chỉ đóng góp khoảng 3% sản lượng điện quốc gia nhưng có tổng công suất tiềm năng lên tới 19%. Việc khai thác khả năng dự phòng này có thể giúp lấp khoảng trống nguồn cung trong ngắn hạn, song đi kèm nguy cơ gia tăng phát thải tại những cộng đồng vốn đã chịu nhiều gánh nặng môi trường. Nghiên cứu cho thấy khoảng 1.000 nhà máy đỉnh tải trên toàn nước Mỹ tập trung ở các khu vực thu nhập thấp và cộng đồng người da màu.

Áp lực lên lưới điện ngày càng lớn khi AI, sản xuất công nghiệp và giao thông điện hóa đồng loạt làm nhu cầu điện tăng nhanh. PJM - mạng lưới điện trải dài 13 bang và bao phủ khu vực có mật độ trung tâm dữ liệu lớn nhất thế giới - ghi nhận chi phí trả cho các nhà cung cấp điện trong những thời điểm cao điểm mùa hè vừa qua tăng hơn 800% so với cùng kỳ năm trước. Điều này khiến việc duy trì các nhà máy đỉnh tải trở nên hấp dẫn về mặt kinh tế.

Chính quyền liên bang cũng đang cân nhắc khai thác các nguồn điện sẵn có để đối phó với nguy cơ thiếu hụt. Bộ Năng lượng Mỹ cho biết đang xem xét sử dụng nhiều hơn các cơ sở phát điện khẩn cấp nhằm đáp ứng nhanh nhu cầu, trong khi vẫn khẳng định sẽ tiếp tục kết nối thêm nguồn năng lượng tái tạo, điện hạt nhân và khí đốt vào lưới điện quốc gia.

Giới chuyên gia cho rằng có những giải pháp thay thế bền vững hơn, như đầu tư mạnh vào hệ thống truyền tải để đưa điện từ các khu vực dư thừa sang nơi thiếu hụt, hoặc phát triển công nghệ pin lưu trữ quy mô lớn nhằm giảm phụ thuộc vào các nhà máy đỉnh tải gây ô nhiễm. Tuy vậy, trong bối cảnh AI tiếp tục thúc đẩy nhu cầu điện tăng cao, các cộng đồng như Pilsen có nguy cơ phải đối mặt trở lại với di sản ô nhiễm từng khiến họ đấu tranh suốt nhiều thập kỷ qua.

Bảo Hân/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/ai-bung-no-tao-ap-luc-chua-tung-co-len-he-thong-dien-my-20251224110447765.htm