SeafoodAI đã sản xuất một "trợ lý bắt cua" cho ngư dân. Ảnh: Jason Henry cho BI
Một startup công nghệ tại Palo Alto, California mang tên SeafoodAI đã cho ra đời công cụ CrabScan360 - một thiết bị sử dụng AI để hỗ trợ ngư dân đo đạc, phân loại và ghi nhận thông tin từng con cua được đánh bắt. Họ gọi nó là một “thủy thủ không biết mệt”.
Nghề đánh bắt cua từ lâu được xem là một trong những công việc thủ công nặng nhọc và tốn sức nhất trong ngành khai thác hải sản. Mỗi chuyến ra khơi, ngư dân phải chuẩn bị bẫy, thả xuống đáy biển, đánh dấu tọa độ bằng thiết bị định vị, sau đó quay lại đất liền chờ đợi. Sau khoảng 12 đến 24 giờ, hoặc có khi lên đến một tuần, họ quay trở lại đúng vị trí ban đầu, kéo lưới lên và bắt đầu phân loại từng con cua.
Công đoạn này đòi hỏi sự tỉ mỉ và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của từng địa phương về kích thước và trọng lượng cua được phép khai thác. Ngư dân phải đo từng con cua, xác định giới tính, phân loại, đếm số lượng, rồi ghi lại thông tin bằng tay vào sổ nhật ký. Việc này tiêu tốn rất nhiều thời gian và sức lực, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu thị trường ngày càng hướng đến sản phẩm bền vững, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
CrabScan360 được ra đời với 2 phiên bản. Phiên bản di động cỡ nhỏ đã được tung ra thị trường vào tháng 4. Thiết bị có kích thước tương đương một chiếc vali xách tay và có thể lắp đặt nhanh chóng trên tàu hoặc tại cảng. Ngư dân chỉ cần đặt từng con cua lên thiết bị, hệ thống sẽ tự động chụp ảnh, phân tích và ghi nhận các thông số cần thiết. Tất cả dữ liệu được lưu trữ tức thì.
Phiên bản thứ hai đang được phát triển dành cho nhà máy chế biến. Thiết bị hoạt động hoàn toàn tự động. Cua được đưa lên băng chuyền và đi qua hệ thống quét. Mỗi con cua sẽ được phân tích và sắp xếp theo tiêu chuẩn riêng. Mỗi lần quét tạo ra một bản ghi điện tử gắn với thời gian, địa điểm và thông tin đầy đủ về con cua đó. Dữ liệu này được đưa lên nền tảng lưu trữ đám mây và có thể truy cập từ xa.
Theo ông Rob Terry, nhà sáng lập và giám đốc điều hành SeafoodAI, công nghệ này giúp tạo ra "dấu vân tay kỹ thuật số" cho từng con cua. Nhờ vậy, người dùng có thể theo dõi toàn bộ hành trình của từng mẻ cua từ bẫy đến nhà máy, từ thời gian đánh bắt cho đến khâu chế biến cuối cùng. Điều này không chỉ giúp giảm sai sót và thất thoát mà còn tạo ra chuỗi cung ứng rõ ràng và minh bạch.
Khi các chuỗi bán lẻ lớn như Walmart, Costco và Whole Foods cam kết chỉ bán các sản phẩm hải sản có chứng nhận bền vững từ năm 2027 trở đi, nhu cầu về truy xuất nguồn gốc đang trở thành yêu cầu bắt buộc. Công nghệ của SeafoodAI có thể giúp ngư dân và doanh nghiệp nhỏ đáp ứng yêu cầu này mà không cần đầu tư quá lớn.
Không dừng lại ở cua, SeafoodAI đang mở rộng nghiên cứu để áp dụng công nghệ AI vào việc thu thập và phân tích dữ liệu cho các loài hải sản khác như cá ngừ, cá hồi và tôm. Mỗi loài có đặc điểm sinh học và yêu cầu đánh giá khác nhau, đòi hỏi hệ thống cảm biến và mô hình AI riêng biệt. Công ty hy vọng sẽ xây dựng một cơ sở dữ liệu lớn, kết nối ngư dân, nhà máy, cơ quan quản lý và các nhà phân phối theo thời gian thực. Đây là hướng đi được kỳ vọng sẽ mang lại tính hiệu quả và minh bạch cho toàn bộ chuỗi cung ứng, đặc biệt là đối với các nhà sản xuất quy mô vừa và nhỏ.
Ông Terry cho biết, mục tiêu của họ là xây dựng một giải pháp hiện đại, dễ áp dụng, phù hợp với xu thế tiêu dùng toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng. Giải pháp này không chỉ giúp tối ưu quy trình đánh bắt mà còn góp phần nâng cao giá trị và uy tín cho sản phẩm hải sản của người làm nghề.
Hoài An