AI và thanh toán số định hình làn sóng tăng trưởng mới của Việt Nam

4 giờ trướcBài gốc

Theo báo cáo kinh tế số khu vực Đông Nam Á năm 2025 do Google, Temasek và Bain & Company công bố, tổng giá trị giao dịch (GMV) của nền kinh tế số Việt Nam dự kiến đạt khoảng 39 tỷ USD vào cuối năm 2025, tăng 17% so với năm trước.

Tốc độ này giúp Việt Nam đứng trong nhóm các quốc gia tăng trưởng nhanh nhất khu vực, chỉ sau Indonesia. Điều đáng chú ý không chỉ nằm ở quy mô, mà ở chất lượng tăng trưởng: dòng chảy giá trị đang dịch chuyển mạnh sang các lĩnh vực dựa trên dữ liệu, công nghệ và nền tảng số.

Trong bức tranh đó, AI và hệ sinh thái thanh toán số đang đóng vai trò như “bộ khung” mới, tái định hình hành vi tiêu dùng, mô hình kinh doanh và cấu trúc vận hành của cả doanh nghiệp lẫn hệ thống tài chính.

Thương mại điện tử tiếp tục giữ vai trò trụ cột của nền kinh tế số Việt Nam khi chiếm khoảng hai phần ba tổng quy mô thị trường. Năm 2025, lĩnh vực này được dự báo vượt mốc 25 tỷ USD, duy trì mức tăng trưởng hai chữ số. Tỷ lệ người dùng Internet cao, thói quen tiêu dùng số hóa sâu rộng và độ phổ cập của thiết bị di động giúp Việt Nam duy trì sức bật mạnh mẽ trong lĩnh vực bán lẻ trực tuyến.

Ảnh: Google

Song song, lĩnh vực vận tải công nghệ và giao đồ ăn vẫn là nhóm tăng trưởng nhanh nhất, với quy mô dự kiến đạt khoảng 5 tỷ USD. Sự bùng nổ của các nền tảng gọi xe, dịch vụ giao nhận tức thời, cùng quá trình chuyển dịch sang phương tiện điện, đang làm thay đổi căn bản thói quen di chuyển và tiêu dùng của người dân, đặc biệt ở các đô thị lớn.

Nội dung trực tuyến cũng ghi nhận đà tăng trưởng ấn tượng. Các mảng quảng cáo số, trò chơi điện tử, video theo yêu cầu và âm nhạc trực tuyến được dự báo đạt khoảng 6 tỷ USD. Đáng chú ý, Việt Nam đã hình thành được lớp doanh nghiệp phát triển game có năng lực cạnh tranh toàn cầu, từng bước chuyển từ chiến lược chạy theo lượt tải sang xây dựng mô hình doanh thu bền vững thông qua dịch vụ giá trị gia tăng và hệ sinh thái nội dung.

Du lịch trực tuyến tiếp tục hồi phục mạnh, với quy mô thị trường dự kiến đạt 4 tỷ USD. Chính sách thị thực thông thoáng, chiến lược xúc tiến ở các thị trường trọng điểm và sự ổn định của du lịch nội địa đã giúp lĩnh vực này lấy lại vai trò trụ cột trong chuỗi giá trị kinh tế số.

Điểm nổi bật nhất trong làn sóng tăng trưởng mới là mức độ tiếp cận và niềm tin đối với trí tuệ nhân tạo. Việt Nam hiện dẫn đầu Đông Nam Á về tỷ lệ người dùng tương tác với AI hằng ngày, tỷ lệ chủ động học tập kỹ năng liên quan đến AI và mức độ sẵn sàng chia sẻ dữ liệu để đổi lấy trải nghiệm cá nhân hóa.

Ảnh: Google

Thực tế cho thấy, AI không còn là một khái niệm xa vời mà đã trở thành công cụ quen thuộc trong đời sống hàng ngày: từ tìm kiếm thông tin, tư vấn mua sắm, chăm sóc khách hàng tự động, cho đến hỗ trợ ra quyết định tài chính. Mức độ tương tác cao giúp thị trường Việt Nam hấp thụ rất nhanh các ứng dụng và mô hình kinh doanh tích hợp AI, qua đó tạo ra khả năng mở rộng doanh thu cho doanh nghiệp công nghệ, thương mại và dịch vụ.

Về hệ sinh thái, Việt Nam đã hình thành cộng đồng startup AI với hơn 40 doanh nghiệp hoạt động chuyên sâu, thu hút hàng trăm triệu USD vốn đầu tư tư nhân. Dù tổng dòng vốn công nghệ có giai đoạn chững lại so với đỉnh cao trước đây, AI vẫn được xem là một trong những mảng nhận được sự quan tâm lớn nhất từ nhà đầu tư. Phần lớn kỳ vọng tập trung vào các lĩnh vực phần mềm lõi, dữ liệu lớn, tự động hóa và công nghệ chuyên sâu.

Lợi thế lớn nhất của Việt Nam nằm ở lực lượng người dùng trẻ, cởi mở với công nghệ mới và sẵn sàng thử nghiệm các sản phẩm sáng tạo. Đây chính là “thị trường thử nghiệm tự nhiên” giúp các doanh nghiệp công nghệ nhanh chóng hoàn thiện sản phẩm và mở rộng quy mô.

Nếu AI là “bộ não” của nền kinh tế số, thì thanh toán số chính là “hệ mạch” bảo đảm dòng chảy giá trị. Dịch vụ tài chính số tại Việt Nam đang phát triển nhanh chóng, với tổng giá trị giao dịch thanh toán số được dự báo đạt khoảng 178 tỷ USD vào năm 2025. Quá trình chuyển dịch từ tiền mặt sang các phương thức thanh toán điện tử diễn ra trên diện rộng, từ mua sắm trực tuyến đến giao dịch bán lẻ hằng ngày.

Hiện Việt Nam có khoảng 30 triệu ví điện tử đang hoạt động - một quy mô đủ lớn để hình thành thói quen tiêu dùng không tiền mặt trên phạm vi toàn quốc. Việc triển khai đồng bộ hệ thống VietQR, kết nối liên thông với các thị trường lân cận như Thái Lan và Campuchia, đang tạo ra nền tảng hạ tầng thanh toán xuyên biên giới, hỗ trợ mạnh cho thương mại và du lịch.

Cho vay trực tuyến cũng nổi lên như một phân khúc quan trọng, với tốc độ tăng trưởng kép hai chữ số. Các mô hình đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu, hành vi tiêu dùng và lịch sử giao dịch số đang từng bước thay thế cách tiếp cận truyền thống, giúp mở rộng khả năng tiếp cận vốn cho nhóm khách hàng chưa được phục vụ đầy đủ bởi hệ thống ngân hàng truyền thống.

Thanh toán số không chỉ giúp tối ưu trải nghiệm người dùng, mà còn mở ra “mỏ dữ liệu” quan trọng để doanh nghiệp hiểu sâu hơn về hành vi tiêu dùng, từ đó thiết kế sản phẩm, chính sách giá và chiến lược marketing chính xác hơn.

Thương mại điện tử tại Việt Nam tiếp tục tăng mạnh. Ảnh chụp từ báo cáo

Một điểm nhấn khác trong bức tranh tăng trưởng là sự trỗi dậy của video commerce. Việt Nam hiện là một trong những thị trường lớn và tăng trưởng nhanh nhất khu vực đối với hình thức mua sắm thông qua video, livestream và nội dung tương tác.

Số lượng người bán và số lượng giao dịch đều tăng mạnh, với hàng trăm nghìn người tham gia bán hàng qua nền tảng số và hơn một tỷ giao dịch được ghi nhận trong vòng một năm. Mô hình này giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa, thậm chí cá nhân kinh doanh, tiếp cận thị trường rộng lớn mà không cần đầu tư lớn vào mặt bằng hay hạ tầng truyền thống.

Video commerce đang làm mờ ranh giới giữa giải trí và thương mại, biến trải nghiệm mua sắm thành một hành trình tương tác và cá nhân hóa. Đây chính là môi trường lý tưởng để AI phát huy vai trò: từ đề xuất sản phẩm, tối ưu nội dung đến cá nhân hóa trải nghiệm từng người dùng.

Với quy mô dự kiến đạt 39 tỷ USD trong năm 2025 và tiềm năng mở rộng lên hàng chục tỷ USD trong thập kỷ tới, nền kinh tế số Việt Nam đang đứng trước thời cơ chuyển mình quan trọng. AI và thanh toán số không chỉ là hai xu hướng công nghệ, mà đang trở thành hạ tầng cốt lõi của mô hình tăng trưởng mới.

Thách thức lớn nhất trong giai đoạn tới không nằm ở tốc độ, mà ở chất lượng tăng trưởng: làm sao để bảo đảm an toàn dữ liệu, nâng cao kỹ năng số cho lực lượng lao động và xây dựng khung pháp lý đủ linh hoạt nhưng chặt chẽ. Nếu giải quyết tốt những bài toán này, Việt Nam có cơ hội không chỉ là thị trường tiêu thụ công nghệ, mà trở thành trung tâm phát triển và xuất khẩu các mô hình kinh tế số của khu vực.

Trong làn sóng mới, AI đóng vai trò “bộ não”, thanh toán số là “mạch máu”, còn thương mại điện tử và video commerce là “cơ bắp” của nền kinh tế số. Sự kết hợp này đang định hình một chu kỳ tăng trưởng mới, nơi Việt Nam có cơ hội vươn lên vị thế dẫn dắt trong kỷ nguyên kinh tế số của Đông Nam Á.

Văn Hùng

Nguồn DNSG : https://doanhnhansaigon.vn/ai-va-thanh-toan-so-dinh-hinh-lan-song-tang-truong-moi-cua-viet-nam-329209.html