Ám ảnh xe ba bánh tự chế

7 giờ trướcBài gốc

Dù đã bị cấm lưu hành từ năm 2008, loại phương tiện này vẫn ngang nhiên hoạt động, đặt ra bài toán nhức nhối về an toàn đô thị suốt gần hai thập kỷ qua mà đến nay vẫn chưa có lời giải triệt để.

Cảnh sát giao thông xử lý xe ba bánh vi phạm an toàn giao thông.

Tai nạn, ùn tắc và nỗi lo từ xe ba bánh tự chế

Không kiểm soát, không đăng ký, chở hàng cồng kềnh, vận hành thiếu an toàn, những chiếc xe ba bánh tự chế đã gây ra không ít vụ tai nạn thương tâm và là nguyên nhân gây ách tắc giao thông trên nhiều tuyến phố.

Điển hình là vụ việc xảy ra chiều 13-3 tại xã La Phù (nay là xã An Khánh), khiến người dân không khỏi bàng hoàng. Một em học sinh khi sang đường đã bị chiếc xe ba bánh không biển kiểm soát lao tới, đâm trực diện. Dù được đưa đi cấp cứu ngay sau đó, nhưng nạn nhân vẫn không qua khỏi vì chấn thương quá nặng.

Chỉ hai ngày sau, tại phường Kiến Hưng, một vụ va chạm giữa xe ba bánh tự chế và xe máy xảy ra trên phố Hoàng Công. Tại hiện trường, chiếc xe ba bánh đè lên xe máy khiến phần đầu bị vỡ nát. Dù không có thiệt hại về người, vụ tai nạn đã gây ùn tắc nghiêm trọng kéo dài nhiều giờ, ảnh hưởng lớn đến người dân đi làm buổi chiều. Gần đây nhất, vào sáng sớm 19-5, một sự cố nghiêm trọng xảy ra tại vòng xuyến cầu Chương Dương. Chiếc mô tô kéo theo rơ moóc tự chế, chở bó sắt dài gần 12m, khi vào cua đã làm bó sắt rơi xuống đường, kéo cả xe đổ nhào. Hậu quả, tuyến giao thông huyết mạch qua hai cây cầu lớn là Long Biên và Chương Dương bị tê liệt hoàn toàn trong nhiều giờ. Cảnh sát giao thông phải căng mình phân luồng, giải tỏa hiện trường đến tận 8h sáng mới thông xe trở lại.

Ngày 25-6, trong quá trình tuần tra, tổ công tác Đội Cảnh sát giao thông số 1 phát hiện một xe ba bánh chở những thanh tre dài hơn 4m luồn lách giữa dòng phương tiện đông đúc tại nút giao Lê Duẩn - Hai Bà Trưng. Chiếc xe không chỉ cản trở giao thông mà còn tiềm ẩn nguy cơ va chạm cao, đặc biệt với xe máy. Người điều khiển được xác định là anh T.V.T (sinh năm 1961, trú tại phường Hoàng Mai). Làm việc với tổ công tác, anh T. cho biết mình nhận vận chuyển thuê số tre nói trên. Cảnh sát giao thông đã yêu cầu chủ phương tiện hạ toàn bộ số hàng trên xe, sử dụng phương tiện vận chuyển phù hợp bảo đảm an toàn, lập biên bản vi phạm hành chính, tạm giữ chiếc xe ba bánh tự chế theo quy định.

Theo Nghị quyết 32/2007/NQ-CP, từ ngày 1-1-2008, các loại xe công nông, xe ba, bốn bánh tự chế bị đình chỉ lưu hành. Thế nhưng sau 17 năm, trên nhiều tuyến đường từ nội đô đến ngoại thành, những chiếc xe ba bánh chở sắt thép, vật liệu xây dựng cồng kềnh vẫn ngang nhiên hoạt động. Anh Nguyễn Thế Nam (xã Thiên Lộc) cho biết: “Nhà tôi buôn bán sắt thép xây dựng nên dùng xe tự chế để chở hàng cho cơ động và tiết kiệm chi phí”. Tương tự, chị Lê Thị Hòa (xã Thanh Oai) chia sẻ: “Tôi vẫn lái xe tự chế chở gạch đến các công trình nhỏ vì xe này len lỏi được vào ngõ hẹp, giá vận chuyển lại hợp túi tiền người dân”. Tuy nhiên, xe ba bánh tự chế thường chở hàng quá khổ, chiếm gần trọn một làn đường, di chuyển chậm hoặc đột ngột chuyển hướng mà không có tín hiệu, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cao. Chứng kiến nhiều tình huống như vậy, anh Nguyễn Thế Nam (phường Cầu Giấy) bày tỏ: “Đường phố lúc nào cũng đông, xe ba bánh lạng lách, chở hàng dài loằng ngoằng, thiếu quan sát rất nguy hiểm. Tôi mong cơ quan chức năng sớm dẹp bỏ để người dân yên tâm hơn khi tham gia giao thông”.

Chưa có lời giải hay thiếu quyết tâm?

Trước thực trạng đáng báo động, lực lượng Cảnh sát giao thông đã và đang quyết liệt vào cuộc. Trung tá Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông đường bộ số 1, Công an thành phố Hà Nội, cảnh báo: “Phương tiện ba bánh tự chế tiềm ẩn nguy cơ tai nạn rất lớn, đặc biệt khi chở hàng cồng kềnh, dễ va chạm với xe máy, xe đạp. Chúng tôi kiên quyết xử lý nghiêm để lập lại trật tự, văn minh đô thị”. Theo đó, lực lượng chức năng đã triển khai các đợt cao điểm kiểm tra từ khu vực nội đô đến các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ, bước đầu ghi nhận những chuyển biến tích cực. Riêng trong tháng 6-2025, lực lượng Cảnh sát giao thông, Công an thành phố Hà Nội đã xử lý 326 trường hợp vi phạm liên quan đến xe tự chế - gồm 196 xe tự sản xuất, lắp ráp; 78 trường hợp chở hàng cồng kềnh; 52 xe kéo theo vật khác. Gần 200 phương tiện đã bị tịch thu.

Tuy vậy, thực tế cho thấy, sau mỗi đợt ra quân, tình trạng này lại tái diễn, đặt ra thách thức lớn trong việc duy trì trật tự và an toàn giao thông lâu dài. Dễ nhận thấy, xe ba bánh tự chế thường len lỏi vào các ngõ nhỏ, hoạt động lén lút vào giờ thấp điểm, bất chấp lệnh cấm. Lý do khiến loại phương tiện này vẫn còn “đất sống” là bởi tính tiện lợi và chi phí rẻ, phù hợp với nhu cầu vận chuyển hàng hóa ở những nơi xe tải, ô tô không thể tiếp cận, nhất là trong các ngõ hẹp hoặc công trình nhỏ lẻ. Bên cạnh đó, một số trường hợp còn lợi dụng quy định cho phép người khuyết tật sử dụng xe ba bánh để cơi nới, “biến tướng” thành phương tiện chở hàng hóa trái phép. Ngoài ra, mức xử phạt hiện hành theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP vẫn còn khá nhẹ (từ 100.000 đến 600.000 đồng), chưa đủ sức răn đe. Trong khi đó, công tác kiểm tra, xử lý tại nhiều địa bàn chưa thường xuyên hoặc thiếu đồng bộ, khiến xe ba bánh tự chế dễ dàng “né” luật và tiếp tục hoạt động như chưa từng có lệnh cấm.

Giải quyết tình trạng xe ba bánh tự chế không thể chỉ dừng lại ở biện pháp xử phạt. Về lâu dài, cần một hệ thống giải pháp đồng bộ, từ nâng cao nhận thức của người dân, hỗ trợ sinh kế cho người làm nghề vận chuyển hàng hóa, đến điều chỉnh chính sách và quy định pháp luật cho phù hợp với thực tiễn. Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn dân chủ - pháp luật (Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố) Nguyễn Văn Hoạt cho rằng: “Trước hết, phải đẩy mạnh tuyên truyền, không chỉ tới người điều khiển phương tiện mà cả người sử dụng dịch vụ. Khi người dân từ chối thuê xe ba bánh tự chế, “đầu ra” của loại phương tiện này cũng sẽ tự khắc bị chặn lại”.

Cùng với đó, cần điều chỉnh mức xử phạt theo hướng nghiêm khắc hơn, bổ sung các hình thức mạnh như tịch thu phương tiện, đình chỉ hoạt động… để tăng tính răn đe, góp phần lập lại trật tự an toàn giao thông. Song song với các biện pháp “cứng rắn”, cũng cần có chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề cho những người đang mưu sinh bằng loại xe này. Chỉ khi họ có một lựa chọn thay thế thực sự, vòng luẩn quẩn giữa kiếm sống và vi phạm mới được khép lại.

Mỗi chiếc xe ba bánh tự chế di chuyển trên đường là một nguy cơ rình rập với cộng đồng. Tai nạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào và những vụ việc đau lòng gần đây là minh chứng. Trong khi đó, Hà Nội đang hướng tới mục tiêu trở thành một đô thị văn minh, hiện đại, nơi mỗi người dân đều có thể cảm thấy an toàn khi lưu thông trên đường. Vì vậy, việc loại bỏ những “hung thần” tự chế khỏi đường phố là yêu cầu cấp thiết để xây dựng một môi trường giao thông thực sự an toàn, văn minh và đáng sống. Đã đến lúc mỗi người dân cần nói không với việc sử dụng dịch vụ từ những chiếc xe ba bánh tự chế và tiếp tục ủng hộ lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, xử lý để xây dựng một môi trường giao thông an toàn, văn minh tại Thủ đô.

Bài và ảnh: Nguyên Hoa

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/am-anh-xe-ba-banh-tu-che-709953.html