Trong bối cảnh xung đột tại Đông Âu không ghi nhiều dấu ấn của các hệ thống phòng không Nga kể cả S-400, việc Ấn Độ bất ngờ tuyên bố "rồng lửa" S-400 hạ loạt máy bay Pakistan đã ít nhiều tạo lại tiếng vang cho vũ khí Nga.
"Dữ liệu trinh sát đường không xác nhận ít nhất 5 tiêm kích cùng một máy bay cỡ lớn của Pakistan đã bị bắn rơi", Tư lệnh Không quân Ấn Độ A. P. Singh phát biểu tại sự kiện ở thành phố Bengaluru hôm 10/8.
Đây là phát biểu đầu tiên của quan chức Ấn Độ về thành tích chiến đấu của lực lượng phòng không trong xung đột 4 ngày với Pakistan hồi tháng 5/2025.
Ông Singh cho biết phần lớn máy bay quân sự Pakistan đều bị hạ bởi tổ hợp phòng không tầm xa S-400 do Nga sản xuất.
"Máy bay cỡ lớn nhiều khả năng là trinh sát cơ, bị trúng tên lửa ở khoảng cách 300 km. Đây thực sự là phát bắn trúng mục tiêu xa nhất của một hệ thống tên lửa phòng không trong lịch sử thế giới", ông nói trong tiếng vỗ tay của đám đông gồm nhiều sĩ quan và quan chức chính phủ.
Tư lệnh không quân Ấn Độ thêm rằng các cuộc tập kích hồi tháng 5 cũng đánh trúng "một trinh sát cơ và vài tiêm kích F-16" đậu trong kho ở hai sân bay tại đông nam Pakistan.
Pakistan chưa bình luận về tuyên bố của tướng Singh. Islamabad từng phủ nhận thông tin không quân nước này hứng chịu thiệt hại trong xung đột ngày 7-10/5.
Chuyên trang quốc phòng Ấn Độ Eurasian Times cuối tháng 5 dẫn các nguồn tin giấu tên am hiểu tình hình cho biết hệ thống S-400 đã "lập kỷ lục thế giới" khi bắn rơi máy bay cảnh báo sớm Saab 2000 Erieye của Pakistan ở cách trận địa 314 km.
Nguồn tin lưu ý Pakistan có thể đã mất hai chiếc Erieye, gồm máy bay bị bắn rơi và một phi cơ trúng tên lửa khi nằm tại căn cứ.
Hindustan Times, một trong những tờ báo lớn nhất Ấn Độ, sau đó thêm rằng tổ hợp S-400 ở căn cứ Adampur tại bang Punjab đã tham chiến 11 lần trong 4 ngày xung đột, đạt thành tích bắn hạ thành công trinh sát cơ Erieye từ khoảng cách 315 km.
Ấn Độ hồi năm 2018 ký thỏa thuận trị giá hơn 5,4 tỷ USD để mua 5 tổ hợp S-400 từ Nga, hệ thống đầu tiên được triển khai ở bang Punjab sau đó ba năm nhằm ứng phó mối đe dọa từ các nước láng giềng.
Truyền thông Ấn Độ nhận định, tên lửa S-400 giúp nâng cao đáng kể năng lực của lưới phòng không đa tầng, qua đó bảo vệ tốt hơn các cơ sở quân sự và dân sự quan trọng.
S-400 là hệ thống phòng thủ tầm xa do Phòng Thiết kế, Tập đoàn Almaz-Antey, Nga, phát triển, đây là phiên bản cải tiến với nhiều tính năng mạnh mẽ hơn loạt hệ thống tên lửa đất đối không S-300 trước đó.
Hệ thống này được Nga biên chế từ tháng 4/2007 và lần đầu triển khai trên thực địa 4 tháng sau đó. Nga thiết lập 4 trung đoàn S-400 thực hiện nhiệm vụ bảo vệ không phận quốc gia tại Moscow, vùng Kaliningrad, quận quân sự phía Đông và mới nhất là tại bán đảo Crimea.
S-400 Triumf cũng lần đầu tiên được Nga triển khai sang Syria để bảo vệ các căn cứ nước này tại đây, đồng thời Moscow cũng cho biết, chúng cũng sẽ góp phần bảo vệ đồng minh Syria.
Hệ thống có thể tiêu diệt tất cả các vật thể xuất hiện trên không, bao gồm máy bay, phương tiện bay không người lái (UAV) hay tên lửa đạn đạo, ở độ cao 50 km và tốc độ tối đa của mục tiêu lên đến 4.800 m/giây.
S-400 có khả năng theo dõi 300 mục tiêu và cùng lúc bắn hạ 36 mục tiêu trong đó. Đặc biệt, S-400 đủ sức hạ gục những tên lửa chiến lược có tầm bắn tới 3.500 km, gấp gần 4 lần hệ thống Patriot của Mỹ.
Gọi là hệ thống tên lửa tầm cao nhưng thực chất S-400 là một tổ hợp tên lửa đa tầm. Nó có thể hạ mục tiêu như chiến đấu cơ ở độ cao 27 km hoặc các mục tiêu tầm thấp, cách mặt đất chỉ từ 5 - 10 m.
Đây là đặc điểm mà không hệ thống tên lửa phòng không cùng thời của bất kỳ quốc gia nào làm được.
S-400 được tích hợp radar đa chức năng chống nhiễu, hệ thống phát hiện và ngắm bắn tự động, tên lửa phòng không, bệ phóng và trung tâm chỉ huy - điều khiển. Nó có thể khai hỏa 5 loại tên lửa để tạo nên cơ chế phòng thủ phân lớp.
Cơ cấu chuẩn của một hệ thống S-400 gồm tổ hợp điều khiển 30K6E, trong đó có đài chỉ huy 55K6E với những thiết bị hiện đại như máy tính số, phương tiện truyền dữ liệu, hệ thống trắc địa…, 6 tiểu đoàn tên lửa phòng không và tổ hợp kỹ thuật 30S6E.
Tất cả được bố trí trên các xe bánh lốp nên di chuyển tương đối dễ dàng và tính cơ động cao. Đồng thời, chúng còn có hệ thống cung cấp điện, thông tin liên lạc, định hướng và bảo đảm sinh hoạt độc lập.
Toàn bộ hoạt động tác chiến đều được tự động hóa, từ phát lệnh đến phương tiện chiến đấu, điều khiển radar, tiếp nhận và xử lý thông tin từ sở chỉ huy cấp trên và các đài lân cận, đến xác định cự ly và mục tiêu cần tiêu diệt.
Nhằm tăng khả năng tác chiến trong bán kính 100 km và địa hình chia cắt, S-400 được trang bị cả các máy tiếp phát truyền dữ liệu và liên lạc cùng tháp 40V6MR để nâng cao dàn ăng ten radar đa năng.
S-400 có thể được triển khai chỉ trong 5 phút. Hệ thống này hoạt động hiệu quả gấp đôi hệ thống phòng không trước đây của Nga.
Với sức mạnh như vậy, S-400 là một trong số những hệ thống phòng không tốt nhất thế giới hiện nay, chúng cũng hiện là "con gà đẻ trứng vàng" cho nền công nghiệp quốc phòng Nga.
Ngoài Nga còn có Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang biên chế hệ thống phòng không này.
Việt Hùng
Theo Reuters, NDTV