Ấn Độ đã phóng thử thành công tên lửa đạn đạo tầm trung Agni Prime (Agni-P) từ hệ thống phóng di động trên đường ray, đánh dấu lần đầu sử dụng bệ phóng tích hợp mạng lưới đường sắt quốc gia. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Rajnath Singh, đây là bước tiến đưa Ấn Độ vào nhóm quốc gia có năng lực phát triển hệ thống phóng dạng hộp từ nền tảng đường sắt di động. Bộ Quốc phòng Ấn Độ cho biết tên lửa có tầm bắn lên tới 2.000 km và được thử nghiệm trong một kịch bản hoạt động đầy đủ.
Tổng quan vụ phóng
Theo The Times of India dẫn tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Rajnath Singh, vụ phóng thử thành công ghi nhận sự phối hợp giữa Tổ chức Nghiên cứu và Phát triển Quốc phòng (DRDO), Bộ Tư lệnh Lực lượng Chiến lược (SFC) và Lực lượng vũ trang Ấn Độ. Hãng thông tấn Anadolu dẫn thông báo của Bộ Quốc phòng Ấn Độ cho biết bệ phóng đường sắt có thể cơ động trên mạng lưới xuyên quốc gia, phản ứng nhanh và triển khai trong điều kiện tầm nhìn thấp. Agni Prime là biến thể tiên tiến trong họ tên lửa Agni và có khả năng mang đầu đạn hạt nhân.
Phân tích kỹ thuật
Bệ phóng đường sắt của Agni Prime được mô tả là thiết kế đặc biệt và dạng hộp, tương thích với hạ tầng đường sắt. Cấu hình này cho phép vận chuyển, nạp phóng và tiến hành tác chiến từ các vị trí rải rộng trên mạng lưới. Việc thử trong “kịch bản hoạt động đầy đủ” cho thấy các quy trình kỹ thuật, điều khiển hỏa lực và hỗ trợ phóng đã được kiểm chứng ở mức độ tác chiến.
Với tầm bắn lên tới 2.000 km do Bộ Quốc phòng Ấn Độ công bố, Agni Prime nằm trong phân khúc tên lửa đạn đạo tầm trung. DRDO cho biết loại tên lửa này đã được đưa vào biên chế dưới dạng di động và dự kiến sẽ bổ sung hoặc thay thế Agni-I (700 km) và Agni-II (2.000 km). Các cuộc thử nghiệm bay trước đây cũng đã được Ấn Độ thực hiện thành công, tạo nền tảng cho phiên bản phóng từ đường sắt.
Việc tích hợp với hạ tầng đường sắt giúp tăng tốc độ triển khai và khả năng che giấu. Nền tảng đường sắt vốn có sức chở lớn và ổn định, hỗ trợ an toàn cho bệ phóng dạng hộp trong suốt hành trình cơ động và chuẩn bị phóng.
Khía cạnh chiến thuật và vận hành
Theo các phân tích được dẫn lại trong nguồn, lợi thế then chốt của bệ phóng trên đường ray là cơ động chiến lược và phản ứng nhanh. Ấn Độ sở hữu mạng lưới đường sắt khoảng 64.000 km, cho phép phân tán các tổ hợp phóng trên phạm vi rộng, gây khó khăn đáng kể cho đối phương trong việc phát hiện và bám bắt.
Hệ thống đường hầm đường sắt hiện hữu có thể đóng vai trò vị trí che chắn kiên cố, cho phép triển khai theo cách “bắn - cơ động - ẩn giấu” trong thời gian ngắn. Các đoàn tàu chở bệ phóng có thể được ngụy trang giữa các toa tàu thông thường, kèm theo các toa mồi nhử để tạo nhiễu mục tiêu. Khả năng triển khai trong điều kiện tầm nhìn thấp giúp tăng xác suất bảo toàn lực lượng trước các biện pháp trinh sát, giám sát và trinh sát vũ trụ.
Những yếu tố trên nâng cao tính sống còn của lực lượng tên lửa, nhất là trong giai đoạn cảnh báo và phản ứng. Đồng thời, các tổ hợp đường sắt có thể tái bố trí nhanh nhằm phân tán rủi ro và tạo mơ hồ về vị trí phóng thực tế.
So sánh trong họ Agni
Tác động và triển vọng
Modern Diplomacy nhận định vụ phóng thử trên đường ray phản ánh nỗ lực mở rộng hệ thống tên lửa trong khuôn khổ hiện đại hóa quân đội Ấn Độ. The War Zone cho rằng sự kiện diễn ra trong bối cảnh Ấn Độ tìm cách tăng cường lực lượng tên lửa thông thường và hạt nhân. Việc đưa nền tảng đường sắt vào phương án triển khai tạo thêm lớp cơ động chiến lược với chi phí được đánh giá là tương đối rẻ để tăng số lượng bệ phóng.
Mốc thời gian triển khai rộng rãi chưa được nêu rõ. Tuy vậy, thử nghiệm thành công phiên bản đường sắt là bước tiến đáng kể, có thể tác động đến cấu trúc răn đe của Ấn Độ và tạo thay đổi về bài toán theo dõi, đối phó của các bên liên quan trong khu vực.
Các điểm cần theo dõi
Tiến độ hoàn thiện và triển khai rộng rãi các bệ phóng đường sắt.
Mức độ tích hợp với mạng lưới đường sắt để bảo đảm cơ động và ngụy trang.
Quy trình vận hành trong điều kiện tầm nhìn thấp và khả năng phản ứng nhanh.
CTVX