An ninh mạng song hành trong kỷ nguyên vươn mình

3 giờ trướcBài gốc

Tội phạm mạng - mối đe dọa toàn cầu cần hợp tác quốc tế

Trước những biến động ngày càng nhanh, phức tạp và khó lường của tội phạm mạng, lực lượng Công an nhân dân (CAND), các hiệp hội, doanh nghiệp công nghệ cùng toàn xã hội đang đồng hành bảo vệ vững chắc chủ quyền số, đồng thời nuôi dưỡng khát vọng đưa sản phẩm an ninh mạng “Made in Vietnam” vươn ra thế giới.

Về phía Bộ Công an, với vai trò là cơ quan thực thi pháp luật chủ chốt trong lĩnh vực an ninh mạng, đã, đang triển khai nhiều biện pháp nhằm bảo vệ không gian mạng Việt Nam, đồng thời đẩy mạnh hợp tác quốc tế để nâng cao năng lực phòng, chống tội phạm mạng.

Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng (ANM) và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an đánh giá, tội phạm mạng tại Việt Nam hiện nay là loại tội phạm có cơ cấu biến động gia tăng rất nhanh.

Nếu thống kê chính xác, thì có lẽ hiện nay, tội phạm mạng đang nằm trong nhóm tội có cơ cấu lớn nhất trong tội phạm nói chung và có sự gia tăng rất nhanh. Đặc biệt trong bối cảnh đất nước chúng ta đang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ để phát triển kinh tế - xã hội.

Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay chúng ta có thể thấy không chỉ Việt Nam mà tất cả các quốc gia trên thế giới đều đứng trước một thách thức. Với tính không biên giới của không gian mạng, đối tượng phạm tội có thể ngồi ở bất kỳ đâu, có thể xâm phạm vào các chủ thể được bảo vệ của Việt Nam hay của các quốc gia trên thế giới mà nếu chúng ta không có sự chung tay của cơ quan thực thi pháp luật tất cả các quốc gia trên thế giới hợp tác với nhau, thì không một quốc gia đơn lẻ nào có thể một mình chống lại thách thức như thế này.

Thượng tá Triệu Mạnh Tùng nhấn mạnh, trong những năm vừa qua, những vụ án mà chúng ta phải tổ chức bắt giữ hàng trăm đối tượng ở địa bàn nước ngoài đã diễn ra rất thường xuyên, phổ biến.

Bên cạnh đó, “chúng tôi cũng đánh giá có rất nhiều trường hợp nếu như chúng ta không có một khuôn khổ pháp lý đủ mạnh và có tính ràng buộc chặt chẽ với nhau, thì rất nhiều vụ việc xâm phạm về an ninh mạng có thể rất rõ nhưng thời gian xử lý rất lâu, ảnh hưởng rất nhiều đến quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân”.

Đơn cử, những trường hợp hacker đã thực hiện tấn công và thay đổi tài khoản nhận tiền của các doanh nghiệp. Thậm chí chúng ta giữ được tiền lên tới hàng chục triệu đô la cho các doanh nghiệp ở châu Âu.

Tuy nhiên, với các quy định pháp lý hiện hành, hơn một năm, chúng ta vẫn chưa xử lý được việc trả lại khoản tiền cho các doanh nghiệp mà chúng ta đã xác định rất rõ họ là người bị mất.

Thượng tá Nguyễn Mạnh Tùng nhấn mạnh: “Với những khuôn khổ pháp lý mang tính toàn cầu, chúng tôi cho rằng những quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân bị xâm phạm bởi tội phạm mạng sẽ được nhanh chóng giải quyết hơn và hợp tác giữa các cơ quan thực thi quốc tế trên lĩnh vực này sẽ thuận lợi hơn rất nhiều”.

Các đối tượng phạm tội không chỉ coi mạng internet là công cụ phạm pháp, mà thậm chí xem đó là “nghề kiếm sống”. Chính vì vậy, phương thức, thủ đoạn của chúng ngày càng tinh vi, có tổ chức và mang tính xuyên quốc gia. Điểm nguy hiểm là với tính chất phi biên giới, một đối tượng có thể ngồi ở bất kỳ đâu, thực hiện tấn công vào hệ thống, cá nhân hay doanh nghiệp tại Việt Nam. “Không một quốc gia đơn lẻ nào có thể một mình chống lại thách thức này. Cần sự chung tay hợp tác quốc tế, trong đó cơ quan thực thi pháp luật các nước phải phối hợp chặt chẽ”.

Hoàn thiện hành lang pháp lý - điều kiện tiên quyết

Không gian mạng là “mặt trận” mới, nơi vừa chứa đựng cơ hội, vừa tiềm ẩn nguy cơ. Với quyết tâm chính trị cao, sự vào cuộc của cả hệ thống, cùng sự chung tay từ cộng đồng doanh nghiệp, chuyên gia, người dân, Việt Nam đang từng bước xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh, đóng góp cho công cuộc chuyển đổi số quốc gia.

Hệ thống điều hành ANM quốc gia đã chính thức ra mắt. Theo Thượng tá Lê Xuân Thủy, Giám đốc Trung tâm ANM quốc gia, Cục ANM và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Hệ thống điều hành ANM quốc gia là sáng kiến quan trọng mà Trung tâm ANM quốc gia đã tự nghiên cứu, phát triển và làm chủ hoàn toàn. Trong bối cảnh thế giới số hóa ngày càng sâu rộng, hệ thống này không chỉ là công cụ, mà còn là lá chắn bảo vệ an ninh quốc gia.

Ảnh minh họa. (Nguồn: TCCT)

Tại Ngày An ninh Việt Nam lần thứ nhất, Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng Cục ANM và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Phó Chủ tịch Hiệp hội ANM quốc gia đã điểm lại những dấu ấn nổi bật trong công tác bảo đảm ANM trong 1 năm qua, nêu rõ: Cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo công tác bảo đảm ANM xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương được hoàn thiện một bước; tập trung hoàn thiện chính sách, pháp luật về ANM. Trong đó, Quốc hội đã thông qua Luật Dữ liệu, Luật Bảo vệ DLCN; Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý đưa Luật ANM sửa đổi bổ sung vào Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2025.

Cùng với đó, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo đảm ANM, xây dựng văn hóa mạng lành mạnh được triển khai đồng bộ, hiệu quả; công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự (ANTT) trên lĩnh vực ANM đạt kết quả cao. Qua đó, đã từng bước hình thành thế trận an ninh nhân dân trên không gian mạng và chủ động thúc đẩy hợp tác song phương và đa phương về ANM.

Ngày ANM Việt Nam là thời điểm để toàn xã hội nhận thức rõ rằng, từng hành động trên không gian mạng đều có vai trò trong việc giữ gìn niềm tin số và bảo vệ nền tảng giá trị quốc gia. Đây còn là lời hiệu triệu mạnh mẽ nhằm thúc đẩy sự tham gia chủ động, đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân cùng chung tay xây dựng một không gian mạng an toàn, lành mạnh và trách nhiệm. “Từ thực tiễn công tác phòng, chống tội phạm mạng và bảo vệ an ninh không gian mạng thời gian qua, chúng ta càng thêm quyết tâm, thêm niềm tin để nâng cao hơn nữa trách nhiệm trong sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc, phục vụ thắng lợi nhiệm vụ chuyển đổi số quốc gia, xây dựng vững chắc thế trận an ninh nhân dân trên không gian mạng” - Thiếu tướng Lê Xuân Minh nhấn mạnh.

Phát biểu chỉ đạo tại Ngày ANM Việt Nam, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch Hiệp hội ANM quốc gia nhấn mạnh, xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ, lực lượng CAND đã tích cực tham mưu với Đảng, Nhà nước ban hành và lãnh đạo thực hiện các chủ trương, chiến lược về ANM; đồng thời khẳng định vai trò nòng cốt, xung kích trong bảo vệ ANM. Hàng loạt các cuộc tấn công mạng đã được phát hiện, ngăn chặn; âm mưu, hoạt động của các thế lực thù địch, phản động, các loại tội phạm lợi dụng không gian mạng xâm phạm ANTT, cuộc sống bình yên, hạnh phúc của Nhân dân được phát hiện kịp thời và trấn áp, xử lý nghiêm minh; thế trận an ninh nhân dân trên không gian mạng từng bước được xây dựng, cũng cố vững chắc.

Không gian mạng Việt Nam ngày càng an toàn, lành mạnh, chủ quyền số được bảo vệ ngày càng vững chắc. Bên cạnh vai trò xung kích, nòng cốt của lực lượng CAND, có đóng góp quan trọng của các ban, Bộ, ngành Trung ương và địa phương cùng sự ủng hộ tích cực, hiệu quả, đồng hành của các doanh nghiệp và người dân...

“Chúng ta tin tưởng chắc chắn rằng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, với sự chung sức đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, cả hệ thống chính trị, khi phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia trở thành đột phá quan trọng hàng đầu đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh, mỗi ngày tới đây sẽ đều là Ngày ANM Việt Nam với quyết tâm mạnh mẽ bảo vệ vững chắc ANM, chủ quyền quốc gia trên không gian mạng, vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, vững bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” - Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh.

Một chủ đề nóng khác là bảo vệ dữ liệu cá nhân (DLCN). Ông Vũ Ngọc Sơn cho rằng, DLCN đã trở thành tài sản vô giá, bị các hacker và tổ chức tội phạm coi là “vàng mới”. Với sự phát triển của AI, dữ liệu ngày càng có giá trị. Các hành vi xâm phạm phổ biến gồm: đánh cắp dữ liệu từ mạng xã hội, tấn công hệ thống, phát hành ứng dụng trá hình, hay mua chuộc nhân viên nội bộ.
Hậu quả không chỉ dừng lại ở lừa đảo tài chính, mà còn nguy hiểm hơn: thao túng hành vi, nhận thức xã hội, đặc biệt với giới trẻ. Khi dữ liệu bị lợi dụng để đào tạo AI và xây dựng thuật toán gây nghiện, nguy cơ “ô nhiễm thông tin” và mất kiểm soát chủ quyền số ngày càng lớn.
Bên cạnh đó, việc vận hành sàn giao dịch dữ liệu do Bộ Công an chủ trì sẽ giúp minh bạch, hợp pháp hóa hoạt động mua bán dữ liệu. Tuy nhiên, để thành công, cần bảo đảm hai yếu tố then chốt: năng lực kỹ thuật (tốc độ, linh hoạt, minh bạch) và an ninh bảo mật (ngăn chặn nguy cơ bị hack).

Nguyệt Thương

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/an-ninh-mang-song-hanh-trong-ky-nguyen-vuon-minh.html