Ẩn số hòa bình Ukraine sau thượng đỉnh Alaska

10 giờ trướcBài gốc

Sau khi hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ kết thúc, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump và lên kế hoạch đến Washington vào ngày mai, 18/8/2025. Ảnh: Getty Images

Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska hôm qua đã khép lại với nhiều dấu hỏi về tiến trình hòa bình cho cuộc xung đột ở Ukraine. Một lần nữa, Kiev rơi vào tình thế quen thuộc: Vừa phải đoán định nội dung thực sự của cuộc đối thoại giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ, vừa tìm cách tránh bị gạt ra ngoài các cuộc thương lượng quan trọng có ý nghĩa quyết định với tương lai đất nước.

Trong bối cảnh này, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thông báo sẽ tới Washington vào ngày mai, 18/8. Chuyến đi được kỳ vọng sẽ giúp Kiev làm rõ lập trường mới của Nhà Trắng, trong nỗ lực tìm kiếm hòa bình.

Sự thay đổi lập trường đáng chú ý

Vài giờ sau khi thảo luận với Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gọi điện cho Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng một số lãnh đạo châu Âu. Ông Zelensky mô tả cuộc thảo luận này là “dài và mang tính thực chất”, đồng thời cho biết ông sẽ tới Washington để “trao đổi với Tổng thống Mỹ tất cả chi tiết liên quan đến việc chấm dứt xung đột”.

Bài đăng của Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh "Tất cả đều nhất trí rằng cách tốt nhất để chấm dứt xung đột Nga - Ukraine là đi thẳng tới một thỏa thuận hòa bình, một thỏa thuận sẽ chấm dứt xung đột, chứ không phải một thỏa thuận ngừng bắn đơn thuần".

Tuyên bố của ông Zelensky đã nhanh chóng bị phủ bóng đen khi ngay sau đó, ông Trump có bài viết trên mạng xã hội Truth Social kêu gọi các bên cần tiến hành thỏa thuận hòa bình trực tiếp mà không cần có một lệnh ngừng bắn trước. Ông còn khẳng định ông Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu đã đồng ý với cách tiếp cận này.

Sự thay đổi lập trường đáng chú ý này trái ngược hoàn toàn với “nguyên tắc” mà trước đó chính ông Trump cùng Ukraine và châu Âu đã thống nhất: không bàn về các điều khoản hòa bình nếu chưa có lệnh ngừng bắn. Một quan chức Ukraine cho biết, chuyến đi tới Washington ngày mai của ông Zelensky nhằm làm rõ lý do vì sao Tổng thống Mỹ lại thay đổi quan điểm đột ngột như vậy.

Trong tuyên bố công khai, ông Zelensky đã lựa chọn ngôn từ thận trọng, tránh phản bác Tổng thống Mỹ trực diện. “Chúng ta cần đạt được một nền hòa bình thực sự lâu dài, chứ không chỉ là một khoảng lặng giữa các cuộc tấn công”. Phát biểu của Tổng thống Ukraine cho thấy Kiev vẫn ưu tiên ngừng bắn.

Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir V. Putin tại Căn cứ chung Elmendorf - Richardson ở Anchorage, Alaska. Ảnh: New York Times

Về phần mình, trong các tuyên bố riêng, các nhà lãnh đạo châu Âu cũng không khẳng định đã đồng ý từ bỏ yêu cầu này, nhưng việc các tuyên bố mới không còn nhắc tới ngừng bắn như trước cho thấy ít nhất họ đang cố gắng tránh làm phật ý Washington.

Hoài nghi từ Kiev

Ông Oleksandr Merezhko, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Ukraine ban đầu “thở phào” vì cho rằng kết quả hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ “có thể khiến tình hình còn tệ hơn” nếu ông Trump và ông Putin đạt được một thỏa thuận “sau lưng” Ukraine. Tuy nhiên sau bài đăng của Tổng thống Mỹ trên Truth Social, ông Merezhko đã bày tỏ sự thất vọng vì lo ngại Ukraine sẽ “bị buộc phải đầu hàng”.

Ông cũng lưu ý rằng, sau cuộc gặp, Tổng thống Putin vẫn nhắc lại rằng, bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải giải quyết được “nguyên nhân gốc rễ” của xung đột, cho thấy vẫn không có dấu hiệu thay đổi rõ rệt nào từ phía Moscow về các điều kiện chấm dứt chiến sự.

Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Vladimir Putin tham gia họp báo sau cuộc gặp. Ảnh: New York Times

Thực tế, hội nghị thượng đỉnh tại Alaska chỉ kéo dài khoảng ba tiếng và kết thúc sớm, khiến nhiều người đánh giá tiến trình hòa bình chưa có bước tiến thực chất. Ông Vadym Prystaiko, cựu Ngoại trưởng Ukraine, nhắc lại rằng trong các cuộc đàm phán ngừng bắn năm 2014, ông từng ngồi suốt 16 tiếng cùng ông Putin và Tổng thống khi đó là Petro Poroshenko.

“Họ không ngồi đủ lâu với nhau để thực sự xem xét được tất cả những vấn đề cần thiết để đạt được một thỏa thuận”, ông Prystaiko nhấn mạnh.

“Thực tế mới” do Washington và Moscow định hình?

Một số nhà phân tích cho rằng, việc Nga đang chiếm ưu thế trên thực địa có thể là lý do khiến ông Donald Trump chuyển sang thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình trực tiếp, thay vì khăng khăng giữ yêu cầu phải ngừng bắn trước.

Theo ông Balazs Jarabik, nhà cựu ngoại giao Liên minh châu Âu (EU) tại Ukraine: “Kiev và châu Âu sẽ phải thích nghi với một thực tế mới được định hình bởi Washington và Moscow”.

Trong bối cảnh nhiều bất định, chuyến thăm Washington ngày mai của Tổng thống Zelensky được kỳ vọng sẽ làm sáng tỏ hơn lập trường của Mỹ, đồng thời xác định rõ liệu Ukraine có thể tìm kiếm những bảo đảm nào cho tương lai. Những bước đi sắp tới của các bên có mở ra lối thoát bền vững cho xung đột hay chỉ tạo thêm một “khoảng nghỉ” ngắn ngủi giữa chiến sự, vẫn là câu hỏi còn để ngỏ.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/an-so-hoa-binh-ukraine-sau-thuong-dinh-alaska-10383605.html