Vào giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, triều đình Mãn Thanh rơi vào tình trạng suy yếu toàn diện. Chính quyền trung ương mất khả năng kiểm soát, để mặc cho các cường quốc lấn át.
Biến cố bát quốc liên quân tiến vào Bắc Kinh là minh chứng rõ rệt: quân xâm lược tự do cướp bóc, tàn phá, còn dân chúng thì chìm trong khổ nạn.
Không chỉ ngoại xâm, người dân Trung Hoa còn liên tiếp gánh chịu thiên tai, mất mùa và dịch bệnh. Đói nghèo và bệnh tật khiến cuộc sống vốn mong manh nay càng kiệt quệ.
Trong bối cảnh ấy, quân đội nhà Thanh tức là lực lượng lẽ ra phải bảo vệ đất nước lại hiện lên với hình ảnh ảm đạm, mệt mỏi và thiếu sức chiến đấu.
Khác xa với những cảnh quay hoành tráng trong phim ảnh, binh lính Thanh triều cuối thế kỷ XIX thường xuyên ở trạng thái suy kiệt. Trang phục của họ rách rưới, nhiều khi chẳng đủ che chắn gió mưa. Các binh sĩ cấp thấp hầu như không được chăm lo, sự phân biệt giai cấp giữa quan lại và lính tráng hiện rõ.
Họ được chia thành nhiều bậc: "tốt" nghĩa là lực lượng bán chính thức, "binh" là quân chính quy, còn "dũng sĩ" nhiều khi chỉ là dân thường bị bắt buộc ra trận trong thời gian ngắn. Vũ khí cũ kỹ, lạc hậu, lại thiếu huấn luyện, khiến họ không có cơ hội chống trả trước những đội quân phương Tây được trang bị súng ống hiện đại. Trong nhiều trận chiến, việc buông vũ khí đầu hàng trở thành lựa chọn duy nhất để giữ mạng sống.
Nếu binh lính mang đến một bức tranh u ám, thì trong đời sống dân gian, nhiều giai thoại về những mỹ nhân cũng được lưu truyền. Sài Kim Hoa, một trong ba kỹ nữ nổi tiếng cuối triều Thanh, là minh chứng cho vẻ đẹp tự nhiên, thanh tú không cần đến kỹ nghệ trang điểm cầu kỳ.
Bà được ca ngợi bởi nét trong sáng, thuần khiết, đối lập hoàn toàn với sự khắc khổ mà phần lớn phụ nữ bình dân thời đó phải gánh chịu.
Thế nhưng, dù có những điểm sáng lẻ loi, đời sống xã hội vẫn bị trói buộc bởi nền lễ giáo phong kiến. Con người sống trong sự ràng buộc, tinh thần bị kìm hãm, không còn sức phản kháng.
Hào quang lung linh trong các bộ phim cổ trang ngày nay thực chất chỉ là lớp vỏ nghệ thuật, phía sau đó là thực tế khắc nghiệt, tối tăm hơn nhiều.
Những bức ảnh tư liệu còn lưu lại cuối triều Thanh cho thấy hình ảnh hoàn toàn khác: binh lính ốm yếu, dân chúng tiều tụy, quần áo tả tơi.
Đây chính là lý do khiến nhiều khán giả Trung Quốc ngày nay không khỏi bàng hoàng khi so sánh giữa hiện thực lịch sử và hình ảnh được lãng mạn hóa trên màn ảnh.
Cuối thời Thanh, triều đình mục ruỗng, xã hội phân hóa, dân sinh lầm than.
Quốc Thái (Nguồn: Sohu)