Ảnh hưởng của DeepSeek đến các công ty công nghệ trên thế giới

2 giờ trướcBài gốc

Ngay khi phiên bản Deepseek R1 của Trung Quốc ra mắt ngày 20/1, nó đã tạo được tiếng vang và gây sốt trên toàn cầu nhờ vào trí tuệ thông minh của thuật toán tiên tiến và khả năng xử lý nội dung tìm kiếm rất ấn tượng và hiệu quả.

Theo các chuyên gia cũng như những người sử dụng, thậm chí họ còn đánh giá DeepSeek R1 có thể đưa ra câu trả lời thông minh, chính xác, chuyên sâu và phản hồi nhanh hơn so với các công cụ AI khác như ChatGPT, Gemini hay Llama.

DeepSeek còn gây kinh ngạc hơn khi mô hình AI này chỉ mất khoảng hơn 6 triệu đô la để xây dựng và vận hành (thực ra số liệu này chưa được kiểm chứng và chắc chắn) trong khi các hãng công nghệ của Hoa Kỳ đang chi ra hàng trăm, thậm chí hàng tỷ đô la để phát triển và vận hành mô hình AI của riêng họ.

Vậy các ông lớn công nghệ của Hoa Kỳ đã nhận ra bài học gì và liệu rằng họ đang đi đúng hướng với chiến lược AI khi những tên tuổi tiên phong đi đầu là các công ty như OpenAI, Nvidia, Google, Microsoft, Meta... chưa kể đến “lợi thế” là hiện nay chính phủ Hoa Kỳ đang có nhiều nỗ lực ngăn cản Trung Quốc phát triển mô hình AI vì không cho phép xuất khẩu, bán chip AI hiệu suất cao từ Hoa Kỳ vào thị trường Trung Quốc.

Theo ý kiến của một số các chuyên gia công nghệ hàng đầu thế giới, có 5 lý do để chiến lược AI của các công ty hàng đầu Hoa Kỳ cần xem lại cách ứng xử nào là phù hợp và phải thay đổi.

1. Đổi mới sáng tạo

Cuộc chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc với các quy định hạn chế xuất khẩu từ Hoa Kỳ sang Trung Quốc chính là động lực cho các kỹ sư của DeepSeek tập trung vào đổi mới sáng tạo, họ đã tìm ra những cách thức khác để AI của họ vẫn cung cấp được các giải pháp mang đẳng cấp thế giới nhưng với chi phí thấp hơn gấp trăm lần.

Họ đã chứng minh rằng, AI không cần tới 10 tỷ đô la phần cứng và các chip mới nhất và ngân sách đào tạo nhiều tỷ đô la như các công ty của Hoa Kỳ.

Theo chia sẻ gần đây của ông Pat Gelsinger, cựu CEO của tập đoàn Intel, trong một lần ông được gặp và phỏng vấn ông Donald Knuth, một nhà khoa học máy tính nổi tiếng thì ông Knuth đã cho biết khi ông làm việc tốt nhất chính là khi nguồn lực xung quanh ông bị hạn chế nhất và tiến trình thực hiện đòi hỏi khắt khe nhất.

Vì thế, thành công của nhóm DeepSeek khi bắt tay vào làm dự án khởi nghiệp AI này chính là một câu trả lời về tính sáng tạo không ngừng nghỉ khi điều kiện và nguồn lực thực sự có giới hạn.

2. Giá cả và cơ sở hạ tầng

DeepSeek không chỉ về trí thông minh, đó còn là về khả năng của các kỹ sư Trung Quốc trong việc tiếp nhận những đổi mới, thực hiện và sản xuất được với chi phí rẻ hơn, quy mô lớn hơn trong một khoảng thời gian ngắn hơn khi hướng tới lợi ích của số đông.

Thực tế, có nhiều công ty công nghệ đã sử dụng dịch vụ thuê ngoài sản xuất và bây giờ họ đang ở một vị trí thuận lợi để tận dụng tối đa điều này từ câu chuyện của DeepSeek.

Đối với hạ tầng, thông qua sự tiến bộ của công nghệ từ trước đến nay mà các hệ sinh thái mở với các tiêu chuẩn chung như x86, WiFi và Linux đã đưa đến sự đổi mới và phát triển to lớn hơn, mang lại lợi ích tốt hơn cho người tiêu dùng và xã hội.

Cũng thông qua những bước nhảy vọt của trí tuệ thông minh, AI sẽ tiếp tục trở nên tốt hơn, dễ sử dụng hơn, tiết kiệm năng lượng tốt hơn... và kết quả là AI trở nên dễ tiếp cận hơn và được sử dụng nhiều trong cuộc sống hàng ngày.

Điều đó có nghĩa là thế giới sẽ cần nhiều tính toán hơn, nhiều chip tốt và rẻ hơn và cơ sở hạ tầng sẽ phải hiệu quả hơn.

3. Sử dụng mất phí

Các mô hình phần mềm phải đăng ký mua là một cách các công ty sở hữu thu tiền quá dễ dàng. Có lẽ mô hình AI mở sẽ làm cho họ bị thiệt hại lớn về lợi thế độc quyền của mình, nhưng thế độc quyền đó cũng dẫn đến việc triệt tiêu các động lực đổi mới sáng tạo, phớt lờ khách hàng ngay cả khi họ có đề xuất và phản hồi những ý tưởng sáng tạo gần như miễn phí.

Có rất nhiều công ty đã được nhiều người yêu thích và ngưỡng mộ trong quá khứ, nhưng hiện nay họ đã không còn giữ được sự yêu thích đó nữa, và DeepSeek đang là cuộc cách mạng đánh thức các công ty như vậy với hy vọng họ không để thị trường nhắc đi nhắc lại về các góp ý cải tiến thêm nhiều lần nữa.

4. Xu hướng đầu tư

Vào những năm của thập niên 1990, các công ty công nghệ cũng đã tạo ra các mô hình AI nhận dạng hình ảnh với giá chỉ vài xu, nhưng lúc đó các mô hình này không nhận được sự quan tâm từ các nhà đầu tư như hiện nay.

Mãi đến khi sự ra đời của ChatGPT đã khiến chúng ta kinh ngạc vài năm gần đây, nó nhanh chóng bị các đối thủ như Gemini, Claude bắt kịp để bổ sung cho người dùng thêm nhiều lựa chọn mới, và bây giờ DeepSeek mở ra một mô hình nguồn mở rất hiệu quả.

Các dịch vụ AI được sử dụng nhiều hơn đồng nghĩa với xu hướng các quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ quan tâm đến việc đầu tư thứ gì đó hoành tráng và đắt tiền trong mảng công nghệ, nhưng đó không phải là các dự án liên quan đến phần cứng.

5. Tâm lý của nhà đầu tư

DeepSeek khiến Nvidia chịu ảnh hưởng nghiêm trọng, chỉ riêng ngày 27/1, giá cổ phiếu của Nvidia đã sụt giảm hơn 20%, khiến giá trị vốn hóa "bay hơi" hơn 600 tỷ USD.

Đây là một sự lo lắng quá mức của thị trường vì các nhà đầu tư lo ngại Nvidia sẽ không bán được chip AI hiệu suất cao để thu lời như kỳ vọng. Phản ứng của thị trường đã tạo ra sự hoang mang vì đó cũng là cách người ta kiếm tiền trên sàn giao dịch chứng khoán.

Sự bay hơi về vốn hóa của Nvidia hầu như không liên quan gì đến hoạt động kinh doanh của họ, mà đó là một chứng minh rằng Nvidia đã bị định giá quá cao, nó hoàn toàn đối lập với sự đầu tư hiệu quả của DeepSeek.

Không chỉ Nvidia, cổ phiếu của các hãng công nghệ đang phát triển mô hình AI của riêng mình cũng bị các nhà đầu tư bán tháo kể từ thời điểm DeepSeek ra mắt và được sử dụng rộng rãi tại Mỹ, điều này cho thấy DeepSeek đã có ảnh hưởng đến các ông lớn công nghệ Mỹ và cả cuộc đua AI trên toàn cầu.

Thực ra, AI chỉ đơn thuần là phép nhân ma trận khổng lồ theo định luật vật lý, mô phỏng lại các hành vi tương tự của con người một cách tự động nhờ hệ thống máy học (machine learning).

AI thực sự không yêu cầu phải có bất kỳ CPU hoặc GPU hiệu suất cao nào mà các công cụ này chỉ là một giải pháp bổ trợ thuận tiện để mô phỏng AI ở dạng kỹ thuật số. Lợi ích của AI là giúp xóa bỏ khoảng cách khác biệt về ngôn ngữ, phát hiện rủi ro, giảm thiểu sức lao động, tối ưu hóa dữ liệu cá nhân và kích thích sự sáng tạo.

Tuy nhiên nó cũng có những tác hại song song vì nó sẽ tạo ra tâm lý ỷ lại, giảm sự sáng tạo và linh hoạt, và nâng cao tỉ lệ thất nghiệp. So sánh công việc của AI với bộ não của chúng ta thì bộ não con người vẫn là một bộ vi xử lý thông minh tuyệt tác của tạo hóa vì số lượng neuron của não người lớn gấp 1 triệu lần (10^6) so với những nhân - đơn vị xử lý của các siêu máy tính "khủng" nhất hiện nay.

Bản chất của AI, của những khái niệm tưởng cao siêu như "neural network" chỉ là mô phỏng lại bộ não con người, chúng đang chập chững giúp chúng ta giải quyết những vấn đề, những bài toán vốn rất đơn giản với bộ não con người.

Bộ não của chúng ta cũng chứa khối dữ liệu trong rất nhiều năm để nghe, nhìn, cảm nhận qua giác quan, trong một "định dạng" dữ liệu không thể hình dung bằng máy móc nào, và bộ não của chúng ta cũng không cần tiêu thụ tới hàng nghìn Giga Watts năng lượng như đòi hỏi của các siêu chip.

Hoa Kỳ từ lâu vẫn luôn dẫn đầu cuộc đua về phát triển AI, tuy nhiên, sự xuất hiện của DeepSeek đã gây chấn động cho các công ty công nghệ Hoa Kỳ, đặt ra nhựng thách thức và cơ hội mới đòi hỏi họ phải đánh giá lại chiến lược và mô hình kinh doanh của mình trong lĩnh vực này.

Mặc dù đạt được thành công ban đầu khi ra mắt DeepSeek, Trung Quốc vẫn cần các máy chủ lưu trữ dữ liệu lẫn đầu tư các trung tâm dữ liệu như của Google, OpenAI, Microsoft để tự tìm cách phát triển những mô hình AI cho riêng mình trong bối cảnh bị hạn chế vì cuộc chiến thương mại.

Ở nhiệm kỳ 2 này, Tổng thống Trump đã ban hành nhiều sắc lệnh bãi bỏ nhiều thứ từ các nhiệm kỳ trước, tháo dỡ bất cứ thứ gì liên quan từ xa đến biến đổi khí hậu và đặt ra những trở ngại trên con đường tiến bộ của xe điện, nhưng Trung Quốc đã âm thầm tiếp quản thị trường xe điện, sử dụng năng lượng tái tạo để giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và một số thứ họ cần mua nhiều từ Hoa Kỳ.

Vì thế, DeepSeek chắc chắn là một thử thách và là sự cạnh tranh khốc liệt cho các công ty công nghệ của Hoa Kỳ. Sẽ không có bất ngờ nếu Tổng thống Trump ban hành một sắc lệnh mới về một cuộc chiến tranh lạnh công nghệ vừa gay cấn vừa khó đoán với Trung Quốc.

Theo nhiều chuyên gia nhận xét, ngay cả nếu điều này có xảy ra cũng không chắc Hoa Kỳ sẽ kìm hãm được sự xuất hiện các AI startup đầy sáng tạo mới, tương tự như DeepSeek từ Trung Quốc. Nhưng điều đáng quan tâm hơn là những người làm việc trong lĩnh vực này sẽ bị mắc kẹt trong những rào cản của việc trao đổi ý tưởng giữa những bộ não đơn thuần yêu thích công nghệ, nhưng sẽ không được tự do tương tác với nhau.

Thành công của DeepSeek chưa phải là tuyệt đối, và chắc chắn nó sẽ còn các phiên bản nâng cao hơn, hoàn thiện hơn ở phía trước. Hiện tại vẫn còn quá sớm để có thể khẳng định DeepSeek sẽ là một mô hình AI vượt trội nhất, khi lượng người dùng DeepSeek vẫn chưa lớn bằng ChatGPT hay Gemini.

Tuy nhiên, sự ra đời của DeepSeek đã gửi ra một thông điệp nhắc nhở chúng ta rằng, sự kỳ diệu của bộ não của con người trong thiết kế ra các sản phẩm công nghệ và xu hướng số hóa và nhu cầu tìm kiếm thông tin là những điều không có giới hạn.

Trước đây khi nói về thành công của Intel, ông Andy Grove, một trong 3 người đồng sáng lập Intel đã rất nổi tiếng với câu nói để đời rằng “Thành công sẽ sinh ra tự mãn. Tự mãn sẽ sinh ra thất bại. Chỉ có cảnh giác và hoảng sợ thì mới tồn tại được”. Và DeepSeek chính là một dạng paranoid mà thế giới nên coi đó là một “sự đánh thức” để điều chỉnh lại cách mà các ông lớn về AI của Hoa Kỳ đang đặt nhiều kỳ vọng và sẽ tạo ra hiệu quả tốt hơn.

AI đang và sẽ là một xu thế mới đáp ứng phù hợp trong nhiều lĩnh vực thiết yếu như y tế, giáo dục, kinh tế xã hội, giao thông... AI cũng đang thay đổi cách chúng ta sống và làm việc và sự phát triển AI đặt ra những thách thức về đạo đức, bảo mật và quyền riêng tư.

Nhiều người lo lắng AI sẽ tạo ra sự kiểm soát xã hội và có thể đe dọa về an ninh, nếu AI có được sự hỗ trợ và hợp tác tốt giữa Chính phủ và các doanh nghiệp để đưa AI đi vào cuộc sống, có sự quản lý giám sát phù hợp để hỗ trợ cho việc đầu tư vào AI ngày càng rẻ hơn, phù hợp với túi tiền của số đông nhiều hơn.

Sự phát triển về công nghệ là một bước tiến vượt bậc, mô hình AI đã mở ra cho thế giới vô vàn tiềm năng to lớn về sáng tạo và đổi mới, mang lại lợi ích tốt hơn cho toàn nhân loại trong tương lai.

ThS. Hồ Thu Uyên

Nguồn Nhà Quản Trị : https://theleader.vn/anh-huong-cua-deepseek-den-cac-cong-ty-cong-nghe-tren-the-gioi-d38932.html