Triệu chứng điển hình của trào ngược dạ dày
Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) là một trong những bệnh rối loạn tiêu hóa thường gặp, chủ yếu ảnh hưởng đến thực quản. Bệnh xảy ra khi dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản.
Các triệu chứng điển hình gồm: ợ nóng, nóng rát sau xương ức, đắng miệng, chua miệng, khó nuốt… Nếu được điều trị đúng, các triệu chứng thường cải thiện sau 10 – 15 ngày. Tuy nhiên, bệnh dễ tái phát do người bệnh không tuân thủ điều trị hoặc chưa thay đổi thói quen sinh hoạt. Khi xảy ra vào ban đêm, trào ngược có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe.
Mặc dù trào ngược dạ dày xảy ra phổ biến hơn vào ban ngày, đặc biệt là sau bữa ăn khi dạ dày đầy dịch, nhưng trào ngược vào ban đêm có thể gây tác hại nghiêm trọng hơn.
Những vấn đề thường gặp
Biểu hiện ngoài thực quản và biến chứng
Vấn đề hô hấp: Axit trào vào đường hô hấp gây nghẹt mũi, khàn tiếng, viêm họng, viêm xoang, hen suyễn, viêm thanh quản, viêm phế quản hoặc viêm phổi.
Hẹp thực quản: Trào ngược kéo dài làm tổn thương niêm mạc, gây loét, phù nề, lâu dần dẫn đến hẹp thực quản. Người bệnh đau, khó nuốt, nuốt đau, nôn ói, đau tức ngực sau xương ức.
Barrett thực quản: Niêm mạc thực quản biến đổi giống niêm mạc ruột, được coi là tình trạng tiền ung thư, làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.
Rối loạn giấc ngủ: Axit trào ngược dễ xảy ra khi nằm, gây nóng rát ngực, ho khan, cảm giác nghẹn, khó thở. Người bệnh khó ngủ, ngủ chập chờn hoặc thức giấc nhiều lần.
Cơ chế gây rối loạn giấc ngủ
Giảm tiết nước bọt và nuốt: Khi ngủ, cơ thể ít tiết nước bọt, giảm phản xạ nuốt, nên axit khó được trung hòa và loại bỏ.
Tăng nhạy cảm thực quản: Thiếu ngủ làm thực quản nhạy cảm hơn với axit, cảm giác đau rát nặng hơn.
Phản xạ thức giấc: Triệu chứng khó chịu kích hoạt phản xạ thức giấc, làm gián đoạn chu kỳ ngủ, giảm chất lượng giấc ngủ.
Như vậy, trào ngược dạ dày và mất ngủ có mối quan hệ hai chiều: trào ngược gây mất ngủ, còn mất ngủ lại làm tình trạng trào ngược nặng hơn.
Cần làm gì để giảm trào ngược dạ dày khi ngủ?
Trào ngược dạ dày khi ngủ ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Không ăn trong vòng 3 giờ trước khi ngủ.
Nâng cao đầu giường: Đặt phần trên cơ thể cao hơn giúp hạn chế dịch vị trào ngược.
Nằm nghiêng bên trái: Nghiên cứu cho thấy tư thế này giúp giảm triệu chứng ợ nóng ban đêm, đồng thời cải thiện tình trạng ngáy và ngưng thở khi ngủ.
Tạo môi trường ngủ tốt: Tắt đèn, hạn chế tiếng ồn và xáo trộn.
Tránh thực phẩm kích thích trào ngược: Rượu, cà phê, ca cao, socola, tỏi, bạc hà, hành, sữa, thức ăn cay, béo, nhiều dầu mỡ, đồ chua (cà chua, cam quýt).
Điều trị bằng thuốc
Nếu thay đổi lối sống chưa đủ hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn:
Thuốc ức chế bơm proton (PPI): omeprazole, rabeprazole, esomeprazole, pantoprazole. Thuốc trung hòa axit: muối nhôm, muối magnesi. Thuốc kháng thụ thể H2: cimetidine, ranitidine, famotidine.
Trào ngược dạ dày khi ngủ ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Người bệnh cần thăm khám chuyên khoa để được chẩn đoán, điều trị kịp thời và tư vấn thay đổi lối sống phù hợp.
BS Nguyễn Thị Nga