Hình ảnh vệ tinh máy bay Nga trước và sau khi bị tập kích
Ba nhà phân tích nguồn mở cho hay, hình ảnh vệ tinh về một căn cứ không quân của Nga được chụp ngay sau khi Ukraine tiến hành chiến dịch tập kích UAV sâu trong lãnh thổ Nga vào ngày 1/6/2025 cho thấy một số máy bay ném bom chiến lược của Nga đã bị phá hủy hoặc hư hại nghiêm trọng.
Hình ảnh vệ tinh về sân bay Belaya của Nga trước và sau lúc bị UAV Ukraine tập kích hôm 1/6. Ảnh trái do công ty Planet Labs PBC, ảnh phải do công ty Capella Space chụp.
Ukraine đã tấn công đồng loạt vào ít nhất 4 căn cứ không quân trên khắp nước Nga, sử dụng 117 máy bay không người lái (UAV) phóng từ một số thùng container đặt gần mục tiêu là các sân bay Nga. Các video clip về chiến dịch này, đã được Reuters kiểm chứng, cho thấy một số phi cơ như vậy đã bị đánh trúng tại ít nhất 2 địa điểm.
Công ty vệ tinh Capella Space đã cung cấp cho Reuters hình ảnh về một trong những sân bay như vậy, nằm tại tỉnh Irkutsk thuộc vùng Siberia của Nga. Hình ảnh được chụp vào ngày 2/6, một ngày sau chiến dịch tập kích UAV phức tạp nhất và hiệu quả nhất do Ukraine tiến hành trong suốt hơn 3 năm xung đột Nga - Ukraine.
Mây che có thể làm mờ những bức ảnh vệ tinh thông thường. Nhưng dữ liệu từ các vệ tinh radar khẩu độ tổng hợp (SAR) cho phép nhìn xuyên mây để thấy được cả những chi tiết nhỏ trên địa hình, nhờ vệ tinh này phát những tia năng lượng vào bề mặt Trái Đất và dò tìm những tia phản xạ.
Hình ảnh SAR đen trắng này có độ nét cao hơn ảnh phân giải cao thông thường. Theo ảnh SAR, có thể thấy những mảnh vỡ và xác một số máy bay nằm dọc đường băng của căn cứ không quân Belaya hoặc đỗ ở khu kè chắn gần đó.
“Dựa trên những mảnh vỡ nhìn thấy được, so với những hình ảnh vệ tinh gần đây và clip đăng tải trên Telegram và Twitter, tôi có thể thấy một số máy bay đã bị phá hủy” - John Ford - nghiên cứu viên tại Trung tâm nghiên cứu James Martin về không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (trụ sở ở California), cho biết.
Theo ông Ford, hình ảnh vệ tinh SAR mà Reuters cung cấp cho ông cho thấy vật có khả năng là xác của 2 máy bay Tu-22 Backfire - loại oanh tạc cơ chiến lược siêu thanh tầm xa từng được sử dụng để phóng tên lửa vào Ukraine.
Ông Ford nói thêm, hình ảnh SAR cũng như các video clip đăng tải trên mạng xã hội, phản ánh 4 chiếc máy bay ném bom hạng nặng chiến lược Tu-95 đã bị phá hủy hoặc hư hại nghiêm trọng.
Brady Africk - nhà phân tích tình báo nguồn mở, đồng ý rằng hình ảnh vệ tinh SAR về căn cứ không quân Irkutsk chứng tỏ vài chiếc máy bay Tu-95 và Tu-22 đã bị phá hủy hoặc hư hại, mặc dù vẫn cần thêm một số bức ảnh nữa để đánh giá đúng về tác động từ vụ tập kích của Ukraine.
Africk kết luận rằng dù sao cuộc tập kích vào căn cứ không quân trên vẫn “rất thành công”. Ông nói thêm: “Máy bay bị nhắm tới trong loạt tấn công này bao gồm phi cơ ném bom Tu-22 và Tu-95 mà Nga đã sử dụng trong những lần tập kích Ukraine”.
Cũng theo Africk, căn cứ không quân Belaya là nơi bố trí một số máy bay giả để nghi binh nhưng lần này UAV Ukraine đã không bị đánh lừa.
Bề mặt sân bay Belaya hôm 2/6/2025 (sau vụ tập kích). Ảnh vệ tinh: Capella Space.
“Bốc cháy và nổ lớn”
Reuters chưa nhận được hình ảnh vệ tinh SAR về sân bay Olenya - một căn cứ nằm ở tỉnh Murmansk thuộc vùng Tây Bắc xa xôi của Nga và cũng bị tấn công vào đợt này.
Tuy nhiên hình ảnh video từ UAV về căn cứ Olenya, do giới chức Ukraine cung cấp và được Reuters kiểm chứng, cho thấy có 2 oanh tạc cơ bốc cháy, có vẻ đều là máy bay Tu-95, và một chiếc thứ ba, cũng là Tu-95 bị nổ lớn.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết, Ukraine đã tập kích UAV vào các sân bay quân sự ở các tỉnh Murmansk, Irkutsk, Ivanovo, Ryazan và Amur của Nga. Bộ này nói rằng phòng không Nga đã đẩy lui những cuộc tấn công này tại 3 tỉnh (không bao gồm các tỉnh Murmansk và Irkutsk). Họ cho biết tại những nơi đó một số máy bay đã bắt lửa.
Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) đã nhận trách nhiệm về chiến dịch tập kích UAV vào lãnh thổ Nga cuối tuần qua, họ đặt mật danh cho chiến dịch là “Mạng nhện”. SBU nói đã đánh trúng 41 máy bay Nga. Hôm 3/6, quân đội Ukraine ban đầu còn thêm 12 chiếc nữa vào danh sách tổn thất của phía Nga.
Điện Kremlin hôm 3/6 nói rằng Nga đã mở cuộc điều tra chính thức đối với chiến dịch tập kích UAV này. Quan chức hàng đầu về an ninh của Nga, Dmitry Medvedev, tuyên bố Moscow sẽ “trả đũa”. Ông nói việc đáp trả là điều “tất yếu”.
Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Zelensky gọi chiến dịch “Mạng nhện”, với địa điểm tập kích xa nhất nằm cách tiền tuyến Nga - Ukraine tới 4.300km, là “tuyệt đối xuất sắc”.
SBU tuyên bố thiệt hại do họ gây ra cho lực lượng không quân chiến lược của Nga lên tới 7 tỷ USD, ảnh hưởng tới 34% số máy bay của Nga có khả năng mang tên lửa hành trình chiến lược.
Một số chuyên gia nhận định rằng chiến dịch “Mạng nhện” không đủ để ngăn Nga tiếp tục tập kích bằng máy bay chiến lược nhưng vẫn đủ gây khó khăn cho hoạt động này của Nga, do một số máy bay bị hư hại hiện không còn được sản xuất thêm.
Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW, trụ sở ở Washington) nhận định rằng chiến dịch “Mạng nhện” có khả năng buộc Nga phải tổ chức lại mạng lưới phòng không để che chắn lãnh thổ nhiều hơn. Theo ISW, Nga có thể triển khai các nhóm phòng không cơ động để phản ứng nhanh hơn trước những cuộc tập kích UAV tương tự của Ukraine trong tương lai.
Trung Hiếu/VOV.VN biên dịch Nguồn: Reuters