Áp lực 'bứt phá' về quản trị doanh nghiệp để vươn ra biển lớn

2 giờ trướcBài gốc

Hiệu quả và minh bạch trở thành tài sản chiến lược

Năm 2025 đánh dấu tròn một thập kỷ hình thành tư duy quản trị công ty (QTCT) tại Việt Nam, một giai đoạn mà quản trị không còn dừng ở mức tuân thủ tối thiểu, mà trở thành năng lực cốt lõi quyết định khả năng vươn ra biển lớn của doanh nghiệp.

Sự thật là các doanh nghiệp chỉ có thể bước vào cuộc chơi toàn cầu khi tự nâng chuẩn quản trị của chính mình, bởi nếu không nâng chuẩn quản trị, cơ hội nâng hạng sẽ không chuyển hóa thành giá trị thật.

Việc Việt Nam được FTSE Russell nâng hạng mở ra khả năng tiếp nhận 3–6 tỷ USD dòng vốn quốc tế. Nhưng áp lực chưa dừng lại ở đó, các chuẩn mực đi kèm như quản trị xanh, minh bạch và phát triển bền vững đã trở thành “tấm lưới lọc” đầu tiên của mọi dòng vốn có trách nhiệm. Quản trị hiệu quả và minh bạch không còn là yếu tố phụ, mà trở thành tài sản chiến lược định vị niềm tin, danh tiếng và định giá doanh nghiệp trong dài hạn.

Tại buổi gặp gỡ báo chí trước thềm Diễn đàn Thường niên lần thứ 8 (AF8), bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch HĐQT Viện Thành viên HĐQT Việt Nam (VIOD), nhấn mạnh rằng việc nâng hạng chỉ là điểm khởi đầu. Một giai đoạn hoàn toàn mới đang mở ra, nơi doanh nghiệp đối diện với yêu cầu khắt khe hơn về minh bạch, quản trị và ESG (môi trường, xã hội, quản trị) nếu muốn tiếp cận dòng vốn quốc tế chất lượng cao.

Bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch HĐQT VIOD chia sẻ tại sự kiện. Ảnh: Quỳnh Anh

Theo bà Thanh, quản trị công ty chính là trụ cột của ESG. Trong “tam giác ESG”, G giữ vai trò nền tảng định hướng mọi quyết định chiến lược. Không có quản trị, ESG chỉ là một khẩu hiệu đẹp. Việc AF8 được tổ chức năm thứ tám liên tiếp, với sự đồng hành của IFC, SECO, UBCKNN, VNX, HOSE và HNX, cho thấy nỗ lực nâng chuẩn quản trị tại Việt Nam đã chuyển từ phong trào sang hệ thống.

Với chủ đề “Hội đồng Quản trị bứt phá: Vươn tầm khu vực, định vị niềm tin và danh tiếng”, AF8 khẳng định một thực tế, nếu QTCT truyền thống xoay quanh tuân thủ, thì QTCT hiện đại đòi hỏi HĐQT phải bứt phá, phải chuyển từ vai trò phê duyệt hình thức sang vai trò dẫn dắt thực chất.

Chất lượng quản trị không chỉ quyết định hiệu quả vận hành, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh thông qua các tài sản vô hình như niềm tin, danh tiếng, văn hóa doanh nghiệp và khả năng lãnh đạo, những yếu tố mà thị trường vốn ngày càng coi trọng.

Hội đồng quản trị cần dịch chuyển tư duy từ tuân thủ sang bứt phá

Bà Hà Thu Thanh chỉ ra danh mục tiêu chí mà nhà đầu tư tổ chức đặc biệt quan tâm như quyền cổ đông, tính độc lập và năng lực của HĐQT, công bố thông tin theo IFRS – ISSB, quản trị rủi ro khí hậu và bền vững mô hình kinh doanh.

Khi đối chiếu với thẻ điểm quản trị công ty ASEAN (ACGS), khoảng cách của doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn khá xa, nhưng chính khoảng cách đó là dư địa để cải thiện.

Dưới góc nhìn của nhà đầu tư tổ chức, những tiêu chí chính là bài thi thật. Và bài toán quyền cổ đông chính là ranh giới giữa doanh nghiệp đủ điều kiện nhận vốn dài hạn và doanh nghiệp tụt lại.

Điều này được nhấn mạnh qua chia sẻ của bà Nguyễn Hoài Thu, Phó Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ VinaCapital, quỹ đã hiện diện gần 25 năm tại Việt Nam. Theo bà Thu, dù Việt Nam đã nâng hạng, kỳ vọng của nhà đầu tư quốc tế vẫn còn ở phía trước, và phần lớn những điều cần cải thiện đều nằm ở chất lượng quản trị.

Bà Nguyễn Hoài Thu, Phó Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ VinaCapital. Ảnh: Quỳnh Anh

Các nhà đầu tư tổ chức luôn ưu tiên xem xét quyền và mức độ đối xử công bằng với cổ đông, bởi hầu hết họ chỉ nắm tỷ lệ sở hữu thiểu số. Tuy nhiên, ở nhiều doanh nghiệp Việt Nam, mô hình chủ doanh nghiệp kiêm CEO kiêm Chủ tịch HĐQT vẫn khá phổ biến. Khi quyền sở hữu, quyền điều hành và quyền giám sát tập trung vào một người, cơ chế kiểm soát gần như bị vô hiệu, tạo ra rủi ro lớn trong mắt nhà đầu tư.

Chính sự thiếu tách bạch này là nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp Việt bị áp “chiết khấu quản trị” khi định giá. Ngược lại, theo bà Nguyễn Hoài Thu, những công ty có chuẩn quản trị tốt luôn được thị trường chấp nhận mức P/E, P/B cao hơn và chi phí vốn thấp hơn.

Một HĐQT mạnh, độc lập và có tính đa dạng chuyên môn là tín hiệu mà nhà đầu tư tìm kiếm. Nhà đầu tư “soi” rất kỹ quy trình đánh giá HĐQT, mức độ giám sát giao dịch với bên liên quan và khả năng đưa ra quyết định chiến lược thay vì phê duyệt hình thức.

Minh bạch thông tin là yếu tố then chốt tiếp theo. Với nhà đầu tư tổ chức, minh bạch là lợi thế chiến lược: doanh nghiệp càng minh bạch, rủi ro càng thấp và khả năng thu hút vốn càng cao.

ESG, đặc biệt là rủi ro khí hậu, cũng dần trở thành tiêu chí bắt buộc. VinaCapital liên tục đặt câu hỏi về khả năng thích ứng khí hậu, kế hoạch giảm phát thải, và mức độ tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh. Đây không phải là câu chuyện làm đẹp báo cáo, mà là yếu tố sống còn ảnh hưởng trực tiếp đến biên lợi nhuận dài hạn.

Dù còn thách thức, bà Thu ghi nhận chất lượng quản trị của doanh nghiệp Việt đã cải thiện rõ rệt trong 3–5 năm gần đây. Áp lực nâng hạng thị trường và yêu cầu của dòng vốn quốc tế đang buộc doanh nghiệp chuyển từ “tuân thủ” sang “dẫn dắt”.

Cuối cùng, cần nhìn nhận một cách thẳng thắn, trong một thị trường đã nâng hạng nhưng chưa nâng chuẩn, doanh nghiệp nào không cải tổ quản trị sẽ bị bỏ lại phía sau. Một HĐQT mạnh, minh bạch thông tin, bảo vệ cổ đông và tích hợp ESG không chỉ giúp doanh nghiệp thu hút vốn, mà còn tạo ra giá trị bền vững trong giai đoạn thị trường vốn bước vào chu kỳ mới.

Quỳnh Anh

Nguồn Nhà Quản Trị : https://theleader.vn/ap-luc-but-pha-ve-quan-tri-doanh-nghiep-de-vuon-ra-bien-lon-d43167.html