Áp lực địa chính trị ở Trung Đông tác động gì đến thị trường dầu mỏ toàn cầu?

6 giờ trướcBài gốc

Hình minh họa

Đó là những gì Frederick J. Lawrence, cựu chuyên gia kinh tế của Hiệp hội Dầu mỏ Độc lập Mỹ (IPAA) đã nói với AFP trong một cuộc phỏng vấn độc quyền vào cuối ngày thứ Hai 7/10, đồng thời nói thêm rằng, “giá xăng ở Mỹ cuối cùng vẫn liên quan đến giá dầu Brent toàn cầu, hiện đang bị cuốn vào vòng xoáy leo thang căng thẳng”.

“Câu hỏi đặt ra hiện nay là trọng tâm và quy mô của việc Israel đáp trả 180 tên lửa do Iran bắn vào Israel vào thứ Ba tuần trước”, ông Lawrence nhấn mạnh trong cuộc phỏng vấn.

Ông Lawrence lưu ý rằng, phản ứng của Israel có thể nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Iran như các cơ sở khai thác, các kho cảng chính hoặc các nhà máy lọc dầu.

“Phản ứng của Iran đối với hành động trả đũa này có thể nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng trong khu vực như nhà máy khai thác khí đốt của Israel tại Tamar, các hoạt động dầu khí/quân sự khác của OPEC, hoặc thậm chí là một hành động lớn hơn như tấn công eo biển Hormuz”, ông Lawrence cảnh báo.

Mỗi lựa chọn trên đều có mức độ đe dọa và tác động tiềm tàng khác nhau đối với nguồn cung dầu toàn cầu, cựu Kinh tế trưởng của IPAA cho biết.

“Một cuộc tấn công vào Iran có thể tác động từ 300.000 đến 450.000 thùng dầu mỗi ngày hoặc lên đến 1,5 triệu thùng mỗi ngày tùy thuộc vào mục tiêu”, ông Lawrence nói với AFP.

“Một cuộc tấn công khu vực của Iran có thể tác động đến 5 triệu thùng mỗi ngày đối với nguồn cung của OPEC, trong khi một cuộc tấn công vào eo biển Hormuz có thể tác động đến 1/5 nguồn cung dầu toàn cầu đi qua tuyến đường quan trọng này”, ông nói thêm.

“Tổng thống Biden đã cố gắng sử dụng ngoại giao để hướng Israel tránh xa bất kỳ cuộc tấn công nào vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Iran, đặc biệt là các cơ sở hạt nhân dân sự, bao gồm cả dầu khí”, ông tiếp tục.

Ông Lawrence dự báo giá dầu Brent hoặc các loại giá dầu chủ chốt khác trên thế giới có khả năng tác động đến giá sản phẩm dầu mỏ tinh chế.

“Dầu thô là động lực chính của giá xăng, và theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), giá dầu thô ảnh hưởng trực tiếp đến 50% giá xăng”, ông nói.

“Về vấn đề này, bất kỳ cuộc tấn công nào vào các hoạt động lọc dầu hoặc khai thác toàn cầu, hoặc các gián đoạn vận chuyển quan trọng đều có thể tác động đến giá của các sản phẩm tinh chế quan trọng như xăng”, ông nói thêm.

“Tin tốt hơn cho Mỹ là quốc gia này ít phụ thuộc vào nhập khẩu từ OPEC và vùng Vịnh Ba Tư hơn so với nhiều thập kỷ trước. Nguồn cung của OPEC vào năm 2023 chỉ chiếm 16% lượng dầu thô nhập khẩu của Mỹ, so với 60% lượng dầu nhập khẩu đến từ Canada”, ông tiếp tục.

“Mỹ thậm chí còn ít phụ thuộc hơn vào các sản phẩm lọc dầu với tư cách là nhà xuất khẩu ròng các sản phẩm dầu mỏ (cũng là nước xuất khẩu xăng lớn nhất thế giới, cung cấp 16% lượng xăng xuất khẩu toàn cầu) và nguồn cung hiện tại đủ dồi dào để đối phó với bất kỳ cú sốc ngắn hạn nào”, ông Lawrence cho biết.

Trong cuộc phỏng vấn, ông Lawrence nói với AFP rằng, do sản lượng trong nước mạnh mẽ với hơn 13,3 triệu thùng dầu thô và 7 triệu thùng khí tự nhiên lỏng, Mỹ ít bị tổn thương hơn trước gián đoạn nguồn cung dầu từ Trung Đông, so với những năm 1970. Ông chỉ ra rằng, “điều này được thể hiện ở việc giá dầu WTI thấp hơn giá dầu Brent”.

Tuy nhiên, ông Lawrence cũng cảnh báo rằng thị trường Mỹ vẫn có liên kết trực tiếp với thị trường toàn cầu và mặc dù mức khai thác cao, Mỹ vẫn dễ bị tổn thương về mặt dự trữ.

“Dự trữ dầu mỏ chiến lược (SPR) của Mỹ hiện chỉ đạt 382,6 triệu thùng, thấp hơn nhiều so với công suất tối đa là 714 triệu thùng”, ông Lawrence cho biết.

“Chính quyền Biden đã cố gắng nạp đầy SPR bằng một giao dịch mua 6 triệu thùng vừa được công bố gần đây, nhưng bất kỳ tiến triển lớn nào cũng sẽ mất nhiều năm”, ông nói thêm.

“Tình hình leo thang ở Trung Đông có khả năng gây áp lực lên nguồn cung dầu toàn cầu và giá dầu tại Mỹ, đặc biệt là nếu sản lượng của Trung Đông hoặc một cửa ngõ quan trọng như Hormuz bị ảnh hưởng”, ông nói tiếp.

Thiếu hụt nguồn cung dầu

Trong cuộc phỏng vấn với AFP, ông Lawrence nói rằng, bất kỳ cuộc tấn công lớn nào vào các cơ sở năng lượng ở Trung Đông đều có thể gây ra tình trạng thiếu hụt nguồn cung dầu trong thời gian ngắn, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhiên liệu trên toàn cầu và trong nước.

“Thị trường dầu mỏ gần đây đã nhận được một số hỗ trợ, do kỳ vọng về nhu cầu dầu của Trung Quốc giảm và thông báo gần đây của OPEC về việc nới lỏng cắt giảm sản lượng bắt đầu từ tháng 12”, ông cho biết.

“Quan điểm bi quan hơn về thị trường dầu mỏ này đã dẫn đến các vị thế bán khống kỷ lục đối với dầu thô, khiến thị trường rơi vào tình trạng bán khống lớn chủ yếu dựa trên các yếu tố địa chính trị”, ông tiếp tục.

Ông Lawrence lưu ý rằng, nền kinh tế chính trị phức tạp của giá dầu và nhiên liệu có thể dẫn đến cả nỗi lo về mặt tâm lý về tình trạng thiếu hụt và giá cao hơn, cũng như áp lực thực tế lên việc lưu trữ và các terminal. Ông cho biết cuộc bầu cử sắp tới ở Mỹ đã đưa giá xăng vào tâm điểm như một chỉ số quan trọng của lạm phát.

“Xăng là thành phần đắt nhất trong chi tiêu hộ gia đình liên quan trực tiếp đến năng lượng”, ông Lawrence nhấn mạnh trong cuộc phỏng vấn.

“Gần đây, lạm phát đang giảm và Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vừa hạ lãi suất, nhưng giá dầu tăng đột biến có thể khiến áp lực lạm phát quay trở lại đối với các sản phẩm tinh chế quan trọng như xăng”, ông cảnh báo.

“Mức tồn kho hiện tại là 221 triệu thùng xăng theo số liệu của EIA tương đương với mức của năm ngoái, nhưng tồn kho tại Cushing là 23,6 triệu thùng đang ở mức thấp nhất trong 6 tháng qua”, ông nói thêm.

“Các nhà máy lọc dầu của Mỹ đang hoạt động ở mức 87,6% công suất, và 18% công suất lọc dầu toàn cầu nằm ở Mỹ. Theo AAA, giá xăng trung bình của Mỹ là 3,182 USD/gallon, so với 3,785 USD/gallon của năm ngoái. Một cơn bão khác (Milton) đang hình thành ở Vịnh Mexico có thể ảnh hưởng đến hoạt động khai thác và lọc dầu của bờ biển Vịnh”, ông nói tiếp.

“Với bối cảnh năng lượng quốc gia như vậy, trước thềm cuộc bầu cử tháng 11, các thị trường sẽ đặc biệt chú ý đến những gì xảy ra ở nước ngoài”, ông Lawrence tiếp tục.

Cựu Kinh tế trưởng của IPAA chia sẻ với AFP rằng, sự leo thang ở Trung Đông có thể dễ dàng dẫn đến giá xăng tăng cao và tình trạng thiếu hụt toàn cầu, do sự kết nối chặt chẽ của các thị trường năng lượng toàn cầu.

Tự cung tự cấp

Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền riêng biệt vào cuối ngày thứ Hai, Dominika Rzechorzek, nhà phân tích dầu khí tại BMI, một đơn vị của Fitch Solutions, đã nói với AFP rằng, thị trường xăng dầu của Mỹ về cơ bản là tự cung tự cấp với sản lượng trong nước vượt quá mức tiêu thụ.

“Theo quan điểm của chúng tôi, có rất ít rủi ro về tình trạng thiếu hụt xăng dầu ở Mỹ bắt nguồn từ xung đột ở Trung Đông và khả năng gián đoạn khai thác dầu ở Iran, hoặc thậm chí là các nỗ lực phong tỏa eo biển Hormuz”, ông Rzechorzek cho biết.

“Lý do chính đằng sau điều này là mức độ tự cung tự cấp cao của Mỹ và sự phụ thuộc vào một nhóm đa dạng các nhà cung cấp xăng hoặc các thành phần pha trộn xăng, chủ yếu là từ các quốc gia không thuộc OPEC”, nhà phân tích của BMI nói thêm.

“Quan điểm này cũng được hỗ trợ bởi mức chênh lệch giá xăng tương đối ổn định tại Mỹ trong những tuần qua, cho thấy rủi ro hạn chế về việc thắt chặt thị trường xăng tại Mỹ”, nhà phân tích của BMI tiếp tục.

Ông Rzechorzek nhấn mạnh rằng, vào năm 2023, trung bình Mỹ khai thác 9.646.000 thùng xăng thành phẩm mỗi ngày và tiêu thụ trung bình 8.945.000 thùng mỗi ngày.

Nhà phân tích từ BMI lưu ý: “Trên thực tế, Mỹ là nước xuất khẩu xăng ròng lớn nhất thế giới, theo dữ liệu của EIA”.

“Tuy nhiên, kho dự trữ xăng thành phẩm của Mỹ đang ở mức tương đối thấp, duy trì ở mức 16 triệu thùng vào tháng 9/2024, tương đương với mức năm 2023, nhưng thấp hơn so với mức 18,5 triệu thùng mỗi ngày trong giai đoạn 2021-2022”, nhà phân tích nói thêm.

Ông Rzechorzek chia sẻ với AFP rằng, Mỹ nhập khẩu một lượng nhỏ xăng, “trung bình 118.000 thùng mỗi ngày vào năm 2023 (tất cả đều là xăng thông thường), chiếm 1,3% tổng tiêu thụ của Mỹ vào năm ngoái”.

“Bahamas, Hàn Quốc, Hà Lan và Canada là những nước xuất khẩu xăng thành phẩm sang Mỹ vào năm 2023, mỗi nước đóng góp từ 10-14% tổng lượng xăng nhập khẩu (trung bình từ 12.000 đến 17.000 thùng mỗi ngày)”, nhà phân tích nói thêm.

Tuy nhiên, ông Rzechorzek lưu ý rằng, Mỹ phụ thuộc nhiều hơn vào các thành phần pha trộn xăng nhập khẩu được sử dụng trong các nhà máy lọc dầu của quốc gia này để sản xuất xăng thành phẩm.

“Vào năm 2023, Mỹ trung bình nhập khẩu 605.000 thùng thành phần pha trộn xăng động cơ mỗi ngày, trong đó Canada (20%), Ấn Độ (10%), Hà Lan (9%) và Vương quốc Anh (8%) là những nhà cung cấp hàng đầu”, nhà phân tích cho biết.

“Các kho dự trữ thành phần pha trộn xăng động cơ của Mỹ chiếm phần lớn tổng lượng dự trữ xăng tại Mỹ, và nhìn chung là ổn định hơn so với kho dự trữ xăng thành phẩm, điều này cũng sẽ bảo vệ thị trường Mỹ khỏi sự gián đoạn tiềm ẩn của thị trường nhiên liệu toàn cầu”, nhà phân tích BMI bổ sung.

Vào tháng 9/2024, kho dự trữ thành phần pha trộn trung bình đạt gần 205 triệu thùng, ông Rzechorzek nhấn mạnh, chỉ ra rằng con số này thấp hơn một chút so với mức năm 2023, nhưng cao hơn mức năm 2021-2022.

Tiêu chuẩn giá xăng của Mỹ

Trong cuộc phỏng vấn, nhà phân tích của BMI nhấn mạnh không kỳ vọng sẽ xảy ra tình trạng thiếu hụt xăng ở Mỹ do xung đột ở Trung Đông, nhưng cảnh báo rằng, “tiêu chuẩn giá xăng trong nước của Mỹ có khả năng tăng theo giá dầu thô, trong bối cảnh phí bảo hiểm rủi ro liên quan đến xung đột ngày càng lớn”.

“Giá dầu Brent cho hợp đồng tháng trước đang thử nghiệm mức 80 USD/thùng vào thứ Hai 7/10, tăng từ mức 72 USD/thùng trong tuần cuối cùng của tháng 9”, ông Rzechorzek cho biết.

Nhà phân tích này cho biết thêm: “Giá xăng RBOB trên sàn Nymex tháng trước đã tăng từ dưới 200 USD/gallon vào cuối tháng 9/2024 lên 214 USD/gallon vào ngày 7/10, động thái này chủ yếu do giá dầu tăng vì chênh lệch giá vẫn hẹp ở mức 9,8 USD/thùng trong giai đoạn từ ngày 1 đến ngày 7/10, so với mức 9,9 USD/thùng, thấp hơn nhiều so với mức trung bình từ đầu năm là 16,5 USD/thùng”.

“Mức chênh lệch giá crack không đổi giữa tháng 9 và tháng 10 củng cố quan điểm của chúng tôi rằng có ít dấu hiệu cho thấy thị trường Mỹ bị thắt chặt. Ngược lại, sự suy giảm rộng hơn trong mức chênh lệch giá xăng của Mỹ trong năm cho thấy sự yếu kém trên thị trường, chủ yếu do nhu cầu yếu”, ông Rzechorzek nói tiếp.

Nhà phân tích nhấn mạnh trong cuộc phỏng vấn rằng, BMI dự kiến giá xăng trung bình ở mức 240 USD/gallon từ cuối tháng 8 đến cuối năm 2024. Điều này đưa giá trung bình hàng năm lên 246 USD/gallon.

“Chúng tôi lưu ý rằng có những rủi ro giảm giá từ việc nhu cầu xăng yếu tại Mỹ. Tuy nhiên, sự gia tăng gần đây của giá dầu thô và các loại nhiên liệu khác có thể sẽ bù đắp cho sự suy yếu này”, nhà phân tích nói thêm.

Nh.Thạch

AFP

Nguồn PetroTimes : https://nangluongquocte.petrotimes.vn/ap-luc-dia-chinh-tri-o-trung-dong-tac-dong-gi-den-thi-truong-dau-mo-toan-cau-718864.html