Apple chịu áp lực trong 2026 vì chip nhớ thiếu hụt và tăng giá, Samsung có lợi thế

một giờ trướcBài gốc

Vì sao có tình trạng chip nhớ thiếu hụt và tăng giá?

Ngành công nghiệp chip nhớ 2025, gồm hai nhóm chính là DRAM và NAND, đang đối mặt với cú sốc cung - cầu lớn nhất trong nhiều năm.

Nguyên nhân xuất phát từ làn sóng bùng nổ AI (trí tuệ nhân tạo). Để vận hành các trung tâm dữ liệu và những cụm máy chủ phục vụ huấn luyện mô hình AI, các công ty cần số lượng lớn chip nhớ hiệu năng cao, đặc biệt là HBM (bộ nhớ băng thông cao). HBM là loại bộ nhớ có băng thông rất lớn, cấu trúc xếp chồng phức tạp, phục vụ trực tiếp cho GPU (bộ xử lý đồ họa) và chip AI.

Khi thị trường AI tăng tốc, các hãng sản xuất chip nhớ hàng đầu như Samsung Electronics, SK Hynix và Micron Technology buộc phải dồn dây chuyền và công suất cho HBM, vốn đem lại biên lợi nhuận rất cao, thay vì tiếp tục ưu tiên sản lượng DRAM và NAND dành cho thiết bị tiêu dùng như smartphone hay PC (máy tính cá nhân).

Điều này khiến nguồn cung chip nhớ truyền thống bị siết lại, trong khi nhu cầu của các nhà sản xuất điện thoại vẫn ổn định hoặc tăng lên do smartphone 5G, camera độ phân giải lớn và các tác vụ AI trên thiết bị cần nhiều bộ nhớ hơn.

Sự lệch pha giữa cung - cầu đẩy giá DRAM, NAND tăng mạnh trong năm 2025 và nhiều dự báo cho thấy xu hướng này sẽ kéo dài sang 2026. Đây là thách thức với mọi hãng smartphone vì chi phí linh kiện tăng đồng nghĩa biên lợi nhuận bị thu hẹp hoặc giá bán buộc phải điều chỉnh. Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, việc giá chip nhớ leo thang trở thành rủi ro lớn nhất mà ngành smartphone phải đối mặt.

DRAM và NAND là hai loại bộ nhớ phổ biến nhưng phục vụ các mục đích khác nhau và có đặc tính kỹ thuật rất khác nhau.

DRAM là bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên. Đây là bộ nhớ tạm thời, dữ liệu chỉ được lưu khi có điện. Khi tắt nguồn, dữ liệu sẽ biến mất.

NAND là bộ nhớ lưu trữ không biến đổi, thường được dùng trong SSD, USB, thẻ nhớ, smartphone. Dữ liệu vẫn được giữ ngay cả khi tắt nguồn.

Theo hãng tin Reuters, Samsung Electronics (nhà sản xuất chip nhớ lớn nhất thế giới) trong tháng 11 đã tăng giá một số loại chip nhớ lên tới 60% so với tháng 9 vì tình trạng khan hiếm, khi các hãng chạy đua xây dựng trung tâm dữ liệu AI.

Giá chip nhớ tăng vọt dự kiến sẽ gây thêm áp lực cho các công ty lớn đang xây dựng và mở rộng cơ sở hạ tầng dữ liệu, đồng thời cũng có thể làm tăng chi phí của các sản phẩm khác như smartphone và PC.

"Nhiều công ty sản xuất máy chủ và xây dựng trung tâm dữ liệu lớn nhất đang chấp nhận rằng họ sẽ không nhận được đủ chip nhớ. Chi phí mà họ phải trả là rất lớn", Tobey Gonnerman, Chủ tịch hãng phân phối chất bán dẫn độc lập Fusion Worldwide, nói với Reuters.

Ông cho biết giá hợp đồng của Samsung Electronics cho các mô đun chip nhớ DDR5 32 GB đã tăng vọt lên 239 USD vào tháng 11, so với mức 149 USD vào tháng 9.

Chip nhớ DDR được dùng trong máy chủ, máy tính và nhiều thiết bị khác. Chúng giúp cải thiện hiệu năng xử lý, bằng cách lưu trữ tạm thời dữ liệu và hỗ trợ truyền tải, truy xuất dữ liệu tốc độ cao.

Samsung Electronics cũng đã tăng giá chip DDR5 16GB và DDR5 128GB khoảng 50%, lần lượt lên 135 USD và 1.194 USD. Giá DDR5 64GB và DDR5 96GB đã tăng hơn 30%, Tobey Gonnerman tiết lộ.

Theo các giám đốc và nhà phân tích trong ngành, tình trạng thiếu chip nghiêm trọng đến mức đã thúc đẩy một số khách hàng mua sắm hoảng loạn.

Giữa tháng 11, SMIC (hãng sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất Trung Quốc) tiết lộ rằng tình trạng thiếu chip nhớ đã khiến khách hàng trì hoãn đặt hàng các loại chip khác cũng được sử dụng trong sản phẩm của họ.

Xiaomi, hãng sản xuất điện thoại thông minh, thiết bị điện tử và ô tô điện Trung Quốc, hồi tháng 10 cảnh báo rằng giá chip nhớ tăng cao đã làm tăng chi phí sản xuất điện thoại.

Cuộc đua xây trung tâm dữ liệu AI khiến giá chip nhớ Samsung tăng 60% - Ảnh: Reuters

Thêm vấn đề mới xuất hiện khi hãng nghiên cứu thị trường Counterpoint Research hôm 19.11 cho biết Nvidia gần đây quyết định giảm chi phí điện năng cho máy chủ AI bằng cách thay đổi loại chip nhớ mà họ sử dụng sang LPDDR thay vì DDR5, vốn thường được sử dụng trong các máy chủ. LPDDR là loại chip nhớ tiêu thụ điện thấp thường thấy trên smartphone và máy tính bảng.

Theo Counterpoint Research, vì mỗi máy chủ AI cần nhiều chip nhớ hơn smartphone, sự thay đổi này dự kiến sẽ tạo ra nhu cầu tăng đột ngột mà ngành công nghiệp chưa chuẩn bị đủ.

Counterpoint Research cho biết sự khan hiếm ở phân khúc bộ nhớ cấp thấp có nguy cơ lan sang bộ nhớ cao cấp khi các nhà sản xuất chip cân nhắc việc chuyển thêm công suất nhà máy sang LPDDR để đáp ứng nhu cầu của Nvidia.

“Rủi ro lớn hơn đang ở phía trước với bộ nhớ tiên tiến, vì việc Nvidia gần đây chuyển sang LPDDR có nghĩa họ trở thành khách hàng với quy mô tương đương một hãng sản xuất smartphone lớn. Đây là sự thay đổi lớn với chuỗi cung ứng, vốn không thể dễ dàng đáp ứng được nhu cầu ở quy mô này”, Counterpoint Research nhận định.

Counterpoint Research dự báo giá chip nhớ máy chủ AI sẽ tăng gấp đôi vào cuối năm 2026.

Giá chip nhớ máy chủ cao hơn sẽ làm tăng chi phí cho các hãng cung cấp dịch vụ đám mây và nhà phát triển AI, có thể gây thêm áp lực lên ngân sách trung tâm dữ liệu vốn đã bị kéo căng bởi chi tiêu kỷ lục cho GPU (bộ xử lý đồ họa) và nâng cấp nguồn điện.

Lợi thế cho Samsung Electronics

Tình trạng thiếu hụt chip nhớ này lại là lợi thế cho Samsung Electronics, vốn đã tụt hậu so với các đối thủ trong việc cung cấp chip AI tiên tiến. Đến gần đây, lợi nhuận của tập đoàn điện tử lớn nhất Hàn Quốc vẫn chưa tăng nhiều như các đối thủ.

Việc chuyển dịch chậm sang chip AI cũng giúp Samsung Electronics có khả năng kiểm soát giá tốt hơn so với các đối thủ trong mảng chip nhớ như SK Hynix (Hàn Quốc) và Micron Technology (Mỹ), theo Jeff Kim - người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại hãng KB Securities.

Nhà phân tích Ellie Wang tại hãng nghiên cứu thị trường TrendForce cho biết Samsung Electronics có thể tăng giá hợp đồng chip nhớ theo quý từ 40 đến 50% trong giai đoạn tháng 10 - 12, cao hơn mức trung bình 30% dự kiến của toàn ngành.

“Samsung hoàn toàn tin rằng giá chip nhớ sẽ tiếp tục tăng, bởi hiện nay nhu cầu rất cao và các công ty đều đang ký hợp đồng dài hạn với nhà cung cấp. Những hợp đồng này có thể chỉ cho năm 2026 hoặc gồm cả giai đoạn 2026 và 2027”, bà Ellie Wang nói thêm.

Samsung có lợi thế vì là hãng sản xuất chip nhớ số 1 thế giới, còn Apple đối mặt áp lực về giá trong 2026 - Ảnh: MTG

Các hãng smartphone bị ảnh hưởng như thế nào?

Nhiều người có thể nghĩ rằng Apple, với nguồn lực tài chính mạnh mẽ và chuỗi cung ứng toàn cầu, sẽ dễ dàng tránh được các áp lực về giá linh kiện. Tuy nhiên, thực tế không hẳn như vậy. Dù là gã khổng lồ trong ngành smartphone, Apple vẫn phải đối mặt với những thách thức đáng kể khi chip nhớ tăng giá.

Trước hết, chip nhớ là một phần không nhỏ trong chi phí linh kiện của mỗi smartphone. Với một chiếc iPhone, bộ nhớ chiếm khoảng 4-5 % giá bán, còn ở nhiều smartphone Android cao cấp hoặc tầm trung, tỷ lệ này có thể lên tới 7% hoặc hơn.

Khi giá chip nhớ tăng mạnh, chi phí sản xuất thiết bị tăng theo. Điều này buộc các hãng phải đưa ra lựa chọn khó khăn là tăng giá bán hoặc giảm dung lượng bộ nhớ trên máy, hoặc chấp nhận biên lợi nhuận thấp hơn.

Thứ hai, người tiêu dùng có thể không mua smartphone nếu giá quá cao. Khi chi phí linh kiện tăng nhưng doanh thu không tăng tương ứng, lợi nhuận sẽ bị thu hẹp, tạo áp lực lên chiến lược định giá và ra mắt sản phẩm của hãng. Đặc biệt, dòng smartphone giá rẻ/tầm trung là phân khúc dễ bị ảnh hưởng nhất. Đây là nhóm sản phẩm nhạy cảm với chi phí linh kiện và hành vi người dùng.

Nếu giá chip nhớ tăng, các nhà sản xuất có thể phải cắt giảm dung lượng bộ nhớ hoặc đẩy giá sản phẩm lên sát ngưỡng mà khách hàng sẵn sàng trả. Hậu quả là khả năng tiếp cận smartphone của nhóm người dùng phổ thông giảm, còn áp lực cạnh tranh giữa các hãng cũng tăng lên.

Thực tế đã cho thấy khi giá chip nhớ tăng, nhiều hãng smartphone phải cân nhắc tăng giá bán hoặc điều chỉnh cấu hình sản phẩm để duy trì lợi nhuận. Đây là minh chứng rõ ràng rằng ngay cả những hãng lớn với chuỗi cung ứng mạnh cũng không thể hoàn toàn tránh tác động từ biến động giá chip nhớ.

Những hệ quả tiềm ẩn cho ngành smartphone trong năm 2026

Nếu tình trạng thiếu chip nhớ và giá bộ nhớ tăng mạnh tiếp tục lan sang năm 2026, toàn ngành smartphone có thể phải đối mặt với một loạt hệ quả đáng chú ý, ảnh hưởng đến các hãng lớn như Apple và cả thương hiệu tầm trung, phổ thông.

Giá smartphone có thể tăng trên diện rộng
Các dòng smartphone thuộc phân khúc trung cấp và cận cao cấp được dự báo sẽ tăng giá vài phần trăm so với năm 2025 để bù đắp chi phí linh kiện tăng cao. Với smartphone cao cấp, mức tăng giá có thể còn lớn hơn bởi thường sử dụng nhiều RAM và lưu trữ NAND dung lượng lớn, vốn bị ảnh hưởng mạnh nhất bởi tình trạng thiếu chip nhớ.

Giảm dung lượng bộ nhớ trên các mẫu giá rẻ/cơ bản

Để giữ giá bán ổn định, các hãng có thể lựa chọn giảm dung lượng RAM hoặc bộ nhớ trong trên các mẫu giá rẻ. Kết quả là người dùng nhận máy với cấu hình thấp hơn so với kỳ vọng, dù giá bán không thay đổi nhiều. Đây là một phương án mà nhiều thương hiệu tầm trung ở Trung Quốc đã áp dụng trước đây khi giá DRAM/NAND tăng, nhằm bảo toàn biên lợi nhuận mà không gây sốc giá cho khách hàng.

Người dùng trì hoãn nâng cấp smartphone

Khi giá smartphone tăng và cấu hình cơ bản giảm, một phần người dùng sẽ trì hoãn việc đổi máy, đặc biệt ở các thị trường nhạy cảm về giá như Đông Nam Á, Ấn Độ hay châu Phi. Họ có thể giữ smartphone cũ lâu hơn hoặc tìm đến máy tân trang (refurbished) thay vì mua máy mới. Hiện tượng này có thể làm giảm tốc độ thay smartphone trên thế giới và ảnh hưởng đến doanh thu của các hãng trong ngắn hạn.

Tái cấu trúc danh mục sản phẩm của các hãng lớn

Các hãng smartphone, kể cả Apple và Samsung, có thể giảm số lượng máy giá rẻ, tập trung ra mắt mẫu cao cấp để bù đắp chi phí linh kiện đắt đỏ. Chiến lược này vừa giúp bảo toàn lợi nhuận, vừa tối ưu hóa chuỗi cung ứng hạn chế, nhưng đồng thời có thể làm giảm sự đa dạng sản phẩm cho người dùng phổ thông.

Tăng tốc tối ưu phần mềm và lưu trữ

Trong dài hạn, các hãng có thể tối ưu hóa hệ điều hành, phần mềm và nền tảng lưu trữ, nhằm giảm sự phụ thuộc vào bộ nhớ vật lý dung lượng lớn. Ví dụ, Apple có thể mở rộng các giải pháp lưu trữ đám mây iCloud, Samsung tối ưu hóa One UI và bộ nhớ trong để tiết kiệm RAM.

Ngoài ra, các hãng cũng có thể cung cấp các dịch vụ lưu trữ, sao lưu dữ liệu hoặc nén dữ liệu thông minh để giảm nhu cầu dung lượng RAM/NAND. Đây là hướng đi chiến lược giúp giảm áp lực chi phí linh kiện mà vẫn đảm bảo trải nghiệm người dùng.

Tác động gián tiếp đến thị trường linh kiện và chuỗi cung ứng

Nếu các hãng smartphone điều chỉnh sản phẩm theo hướng giảm dung lượng hoặc tăng giá, ngành chip nhớ cũng sẽ chịu áp lực điều chỉnh sản xuất và giá bán. Những hãng sản xuất chip DRAM/NAND sẽ phải cân đối giữa nhu cầu của thị trường AI, máy chủ và smartphone, dẫn đến tình trạng “cạnh tranh nội bộ” giữa các phân khúc và làm giá chip biến động mạnh hơn trong năm 2026.

Số lượng smartphone Apple xuất xưởng có thể vượt Samsung lần đầu sau 14 năm

Apple dự kiến sẽ xuất xưởng nhiều smartphone hơn Samsung Electronics trong 2025, lần đầu tiên sau 14 năm, theo ghi chú của Counterpoint Research.

Counterpoint tiết lộ với hãng tin CNBC rằng Apple sẽ xuất xưởng khoảng 243 triệu iPhone trong năm nay, so với 235 triệu máy của Samsung Electronics. Apple nhiều khả năng sẽ đạt thị phần 19,4% trên thị trường smartphone toàn cầu, còn Samsung Electronics ở mức 18,7%.

“Số lượng xuất xưởng” là số thiết bị mà các nhà sản xuất gửi tới các kênh bán lẻ, không trực tiếp phản ánh doanh số, nhưng cho thấy nhu cầu và kỳ vọng bán hàng của các hãng.

Sự thành công của Apple được thúc đẩy bởi dòng iPhone 17 ra mắt vào tháng 9, mà theo Counterpoint Research, đã có một mùa bán hàng dịp lễ bùng nổ.

Tại Mỹ, doanh số dòng iPhone 17 và iPhone Air trong 4 tuần đầu sau khi mở bán, cao hơn 12% so với dòng iPhone 16 (không tính iPhone 16e), theo Counterpoint Research. Ở Trung Quốc, thị trường then chốt của Apple, doanh số dòng iPhone 17 trong cùng kỳ cao hơn 18% so với thế hệ trước.

Trong khi đó, Samsung Electronics có thể đối mặt với thách thức ở phân khúc smartphone giá thấp và tầm trung trước các đối thủ Trung Quốc. Đây là điều có thể cản trở khả năng hãng điện tử Hàn Quốc trong việc giành lại vị trí số một, Counterpoint Research cho biết.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/apple-chiu-ap-luc-trong-2026-vi-chip-nho-thieu-hut-va-tang-gia-samsung-co-loi-the-241578.html