Lễ hội truyền thống Ok Om Bok của đồng bào dân tộc Khmer Nam bộ còn được gọi là “Lễ Cúng trăng” hay “Đút cốm dẹp”.
Đây là lễ hội lớn diễn ra hàng năm vào trung tuần tháng 10 âm lịch (ngày 15 tháng Ka-Đât theo lịch Khmer), đây cũng là thời điểm kết thúc vụ mùa.
Người dân tổ chức lễ cúng trăng để tỏ lòng biết ơn vị thần đã giúp bà con bảo vệ mùa màng, điều hòa thời tiết, đem lại mùa màng tốt tươi và sự no ấm.
Lễ hội Ok Om Bok của đồng bào Khmer đã được Bộ VHTT&DL công nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2014.
Tại Trà Vinh, lễ hội Ok Om Bok gồm chuỗi các hoạt động, chương trình văn hóa, văn nghệ, thể thao nhằm bảo tồn và phát huy nét văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer.
Tuần lễ Văn hóa, Du lịch gắn với Lễ hội Ok Om Bok tỉnh Trà Vinh năm 2024 diễn ra từ ngày 9 - 15/11 với nhiều chương trình, hoạt động sôi nổi gắn với các nội dung phong phú, hấp dẫn.
Đây cũng là dịp để giới thiệu, quảng bá hình ảnh, nét văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer Nam bộ, tiềm năng kinh tế, du lịch, ẩm thực… của địa phương đến du khách trong và ngoài tỉnh.
Điểm nhấn của Tuần lễ, tại Khu Di tích lịch sử văn hóa Ao Bà Om, các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh Trà Vinh đã tổ chức gian hàng trưng bày sản phẩm đặc trưng và biểu diễn các chương trình nghệ thuật đặc sắc của đồng bào Khmer địa phương mình.
Sau nghi thức “cúng trăng”, hàng ngàn người dân và du khách tấp nập diễu hành và thả hoa đăng quanh Khu Di tích lịch sử văn hóa Ao Bà Om.
Bà con đồng bào Khmer cầu cho năm mới thời tiết thuận lợi, mùa vụ tốt tươi, cuộc sống người dân trong phum sóc được bình an, no ấm…
Từ xa xưa, hằng tháng cứ vào ngày trăng tròn, bà con Khmer đều tổ chức lễ cúng trăng tại nhà để cầu xin Thần trăng bảo hộ mùa màng, lúa thóc đầy bồ.
Bên cạnh việc cúng trăng tại nhà, nghi thức cúng trăng tại chùa được tổ chức quy mô hơn bởi tính cộng đồng của phum sóc.
Lễ cúng Trăng là lễ chính trong Lễ hội Ok Om Bok được tổ chức theo nghi thức truyền thống của đồng bào Khmer nhằm tạ ơn thần Mặt trăng trong năm đã ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và cầu cho năm tới, thời tiết được thuận lợi, giúp người dân trúng mùa, cuộc sống ấm no…
Chương trình được sân khấu hóa, dàn dựng công phu với nhiều tiết mục văn nghệ đậm đà bản sắc dân tộc. Đặc biệt là tiết mục múa Chhuôi Chhay và tiết mục Lễ Cúng trăng - Ok Om Bok được được tái hiện trên sân khấu theo đúng nghi thức truyền thống của đồng bào Khmer.
Kết thúc đêm hội, đông đảo người dân và du khách thực hiện nghi thức thả hoa đăng cầu phúc an lành và diễu hành vòng quanh Ao Bà Om, chính thức khép lại Tuần lễ Văn hóa, Du lịch – Liên hoan ẩm thực Nam bộ gắn với Lễ hội Ok Om Bok Trà Vinh 2024.
Lễ hội Ok Om Bok - cúng Trăng thường được tổ chức tại phum sóc, trước sân chùa hay khuôn viên nhà của mỗi gia đình.
Đây là 1 trong 3 lễ hội dân gian có từ rất lâu đời (Sêne Đolta, Ok-Om-Bok và Chôl-Chnam-Thmây) được bà con Khmer Nam Bộ tổ chức hằng năm.
Dịp lễ hội Ok Om Bok, cũng là dịp tết cổ truyền của bà con đồng bào Khmer, đông đảo người dân từ khắp nơi tựu về vui chơi, giải trí.
Về tham dự lễ hội, anh Thạch Tấn Đạt, nhà ở ngã ba Đầu Giồng, H. Càng Long – Trà Vinh vui vẻ cho hay, trong đời sống văn hóa tâm linh bà con Khmer, thần Mặt trăng được xem là vị thần quan trọng, nên được mỗi gia đình, mỗi phum, sóc và cộng đồng người Khmer suy tôn và thờ cúng.
Hằng năm vào mùa lễ hội Ok Om Bok, nhiều chương trình lễ và hội rộn ràng, xôm tụ được tổ chức long trọng tại khu di tích danh thắng cấp quốc gia Ao Bà Om đã thu hút hàng vạn lượt du khách trong nước và quốc tế về tham quan, tìm hiểu và dự lễ.
Lễ hội diễn ra sôi nổi với các hoạt động, chương trình sân khấu tái hiện nghi thức "đút cốm dẹp", thả đèn nước, lồng đèn gió cùng với các trò chơi dân gian như: kéo co, đập nồi đất, nhảy bao, đẩy gậy, leo cây dầu, đua ghe ngo,…
Bảo Minh - Ảnh Hoàng Thanh