Mặc dù "vẫn còn một vài điểm bất đồng", Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ca ngợi "tiến triển to lớn" trong việc theo đuổi kế hoạch hòa bình nhằm chấm dứt chiến sự ở Ukraine.
Mỹ kỳ vọng cao
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng bày tỏ sự lạc quan không ngừng sau các cuộc đàm phán "rất tích cực" về Ukraine tại Geneva vào cuối tuần qua. Ông Rubio khẳng định "những vấn đề còn tồn đọng không phải là không thể vượt qua", theo đài CNN.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại thượng đỉnh Alaska hồi tháng 8. Ảnh: WHITE HOUSE
Phái đoàn của Mỹ do Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll đã gặp gỡ các quan chức Nga tại Abu Dhabi đầu tuần rồi. Phía Mỹ thậm chí còn có tuyên bố rằng " Ukraine đã đồng ý với thỏa thuận hòa bình", mặc dù "một số chi tiết nhỏ cần được giải quyết".
Đó là góc nhìn lạc quan một cách nhất quán mà chính quyền Tổng thống Trump đang truyền tải về những cuộc đàm phán khó khăn và nhạy cảm hiện nay nhằm xây dựng lập trường chung giữa Mỹ, Ukraine và châu Âu về việc kết thúc cuộc chiến Ukraine thông qua thương lượng.
Tuy nhiên, theo một nguồn tin cấp cao Ukraine am hiểu trực tiếp về các cuộc đàm phán, vẫn còn những khoảng cách đáng kể giữa những yêu cầu của chính quyền Tổng thống Trump và những gì chính quyền Ukraine sẵn sàng chấp nhận. Nguồn tin này thừa nhận rằng hai bên đã đạt được "sự đồng thuận" về "hầu hết" các điểm được nêu trong kế hoạch hòa bình 28 điểm bị rò rỉ tuần trước.
Ba điểm nghẽn
Nguồn tin này nói với CNN rằng không chỉ có một vài điểm bất đồng nhỏ mà có ít nhất ba lĩnh vực quan trọng vẫn còn tồn tại những khác biệt đáng kể. Những khác biệt này có thể tạo nên bước ngoặt hoặc phá vỡ nỗ lực đàm phán chấm dứt xung đột.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng hồi tháng 10. Ảnh: WHITE HOUSE
Đầu tiên và cũng là vấn đề nhạy cảm nhất là liệu Ukraine có sẵn sàng nhượng bộ các vùng lãnh thổ quan trọng ở khu vực Donbass (miền đông Ukraine), bao gồm "vành đai pháo đài" gồm các thị trấn và thành phố được phòng thủ nghiêm ngặt và được coi là rất quan trọng đối với an ninh của Ukraine.
Kế hoạch ban đầu của Mỹ yêu cầu Ukraine rút khỏi phần lãnh thổ họ đang kiểm soát ở Donetsk; khu vực rút quân này sẽ trở thành vùng đệm phi quân sự và Nga sẽ không đưa quân vào vùng phi quân sự này. Nguồn tin Ukraine nói rằng đã có "một số tiến triển" về điều này đó, nhưng vẫn chưa có quyết định nào về nội dung hoặc cách diễn đạt trong các dự thảo đề xuất.
Thứ hai là đề xuất gây tranh cãi của Mỹ về việc Ukraine giới hạn quy mô quân đội ở mức 600.000 quân. Nguồn tin Ukraine nói với CNN rằng một con số mới, cao hơn đã được thảo luận, nhưng Kiev vẫn muốn có thêm những thay đổi trước khi sẵn sàng chấp thuận những hạn chế như vậy đối với quân đội của mình.
Cuối cùng, về vấn đề Ukraine từ bỏ tham vọng trở thành thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nguồn tin nói rằng yêu cầu này vẫn không thể chấp nhận được. Một sự nhượng bộ như vậy sẽ tạo ra "tiền lệ xấu" và trên thực tế sẽ trao cho Nga quyền phủ quyết đối với liên minh quân sự phương Tây "mà Nga thậm chí còn không phải là thành viên".
Ba vấn đề trên - công nhận quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ Nga sáp nhập, phi quân sự hóa Ukraine và từ bỏ tham vọng gia nhập NATO - là những lý do mà Điện Kremlin viện dẫn để tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt. Do đó, việc giải quyết những vấn đề này là điều kiện chính để Moscow chấm dứt cuộc chiến.
Tuy nhiên, cả ba vấn đề đều là những “lằn ranh đỏ” nhạy cảm đối với Ukraine - nơi hàng chục nghìn binh sĩ Ukraine đã chiến đấu và hy sinh. Chính thức từ bỏ bất kỳ điểm nào trong số đó là một yêu cầu vô cùng lớn và có thể kéo theo những rủi ro đáng kể cho Ukraine.
Trung Quốc lên tiếng
Trao đổi với hãng thông tấn TASS ngày 25-11, Đại sứ Trung Quốc tại Nga Trương Hán Huy cho biết Trung Quốc ủng hộ một nền hòa bình lâu dài ở Ukraine và sẵn sàng tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán hòa bình.
"Lập trường của Trung Quốc về vấn đề Ukraine luôn nhất quán và rõ ràng. Trung Quốc ủng hộ việc ngừng bắn và chấm dứt thù địch. Chúng tôi cũng sẵn sàng thúc đẩy hòa bình và tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán" - ông Trương nói.
Cùng với cộng đồng quốc tế, Trung Quốc sẵn sàng tiếp tục đóng vai trò xây dựng trong việc giải quyết khủng hoảng và thiết lập một nền hòa bình lâu dài, ông Trương nhấn mạnh.
THẾ VINH