Ba Lan cho huyền thoại cường kích cánh cụp Su-22 Fitter 'về hưu'

5 giờ trướcBài gốc

Su-22 từng là loại máy bay tấn công chủ lực của khối Hiệp ước Warsaw, Ba Lan là quốc gia cuối cùng trên lục địa duy trì phi đội Fitter, kể từ khi tiếp nhận chiếc đầu tiên vào tháng 8/1984.

Một chiếc Su-22UM3K hai chỗ ngồi. (Nguồn: 4Aviation)

Trong khi Ba Lan vừa gây chú ý với sự kiện NATO bắn hạ nhiều máy bay không người lái (UAV) Nga vi phạm không phận, Không quân nước này đã đồng thời tổ chức lễ chia tay Su-22. Các phi đội thực hiện chuyến bay qua những căn cứ từng gắn bó với loại máy bay này, trước khi buổi lễ chính thức diễn ra tại Mirosławiec. Dù sự cố UAV thu hút truyền thông, sự kiện tôn vinh Su-22 vẫn nhận được nhiều tình cảm từ công chúng, bởi nó đánh dấu chấm hết cho một chương dài trong lịch sử quân sự Ba Lan.

Su-22 vốn là biến thể cải tiến từ Su-7, với thiết kế cánh cụp xoay phần ngoài đơn giản nhưng hiệu quả, giúp nó đạt tốc độ tối đa Mach 1,77 và mang được tới 10 giá treo vũ khí, trong đó có cả bom hạt nhân chiến thuật.

Được chế tạo để dễ bảo trì, vận hành trong điều kiện hậu cần hạn chế, Su-22 nhanh chóng trở thành lựa chọn lý tưởng cho học thuyết tấn công tầm thấp của Liên Xô. Chính sự bền bỉ này đã giúp nó duy trì hoạt động tại Ba Lan suốt hơn bốn thập kỷ. Đại úy Krzysztof Kreciejewski, phi công huấn luyện kỳ cựu, từng nhận xét rằng Su-22 là một máy bay mạnh mẽ, đáng tin cậy, gần như "không thể phá hủy", còn động cơ thì bền bỉ và có khả năng chống chịu hỏng hóc tốt hơn nhiều loại máy bay khác cùng thời.

Trong giai đoạn cao điểm, Ba Lan sở hữu 90 chiếc Su-22M4 và 20 chiếc Su-22UM3K huấn luyện, được triển khai tại bốn trung đoàn. Khi bức tường Berlin sụp đổ, loại máy bay này cũng hiện diện ở Bulgaria, Tiệp Khắc, Đông Đức và Hungary.

Sau khi gia nhập NATO năm 1999, thay vì loại biên, Ba Lan vẫn tiếp tục sử dụng Su-22 cùng MiG-29, đồng thời tiến hành một số nâng cấp hạn chế như tích hợp điện tử hàng không theo chuẩn NATO, lắp hệ thống liên lạc VHF/UHF, thay lớp sơn ngụy trang bằng màu xám hai tông khó bị phát hiện. 18 chiếc được kéo dài tuổi thọ thêm một thập kỷ.

Đáng chú ý, Su-22 vẫn hoạt động ngay cả khi F-16C/D hiện đại đã gia nhập biên chế, cho thấy tầm quan trọng của nó trong giai đoạn chuyển giao.

Máy bay Su-22M4. (Nguồn: 4Aviation)

Ban đầu, Su-22 đảm nhiệm vai trò tấn công mặt đất và trinh sát. Nhưng về cuối, nó còn được dùng làm "đối thủ giả định trong các cuộc huấn luyện không chiến và phòng không, thậm chí phóng mục tiêu trên không cho lực lượng phòng không bắn thử. Tuy nhiên, nhiệm vụ này không hề an toàn, minh chứng là năm 2003, một chiếc Su-22 của Ba Lan đã vô tình bị tên lửa phòng không Kub (SA-6) bắn hạ trong diễn tập.

Ngoài ra, Su-22 vẫn thực hiện các phi vụ tấn công chống hạm trên biển Baltic và hỗ trợ lực lượng lục quân, hải quân cũng như đồng minh trong tập trận chung. Dù vậy, do kho tên lửa có điều khiển của Liên Xô đã hết hạn, các phi công chỉ còn sử dụng bom rơi tự do, rocket và súng, kèm tên lửa đối không R-60 để tự vệ.

Ngày nay, ngoài châu Âu, Su-22 vẫn còn hoạt động rải rác ở Angola, Libya, Iran, Syria và Yemen, nhưng phần lớn đều trong tình trạng hạn chế, đặc biệt tại các khu vực xung đột.

Việc Ba Lan chính thức cho nghỉ hưu Su-22 là kết quả tất yếu khi nước này đẩy mạnh hiện đại hóa quân đội. Su-22 sẽ được thay thế bằng FA-50, dòng tiêm kích hạng nhẹ do Hàn Quốc sản xuất. Chỉ riêng năm 2023, Ba Lan đã tiếp nhận 12 chiếc FA-50GF, trong những năm tới sẽ có thêm 36 chiếc FA-50PL tiên tiến hơn.

Song song, căn cứ Mirosławiec – nơi Su-22 từng đóng quân, đang được chuyển đổi thành trung tâm UAV với sự hiện diện của Bayraktar TB2 và sắp tới là MQ-9B SkyGuardian.

Trong mảng không quân có người lái, Ba Lan đã viện trợ 14 MiG-29 cho Ukraine, giữ lại 14 chiếc khác đến năm 2027, đồng thời nâng cấp toàn bộ 47 F-16 còn lại lên chuẩn F-16V. Bước tiến lớn nhất là hợp đồng mua 32 tiêm kích tàng hình thế hệ 5 F-35A, với phi đội đầu tiên dự kiến thành lập tại Łask vào giai đoạn 2025–2026.

Xuân Minh

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/ba-lan-cho-huyen-thoai-cuong-kich-canh-cup-su-22-fitter-ve-huu-169250912110231388.htm