Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, nhiều người khuyên tôi nên “giữ chặt việc làm”, rằng “có việc là may mắn rồi”. Nhưng tôi không chấp nhận việc bị định giá quá rẻ trong chính nơi mình từng tin tưởng và gắn bó. Với tôi, mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động là sự trao đổi sòng phẳng: tôi bán chất xám, thời gian, kỹ năng – và tôi mong nhận lại sự công nhận cùng đãi ngộ tương xứng.
Thế nhưng, thực tế lại khác xa. Không ít doanh nghiệp coi nhẹ nhân viên chỉ vì họ ít lên tiếng, trung thành, ngoan ngoãn và luôn hoàn thành tốt công việc. Trớ trêu thay, những người đó lại thường nhận lương thấp hơn những nhân sự mới được “chiêu mộ” với mức lương cao hơn hẳn – dù chưa chứng minh được năng lực.
Tôi từng rất kỳ vọng vào công việc tại một công ty khởi nghiệp trong ngành nội thất với mức lương khởi điểm 15 triệu/tháng vào năm 2022. Tôi lao vào làm với đầy nhiệt huyết, đề xuất nhiều ý tưởng, góp phần vào những dự án quan trọng. Ban đầu, tôi không phàn nàn gì về mức lương vì hiểu rằng startup còn khó khăn.
Nhưng sau khi con gái tôi chào đời vào năm 2023, mọi thứ thay đổi. Chi phí sinh hoạt tăng vọt, trong khi lương thì "đứng im". Tôi bắt đầu cảm thấy bất công – bởi những gì tôi mang lại cho công ty đang vượt xa mức đãi ngộ được nhận.
Quản lý có nói chuyện riêng với tôi, giãi bày về tình hình tài chính khó khăn và mong tôi thông cảm, đồng hành vượt qua. Tôi gật đầu. Tôi hiểu và im lặng. Tôi hy vọng rồi công ty sẽ ghi nhận.
Đầu 2024, khi thấy công ty làm ăn khởi sắc, tôi chủ động đề cập việc tăng lương. Quản lý nói cần có “cơ sở chứng minh” để đề xuất. Từ đó, tôi nỗ lực gấp bội: nhận thêm việc, làm thêm giờ, mang việc về nhà làm, bỏ cả thời gian dành cho gia đình. Suốt nửa năm sau đó, tháng nào tôi cũng vượt KPI.
Nhưng… không một ai nhắc lại chuyện tăng lương.
Đầu năm 2025, tôi quyết định nghỉ. Khi tôi nộp đơn, sếp ngỡ ngàng. Quản lý gọi tôi lên nói chuyện, và rồi tôi nghe được con số “500 nghìn đồng” – phần thưởng sau 3 năm cống hiến. Lý do? “Vì anh làm việc lâu năm nên công việc giờ trơn tru, không mất nhiều công sức.” Anh còn khuyên tôi nên ở lại, vì “trên 30 tuổi, có con nhỏ, kiếm việc không dễ đâu”.
Tôi không nói gì thêm. Tôi chỉ cười – và ra đi.
Một thời gian sau, tôi biết công ty phải trả 25 triệu đồng để mời người thay tôi – đúng gấp đôi mức lương của tôi khi đó. Điều đó càng khiến tôi hiểu rõ: trên thị trường lao động, đôi khi sự trung thành bị coi là điều hiển nhiên, còn người được “chiêu mộ” mới là người có giá.
Tôi sang chỗ mới với mức lương đúng như kỳ vọng – 25 triệu/tháng. Họ cần người, tôi có năng lực. Đơn giản vậy thôi.
Nếu ngày ấy sếp cũ tăng cho tôi 5 triệu đồng, có thể tôi đã ở lại. Nhưng họ không làm vậy – và tôi đã rời đi.
Luật pháp không bắt buộc doanh nghiệp phải tăng lương định kỳ. Nhưng nếu mọi chi phí – từ nguyên liệu, mặt bằng đến dịch vụ – đều tăng theo thời gian, thì tại sao giá trị của người lao động lại đứng yên? Việc chờ đến lúc nhân sự ra đi mới “giật mình” tìm cách giữ chân… thì đã quá muộn.
Với tôi, bài học đắt giá nhất sau 3 năm là: nếu bạn thấy công sức của mình không được ghi nhận, nếu bạn bị đánh giá quá thấp – hãy đứng dậy và ra đi. Đừng để người khác quyết định giá trị của bạn. Điều duy nhất tôi hối tiếc – là đã không ra đi sớm hơn.
Hạ Vy (t/h)