Ba năm tăng trưởng bằng không, kinh tế Đức có thể đặt cược vào 'mùa Thu cải cách'?

3 giờ trướcBài gốc

Thủ tướng Friedrich Merz cam kết sẽ triển khai một “mùa Thu cải cách” nhằm vực dậy kinh tế Đức đang trì trệ. (Nguồn: Getty Images)

Phát biểu tại phiên thảo luận ngân sách 2025 trước Quốc hội liên bang ngày 17/9, Thủ tướng Friedrich Merz cam kết sẽ triển khai một “mùa Thu cải cách” nhằm vực dậy kinh tế Đức đang trì trệ, khôi phục sức sống cho nền kinh tế lớn nhất châu Âu - vốn đang loay hoay trong năm thứ ba liên tiếp không tăng trưởng.

Ông khẳng định: “Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến tương lai đất nước. Chúng ta cần những cải cách mạnh mẽ – "những cải cách táo bạo" mà "đáng lẽ phải bắt đầu từ lâu".

Tình trạng trì trệ và mất việc làm trong các lĩnh vực then chốt của Đức, đặc biệt là ngành công nghiệp hóa chất và ô tô, đã làm dấy lên lo ngại về sự suy thoái kinh tế dài hạn của đất nước.

Nhà lãnh đạo bảo thủ hứa hẹn cải cách sâu rộng hệ thống hưu trí, xây dựng chính sách năng lượng thực dụng và thân thiện hơn với ngành công nghiệp, đồng thời điều chỉnh chính sách phúc lợi để khuyến khích nhiều người trưởng thành tham gia lực lượng lao động.

Mặc dù đề cập một số đề xuất nhỏ đã được triển khai, chẳng hạn ưu đãi thuế cho người nghỉ hưu tiếp tục làm việc bán thời gian, song nhà lãnh đạo Đức chưa đưa ra chi tiết về các nội dung chính của chương trình cải cách lớn mà ông đã hứa hẹn.

Thủ tướng Đức kêu gọi liên minh cầm quyền của ông gồm đảng Dân chủ cơ đốc (CDU) và đảng Dân chủ xã hội (SPD) - vừa lên nắm quyền từ tháng 5, đoàn kết để vượt qua thách thức phía trước. Trước đó, chính phủ tiền nhiệm đã sụp đổ vì bất đồng về cắt giảm ngân sách.

Đáng chú ý, ngày 16/9, Ủy ban châu Âu (EC) đã thông qua kế hoạch chi tiêu quy mô lớn chưa từng có của chính phủ Đức, dựa trên kế hoạch giảm nợ trung hạn của nước này, nhằm nâng cấp hạ tầng và củng cố quốc phòng vốn bị bỏ bê lâu nay.

Theo kế hoạch của Berlin, mặc dù chi tiêu kỷ lục cho đầu tư và quốc phòng nhưng dự kiến nợ quốc gia của đầu tàu châu Âu chỉ tăng nhẹ. Tỷ lệ nợ được kỳ vọng sẽ bắt đầu giảm trở lại sớm nhất là vào năm 2029. Số liệu do Bộ trưởng Tài chính Đức Lars Klingbeil cung cấp cho Brussels cho thấy, nợ quốc gia sẽ chỉ tăng nhẹ từ nay cho đến năm 2028, đạt 67% GDP. Sau đó, theo ước tính của chính phủ Đức, nợ quốc gia sẽ giảm trở lại, đạt mức hiện tại khoảng 63% GDP vào năm 2032. EC tuyên bố kế hoạch này của Đức tuân thủ các quy tắc tài khóa của châu Âu nên cần được Hội đồng Bộ trưởng Tài chính Liên minh châu Âu (EU) phê duyệt.

Tuy nhiên, các dự báo kinh tế mới nhất đặt ra nghi ngờ - liệu gói kích thích này có đủ sức “làm nóng” cỗ máy kinh tế Đức hay không.

Trong khi đó, các số liệu do Đức đệ trình về xu hướng nợ khác biệt đáng kể so với ước tính của hầu hết các nhà kinh tế. Trong dự báo mới nhất hồi tháng Tư, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cho rằng, nợ công của Đức sẽ liên tục tăng trong những năm tới và đạt 74,8% GDP vào năm 2030. Ngân hàng trung ương Đức (Bundesbank) cũng viết trong báo cáo hàng tháng mới nhất: "Cho đến nay, không có dấu hiệu nào cho thấy tỷ lệ thâm hụt và nợ công sẽ giảm trở lại trong tương lai".

Theo kế hoạch tài chính của Bộ trưởng Klingbeil, số nợ kỷ lục của Đức sẽ lên tới 851 tỷ Euro (1.009 tỷ USD) từ năm 2025 đến năm 2029, chủ yếu là do quỹ đầu tư đặc biệt mới. Hơn nữa, hầu hết các khoản vay cho chi tiêu quốc phòng giờ đây không còn bị hạn chế bởi các biện pháp kiềm chế nợ ghi trong hiến pháp nữa.

Cách tính khác biệt đang khiến giới chuyên môn băn khoăn, liệu Berlin có "chế biến" số liệu để đáp ứng các quy định về nợ của EU trên giấy tờ hay không? Hiện tại, chính phủ Đức ước tính mức tăng trưởng tiềm năng trung bình là 0,9% cho đến năm 2029, gần như gấp đôi so với hiện nay. Chính phủ lập luận điều này là nhờ đầu tư gia tăng và các cải cách thúc đẩy tăng trưởng.

Bình luận về vấn đề này, hồi tháng 8, Ngân hàng Trung ương Đức (Bundesbank) đã lên tiếng cảnh báo về cách các quy định tài khóa mới của EU đang được triển khai, cho rằng việc thực thi “có nhiều điểm đáng ngờ”. Cơ quan này chỉ ra rằng các dự báo tăng trưởng mà chính phủ Đức đang sử dụng "cao đến mức khó tin", dễ dẫn tới tình trạng lập kế hoạch tài khóa dựa trên những giả định quá lạc quan về tương lai nền kinh tế.

Bundesbank nhấn mạnh, với thâm hụt ngân sách vốn đã ở mức cao, Đức cần xây dựng kế hoạch tài khóa thận trọng và thực tế, thay vì dựa vào kỳ vọng tăng trưởng quá lạc quan.

Theo các quy tắc tài khóa mới được cải cách của EU, mỗi quốc gia thành viên phải gửi lên EC kế hoạch giảm nợ trong bốn năm. Nếu một chính phủ cam kết thực hiện các khoản đầu tư hoặc cải cách cụ thể, họ có thể xin gia hạn lên 7 năm. Đến cuối giai đoạn này, tỷ lệ nợ công của mỗi nước bắt buộc phải giảm dần một cách bền vững để bảo đảm an toàn tài chính.

Bộ trưởng Klingbeil đang lên kế hoạch tăng trưởng chi tiêu ròng trung bình hàng năm 2,8% cho đến năm 2031. Ông đã chọn giai đoạn 7 năm để có thêm thời gian cho việc giảm nợ, đổi lại, ông cam kết thực hiện 17 cải cách và đầu tư. Chính phủ Đức hiện cũng đang không tính chi tiêu quốc phòng vào tỷ lệ nợ báo cáo lên Brussels, viện dẫn điều khoản miễn trừ của EU, cho phép chi tiêu tối đa 1,5% GDP mỗi năm cho quốc phòng mà không bị tính vào tỷ lệ nợ.

Ngoài ra, Thủ tướng Đức Friedrich Merz thừa nhận, chính sách thương mại của EU sẽ có vai trò sống còn với nền kinh tế Đức, vốn dựa vào xuất khẩu, đồng thời cho biết đang thúc ép Brussels tính đến lợi ích của Berlin.

Đầu tuần này, Thủ tướng Friedrich Merz lên tiếng bảo vệ thỏa thuận thương mại gây tranh cãi giữa EU và Mỹ, coi đây là "giải pháp tốt nhất trong hoàn cảnh hiện nay" - giữa lúc các doanh nghiệp Đức đặc biệt dễ tổn thương trước các cuộc chiến thương mại và mức thuế cao do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt lên hàng hóa châu Âu.

Minh Anh

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/ba-nam-tang-truong-bang-khong-kinh-te-duc-co-the-dat-cuoc-vao-mua-thu-cai-cach-328296.html