Bệnh nhân Q.V.T (51 tuổi) cho biết, khoảng một tháng trước khi nhập viện, ông bắt đầu đau đầu, ù tai, tê bì tay, buồn nôn và nôn. Sau 14 ngày điều trị tại bệnh viện tuyến huyện với chẩn đoán nhiễm giun đũa chó mèo, triệu chứng không cải thiện. Khi chuyển đến Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương), ông được chỉ định chọc dịch não tủy, kết quả ghi nhận 721 tế bào, trong đó 20% là bạch cầu ái toan, dấu hiệu điển hình nhiễm kí sinh trùng. Xét nghiệm khẳng định bệnh nhân dương tính với giun lươn và giun đũa chó mèo, được chẩn đoán viêm màng não tăng bạch cầu ái toan.
Trường hợp thứ hai là chị B.T.Q (46 tuổi), cũng trú tại Phú Thọ, khởi phát đau đầu kèm sốt từng cơn khoảng ba tuần trước khi nhập viện. Kết quả dịch não tủy cho thấy số lượng tế bào tăng vọt lên 2.458, bạch cầu ái toan chiếm 40%, protein gấp nhiều lần bình thường. Xét nghiệm khẳng định nhiễm giun đũa chó mèo.
Bệnh nhân thứ ba là ông N.V.L (80 tuổi), có tiền sử tăng huyết áp và Gout. Ông nhập viện trong tình trạng đau đầu, buồn nôn, được chẩn đoán nhiễm kí sinh trùng và điều trị tại bệnh viện tỉnh nhưng không thuyên giảm. Khi chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, kết quả xét nghiệm cũng xác nhận viêm màng não do giun đũa chó mèo.
Theo bác sĩ Lê Văn Thiệu, khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, giun lươn và giun đũa chó mèo có thể xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, từ đất, cát hoặc thực phẩm nhiễm ấu trùng. Bệnh thường âm thầm, dễ nhầm với cảm cúm, rối loạn tiền đình hay viêm xoang. Khi ấu trùng di chuyển lên não, mắt, gan… có thể gây co giật, động kinh, tổn thương thần kinh, thậm chí tử vong nếu không điều trị kịp thời.
Cả ba bệnh nhân đều đáp ứng tốt với thuốc đặc trị giun sán kết hợp thuốc chống viêm. Sau ba ngày, triệu chứng đau đầu giảm rõ rệt, tình trạng cải thiện.
Bác sĩ điều trị bệnh nhân nhiễm giun sán
Cảnh báo phòng bệnh
Bác sĩ Thiệu khuyến cáo, người dân cần vệ sinh cá nhân và môi trường sống, tắm rửa, tẩy giun định kì cho chó mèo, không để vật nuôi phóng uế bừa bãi. Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với chó mèo, đặc biệt là trẻ em. Thực hiện ăn chín uống sôi, tránh các món tái sống như gỏi cá, thịt tái, rau thủy sinh. Đồng thời, nên tẩy giun cho người trung bình 6 tháng/lần để phòng ngừa bệnh nguy hiểm này.
Khi xâm nhập vào cơ thể, ấu trùng có thể di chuyển đến não, mắt, gan hoặc các cơ quan khác, gây tổn thương nghiêm trọng. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh có nguy cơ gặp phải các biến chứng nặng như co giật, động kinh, tổn thương thần kinh hoặc thậm chí tử vong. Rất may, cả ba bệnh nhân đều đáp ứng tốt với thuốc đặc trị giun sán kết hợp thuốc chống viêm. Sau ba ngày điều trị, tình trạng đau đầu giảm rõ rệt, bệnh nhân tỉnh táo và cải thiện toàn trạng.
Dấu hiệu bị giun sán ở người lớn
Thực tế, rất nhiều người trưởng thành đang nhiễm giun sán mà không hề hay biết vì các triệu chứng thường diễn ra âm thầm và dễ gây nhầm lẫn. Việc nhận biết các dấu hiệu bị giun sán ở người lớn và điều trị kịp thời sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe, tránh những hậu quả nguy hiểm về lâu dài.
Mặc dù nhiễm giun sán ở người lớn thường diễn tiến âm thầm, vẫn có một số dấu hiệu đặc trưng giúp nhận biết sớm tình trạng này.
Cảm giác ngứa hậu môn, đặc biệt vào ban đêm
Ngứa hậu môn là dấu hiệu thường gặp nhưng lại ít được người lớn chú ý hoặc ngại đề cập. Tuy nhiên, đây là một trong những biểu hiện điển hình khi nhiễm giun kim. Loại giun này thường bò ra ngoài hậu môn vào ban đêm để đẻ trứng, nên sẽ gây ngứa ngáy, khó ngủ. Nếu ngứa hậu môn về đêm lặp lại nhiều lần, kèm theo mệt mỏi và tiêu hóa bất ổn, bạn nên nghĩ đến khả năng bị nhiễm giun.
Sụt cân dù ăn uống bình thường
Một dấu hiệu bị giun sán ở người lớn khác là sụt cân không rõ nguyên nhân, dù khẩu phần ăn vẫn được duy trì đầy đủ. Khi nhiễm tải lượng giun cao, đặc biệt là giun đũa hoặc giun móc, cơ thể bị cạnh tranh dinh dưỡng, dẫn đến gầy ốm, thiếu chất, mất năng lượng. Nếu bạn thấy cân nặng giảm dần trong vài tuần gần đây mà không có chế độ ăn kiêng, hãy đi kiểm tra sức khỏe đường ruột sớm.
Da xỉn màu, nổi mụn không rõ nguyên nhân
Nhiễm giun sán có thể khiến da xỉn màu, nổi mụn không rõ nguyên nhân. Giun sán làm suy giảm hấp thu các vi chất như kẽm, vitamin A - những chất thiết yếu giúp da khỏe mạnh. Đồng thời, chất độc do giun tiết ra gây rối loạn chuyển hóa và kích thích phản ứng viêm nhẹ kéo dài, ảnh hưởng đến sắc tố da. Bên cạnh đó, giun còn làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tác động đến trục ruột - da, khiến da dễ nổi mụn, nhạy cảm và kém tươi sáng.
Một trong 3 bệnh nhân nhập viện do giun sán đang điều trị tại BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Cơ thể mệt mỏi, uể oải kéo dài
Cảm giác thiếu năng lượng, mệt mỏi kéo dài, dễ buồn ngủ và khó tập trung cũng có thể là một dấu hiệu bị giun sán ở người lớn. Giun móc có thể gây thiếu máu do hút máu cục bộ. Sán dây cá (Diphyllobothrium latum) cạnh tranh hấp thu vitamin B12 dẫn đến thiếu máu ác tính. Phản ứng viêm mạn tính do sự hiện diện của ký sinh trùng làm cơ thể tiêu hao năng lượng liên tục. Ngoài ra, chất độc do giun tiết ra có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây cảm giác lừ đừ, mất tập trung. Tình trạng này kéo dài khiến người bệnh luôn cảm thấy kiệt sức dù nghỉ ngơi đầy đủ.
Có hiện tượng dị ứng không rõ nguyên nhân
Nhiều bệnh nhân có thể gặp tình trạng nổi mẩn đỏ, mề đay do giun sán, ngứa toàn thân, dù không ăn thực phẩm lạ hoặc hải sản. Điều này là do phản ứng miễn dịch của cơ thể với độc tố mà giun tiết ra, khiến làn da phản ứng như một dạng dị ứng nội sinh.
Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của nhiễm giun sán là tình trạng rối loạn tiêu hóa diễn ra âm thầm, kéo dài và không đáp ứng với chế độ ăn kiêng. Người bệnh thường bị đầy bụng, chướng hơi, tiêu chảy xen kẽ với táo bón, kèm cảm giác khó chịu sau ăn. Một số người còn gặp tình trạng buồn nôn, muốn đi ngoài ngay sau bữa ăn. Điều đáng nói là các biểu hiện này rất dễ nhầm lẫn với viêm dạ dày, hội chứng ruột kích thích… nên thường bị bỏ qua. Nếu đã thay đổi chế độ ăn uống mà triệu chứng vẫn kéo dài, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm giun sán.
Hà Minh