Chỉ vài tuần sau khi quay trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã liên tiếp đưa ra những cảnh báo hoặc động thái áp thuế quan lên các đối tác thương mại. Ngay đầu tháng 02/2025, ông Trump ký sắc lệnh áp thuế 25% với hàng hóa của Canada, Mexico và áp thuế bổ sung 10% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đồng thời cảnh báo sẽ đánh thuế hàng hóa của châu Âu.
Chưa dừng lại, Mỹ còn áp thuế 25% đối với tất cả thép và nhôm nhập khẩu, đồng thời tuyên bố áp thuế có đi có lại để đảm bảo “Mỹ được đối xử bình đẳng với các nước khác”. Theo đó, Washington sẽ đánh thuế quan lên hàng hóa của tất cả quốc gia tương xứng với thuế quan mà mỗi nước áp lên hàng hóa Mỹ. Những lời đe dọa áp thuế của ông Trump đã làm dấy lên những lo ngại trên toàn thế giới, thậm chí buộc một số quốc gia phải chuẩn bị các phương án ứng phó.
Ảnh minh họa.
Tuy nhiên, trong một báo cáo mới đây, VnDirect đã chỉ ra 3 yếu tố chính giúp Việt Nam an toàn trước chính sách thuế quan của Mỹ.
Mức thuế AHS thấp
Đầu tiên, mức thuế AHS Việt Nam áp dụng lên hàng nhập khẩu từ Mỹ vào năm 2022 ở mức 2,85%, trong khi thuế quan Mỹ áp dụng cho hàng hóa Việt Nam ở mức 4,63%. Như vậy, Việt Nam không áp thuế nhập khẩu cao hơn Mỹ, khác hẳn các quốc gia như Hàn Quốc, Trung Quốc, và Mexico - nơi có chênh lệch đáng kể giữa thuế quan áp dụng lên hàng hóa Mỹ và thuế quan từ Mỹ, từ đó sẽ phải đối mặt với rủi ro bị áp thuế đối ứng cao hơn.
Xu hướng thuế quan ổn định
Bên cạnh đó, khi quan sát xu hướng thuế quan áp dụng lên hàng nhập khẩu Mỹ từ các quốc gia nhập siêu lớn nhất với Mỹ, thuế AHS Việt Nam áp dụng lên Mỹ tương đối thấp và có xu hướng ổn định theo thời gian. Điều này trái ngược hoàn toàn với mức thuế cao đối với hàng hóa Mỹ và thường xuyên biến động lớn từ các nước như Hàn Quốc và Trung Quốc. Quan sát này củng cố nhận định rằng Việt Nam không có hành động đáng kể nào để giảm thiểu khả năng cạnh tranh thương mại của Mỹ.
Biện pháp phi thuế quan
Cuối cùng, vì mức thuế đối ứng từ Mỹ bao gồm cả các biện pháp phi thuế quan, VnDirect phân tích hai tỷ lệ quan trọng: 1) Tỷ lệ bao phủ (Coverage ratio), đo lường bao nhiêu hàng nhập khẩu của một quốc gia phải tuân theo ít nhất một biện pháp phi thuế quan, và 2) Tỷ lệ tần suất (Frequency ratio), cho biết có bao nhiêu loại hàng hóa khác nhau phải tuân theo ít nhất một biện pháp phi thuế quan, bất kể giá trị thương mại. Đáng chú ý, tỷ lệ bao phủ của Việt Nam ít hơn một nửa so với các quốc gia khác, thể hiện “độ mở thương mại” của Việt Nam lớn hơn nhiều các quốc gia khác. Trong khi tỷ lệ tần suất của Việt Nam cao hơn một chút so với các nước khác, mức độ chênh lệch là không đáng kể.
Như vậy, Việt Nam không lạm dụng các biện pháp phi thuế quan để cạnh tranh thương mại “không sòng phẳng” trong thương mại quốc tế. Điều này sẽ bảo vệ Việt Nam trong bối cảnh đội ngũ của chính quyền Trump thực hiện đánh giá chính sách thuế quan và phi thuế quan từ các đối tác thương mại của Mỹ.
Tựu chung lại, VnDirect bày tỏ quan điểm “lạc quan thận trọng” về tác động từ chính sách thuế đối ứng của chính quyền Trump đối với triển vọng xuất khẩu Việt Nam.
Theo VnDirect, khoảng thời gian chờ đến khi thuế đối ứng được công bố vào tháng 4/2025 có thể giúp Việt Nam chủ động tìm kiếm các giải pháp thu hẹp phần nào chênh lệch thương mại với Mỹ thông qua việc tăng nhập khẩu từ Mỹ, theo đuổi các hiệp định thương mại mà Mỹ có lợi ích. Từ đó thể hiện mình là đối tác thương mại đáng tin cậy, giúp giảm thiểu rủi ro bị phía Mỹ áp thuế quan hà khắc.
H.A