Nguy cơ tiềm ẩn
Dọc các tuyến quốc lộ 31, 17, 18; các tuyến đường tỉnh 293, 295B, 287…; đường liên xã, đường gom cao tốc Hà Nội - Bắc Giang, trong các khu dân cư từ xã miền xuôi đến xã miền núi của tỉnh, thậm chí trên đường Hoàng Văn Thụ kéo dài, đường Lê Lợi (phường Bắc Giang) cũng có điểm tập kết, cơ sở thu mua phế liệu hoạt động nhộn nhịp. Tại cơ sở thu mua phế liệu của hộ chị Nguyễn Thị Hương, ven quốc lộ 279, thôn Thanh Văn 1, xã Lục Ngạn, nhìn từ xa đã thấy bãi tập kết gồm các loại: Xe đạp, xe rùa, sắt thép han gỉ, bao đựng túi ni lông… chất cao 2-3 m, kéo dài hàng chục mét, lấn sát mép quốc lộ giữa khu dân cư đông đúc. Theo phản ánh, mỗi khi có mưa, nước rỉ từ bãi phế liệu này bốc mùi rất khó chịu. Khi được hỏi về các điều kiện kinh doanh mua bán phế liệu, chị Hương đều không nắm được và cho biết không có giấy phép kinh doanh theo quy định của pháp luật.
Lực lượng Công an kiểm tra một cơ sở thu mua sắt vụn tại phường Nếnh.
Tại tổ dân phố 3, tổ dân phố Núi (phường Tự Lạn) cũng có nhiều cơ sở thu mua phế liệu. Đồ tái chế chất thành những đống lớn trong sân, vườn, bên lề đường liên xã Việt Tiến - Ngọc Vân. Mỗi khi phế liệu bị ướt, chủ các điểm thu mua này còn mang túi ni-lông, giấy vụn phơi tràn lan bên đường làm mất mỹ quan khu dân cư văn hóa. Người dân ở tổ dân phố 3, phường Tự Lạn cho biết: Thời điểm xã Việt Tiến, thị xã Việt Yên (chưa sáp nhập) xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu thì các hộ thu mua phế liệu vẫn chú trọng giữ gìn vệ sinh môi trường; nhưng sau khi xã đạt chuẩn nông thôn mới thì hiện tại đâu lại đóng đấy.
Trên địa bàn tỉnh còn có nhiều trường hợp mở điểm thu mua phế liệu cạnh các khu công nghiệp của tỉnh để tiêu thụ sắt thép, vật tư, dầu nhớt thải từ các công trình đang xây dựng và các nhà máy đang hoạt động tại các khu công nghiệp, trong đó có không ít trường hợp vi phạm pháp luật. Ngoài gây ô nhiễm môi trường, mất mỹ quan khu dân cư, đô thị, thời gian qua không ít cơ sở thu mua phế liệu còn xảy ra hỏa hoạn, gây thiệt hại về người và tài sản.
Siết chặt quản lý
Được biết, chính quyền các cấp của tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh trước đây đã chỉ đạo, thực hiện rà soát, xử lý, dẹp bỏ nhiều cơ sở thu mua phế liệu vi phạm an ninh trật tự, an toàn giao thông; nguy cơ cháy nổ; dựng kho trái phép trên đất nông nghiệp... Nổi bật, trong năm 2024 và đầu năm 2025, Công an thị xã Việt Yên (cũ) đã chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng đồng loạt kiểm tra 173 cơ sở thu mua phế liệu, sắt vụn trên địa bàn. Qua kiểm tra phát hiện, xử lý 34 cơ sở vi phạm.
Có thể khẳng định, hoạt động thu mua phế liệu là cần thiết, bởi tận dụng được nhiều phế phẩm để tái chế sử dụng, tiết kiệm chi phí sản xuất. Tuy nhiên công tác quản lý hoạt động thu mua, lưu trữ các loại phế liệu chưa chặt chẽ dẫn đến xuất hiện ngày càng nhiều điểm, kho chứa tự phát ở trong khu dân cư, tuyến đường phố, gây ô nhiễm, mất mỹ quan, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. Nhiều địa phương, chính quyền không nắm được trên địa bàn có bao nhiêu cơ sở thu mua phế liệu, trong đó có UBND xã Lục Ngạn và phường Tự Lạn.
Ông Trần Đỗ Thảo, Chủ tịch UBND phường Tự Lạn chia sẻ, sau khi sáp nhập, việc thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp còn nhiều khó khăn nên phường chưa kịp thống kê, rà soát các cơ sở thu mua phế liệu trên địa bàn. Được biết, đây cũng là lý do mà nhiều phường, xã trong tỉnh đưa ra, dẫn đến việc quản lý các cơ sở, điểm thu mua, tập kết phế liệu còn lỏng lẻo. Ông Vi Văn Tư, Chủ tịch UBND xã Lục Ngạn cho biết, trong tháng 11 này, địa phương sẽ cho rà soát, chấn chỉnh các cơ sở thu mua phế liệu trên địa bàn, bảo đảm hoạt động theo đúng quy định.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, để hoạt động thu mua phế liệu đi vào nền nếp, lực lượng chức năng cấp xã cần tập trung kiểm tra, đánh giá việc chấp hành pháp luật về đất đai, môi trường, phòng cháy, chữa cháy... của các cơ sở thu mua phế liệu trên địa bàn. Từ đó có biện pháp xử lý kịp thời, tránh ảnh hưởng đến an ninh trật tự. Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền các quy định của pháp luật; kịp thời phát hiện, ngăn chặn các vi phạm; nhận diện những bất cập trong quá trình quản lý, vận hành để tham mưu cho cấp có thẩm quyền đề ra biện pháp khắc phục hiệu quả.
Bài, ảnh: Đại La