Tôi được biết hiện nay đã có vắc xin phòng bệnh do phế cầu khuẩn cho người lớn. Xin hỏi bác sĩ, việc tiêm loại vắc xin này có thể giúp phòng ngừa các bệnh trên hiệu quả như thế nào? Nguyễn Thị Lợi (quận Long Biên, Hà Nội)
Đáp: Phế cầu khuẩn hiện có hơn 100 type huyết thanh, gây ra các bệnh lý đa dạng và phức tạp. Đáng lo ngại, tình trạng kháng kháng sinh của vi khuẩn này ngày càng nghiêm trọng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1,6 triệu người, bao gồm cả trẻ em và người lớn, tử vong do các bệnh liên quan đến phế cầu khuẩn trên toàn cầu.
Nguy hiểm hơn, phế cầu khuẩn có thể đồng nhiễm với nhiều tác nhân gây bệnh hô hấp khác đang lưu hành như cúm mùa, COVID-19, virus hợp bào hô hấp (RSV)... làm gia tăng mức độ nặng và nguy cơ tử vong, đặc biệt ở những nhóm đối tượng nguy cơ cao như người già và người có bệnh nền.
Hiện nay, việc nghiên cứu và triển khai các loại vắc xin phế cầu có khả năng bảo vệ rộng hơn, bao phủ nhiều chủng hơn đang là xu hướng tất yếu và cấp thiết của y học toàn cầu. Những vắc xin này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả phòng bệnh mà còn góp phần giảm tỉ lệ kháng kháng sinh và hạn chế tình trạng lạm dụng thuốc trong điều trị.
Đáng chú ý, vắc xin phế cầu thế hệ mới PCV20 đã mở rộng phạm vi bảo vệ so với các thế hệ trước, mang lại hiệu quả cao trong việc phòng ngừa cả các bệnh phế cầu xâm lấn như viêm phổi nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, cũng như các bệnh lý không xâm lấn như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm xoang...
Ngoài ra, nhờ ứng dụng công nghệ tiên tiến, PCV20 giúp giảm số liều tiêm nhắc lại cần thiết, từ đó tiết kiệm chi phí tiêm chủng cũng như chi phí khám, chữa bệnh do phế cầu khuẩn gây ra - đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh hệ thống y tế đang chịu nhiều áp lực hậu COVID-19.
Tại Việt Nam, vắc xin phế cầu PCV20 đã được cấp phép sử dụng cho người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên, với lịch tiêm chỉ một mũi duy nhất. Đối với những người thuộc nhóm nguy cơ cao mắc các bệnh lý do phế cầu khuẩn, bác sĩ sẽ tư vấn lịch tiêm phù hợp nhằm đảm bảo hiệu quả bảo vệ tối đa.
Trong trường hợp người đã từng tiêm các loại vắc xin phế cầu khác trước đây (bao gồm các loại bao phủ ít chủng hơn hoặc cần tiêm nhắc lại), bác sĩ sẽ căn cứ vào tiền sử tiêm chủng và tình trạng sức khỏe hiện tại để chỉ định lịch tiêm nối tiếp hoặc tiêm phối hợp, giúp tăng cường miễn dịch và phòng bệnh hiệu quả hơn.
BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa,
Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC
BS.CKI Bạch Thị Chính