Bài 1: Tận dụng lợi thế của địa phương

15 giờ trướcBài gốc

Chương trình mỗi xã một sản phẩm được bắt nguồn từ Nhật Bản, đến nay có hơn 40 quốc gia trên thế giới thực hiện chương trình này. Từ hiệu quả triển khai của các nước trên thế giới, ngày 07/5/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 490/QĐ-TTg về phê duyệt Chương trình mỗi xã một sản phẩm giai đoạn 2018 - 2020, mục tiêu là phát triển các sản phẩm truyền thống, dịch vụ có lợi thế, có khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế, góp phần phát triển kinh tế nông thôn.

191 sản phẩm OCOP

Với lợi thế của TPHCM, UBND đã ban hành Quyết định số 385/QĐ-UBND ngày 28/01/2019 về phê duyệt Đề án Chương trình mỗi xã một sản phẩm trên địa bàn vùng nông thôn TPHCM đến năm 2020. Cuối năm 2021, Thành phố đã đánh giá và có quyết định phân hạng sản phẩm OCOP đối với 28 sản phẩm, trong đó 27 sản phẩm đạt 3 - 4 sao; 1 sản phẩm trình Trung ương xem xét, đánh giá đạt 5 sao. Những kết quả đạt được ban đầu, xuất phát từ nhu cầu thực tiễn trong quá trình đánh giá, phân hạng sản phẩm, Thành phố tiếp tục ban hành Quyết định số 1943/QĐ-UBND ngày 08/6/2022 về phê duyệt Đề án OCOP trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2021 - 2025.

Việc triển khai thực hiện Chương trình OCOP trong giai đoạn 2021 - 2025 có nhiều điểm mới so với giai đoạn 2019 - 2020, trong đó có 2 nội dung đáng chú ý là mở rộng thực hiện Chương trình OCOP trên phạm vi toàn Thành phố và mở rộng lĩnh vực đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP: Nếu giai đoạn 2019 - 2020 tập trung phát triển sản phẩm OCOP gắn với phát triển sản phẩm nông nghiệp chủ lực của Thành phố, thì giai đoạn 2021 - 2025, định hướng phát triển sản phẩm OCOP gắn với 6 lĩnh vực, gồm: thực phẩm, đồ uống, thảo dược, vải và may mặc, lưu niệm - nội thất - trang trí, dịch vụ du lịch cộng đồng và điểm du lịch.

Trong năm 2023, UBND TP đã tổ chức đánh giá, phân hạng và công nhận 43 sản phẩm OCOP của 6 chủ thể đạt 4 sao theo Quyết định số 2388/QĐ-UBND ngày 28/6/2024, nâng tổng số sản phẩm trên địa bàn là 191 sản phẩm OCOP của 67 chủ thể, trong đó 79 sản phẩm đạt chuẩn 4 sao và 112 sản phẩm đạt chuẩn 3 sao.

Người dân ưu tiên lựa chọn các sản phẩm OCop

Mục tiêu phát triển sản phẩm OCOP theo hướng đặc sản vùng miền, sản phẩm mang tính sáng tạo của địa phương. Ngay từ ban đầu, Thành phố đã có những chủ trương, hướng dẫn để các chủ thể OCOP có thể tận dụng được lợi thế của địa phương, nâng cao các đặc trưng và giá trị của sản phẩm, tạo ra sản phẩm mang tính độc đáo, riêng biệt. Sản phẩm OCOP đóng vai trò như một đại sứ chuyển tải giá trị văn hóa đặc trưng của vùng miền, qua đó sẽ tạo được thương hiệu bền vững với người tiêu dùng. Đó cũng là cách để cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam đạt hiệu quả về chiều sâu và tạo động lực mạnh mẽ cho các địa phương phát huy lợi thế đặc thù cho ra những sản phẩm độc đáo mang niềm tự hào của từng địa phương.

Chương trình OCOP được triển khai rộng rãi trên địa bàn TPHCM với số lượng sản phẩm công nhận ngày một tăng. Từ chỗ chỉ giới hạn trong phạm vi 5 huyện ngoại thành, chương trình OCOP tại TPHCM đã được mở rộng ra tất cả quận, huyện và TP.Thủ Đức. Hiện có 43 sản phẩm OCOP của 6 chủ thể đạt 4 sao, bao gồm: Công ty TNHH Đạt Butter (huyện Củ Chi); Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thực phẩm ABZ (huyện Bình Chánh); Công ty cổ phần đầu tư Xuất nhập khẩu Phúc Lộc Thọ (huyện Bình Chánh); Công ty cổ phần Quốc tế Hoàng Nam (huyện Nhà Bè); Công ty TNHH Đầu tư Thương mại Dịch vụ Yến đảo Cần Giờ; Hộ kinh doanh cửa hàng Yến sào Khánh Đan.

Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" có ý nghĩa to lớn trong phát triển kinh tế - xã hội. Qua đó, giúp nâng cao thu nhập, tạo ra nhiều công ăn việc làm, góp phần xóa đói giảm nghèo và thực hiện có hiệu quả nhóm tiêu chí "kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất" trong xây dựng nông thôn mới. Chính vì vậy, Thành phố cần phải có sự chung tay, hỗ trợ phát triển chương trình của các Sở, ngành liên quan. Cụ thể như Sở Khoa học và Công nghệ hỗ trợ giải pháp công nghệ, Sở Công thương kết nối xúc tiến thương mại, giới thiệu sản phẩm OCOP...

Tiềm năng đạt 5 sao

Trong số 191 sản phẩm OCOP được công nhận tại TPHCM, 79 sản phẩm đạt hạng 4 sao - cấp độ cao thể hiện chất lượng vượt trội, thương hiệu rõ ràng và khả năng tiếp cận thị trường tốt. Đặc biệt, các sản phẩm thuộc nhóm nông nghiệp như yến sào Cần Giờ, bơ hạt Đạt Butter, rượu sâm đinh lăng ABZ và trà mãng cầu Hoàng Nam không chỉ mang nét đặc trưng riêng mà còn cho thấy tiềm năng vươn lên hạng 5 sao đã tạo ra những lợi thế đủ sức cạnh tranh khi xuất khẩu sang các nước.

Là vùng đất ngập mặn phía Nam TPHCM, nơi được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới, yến sào Cần Giờ (Công ty TNHH Yến Đảo Cần Giờ) đã mang bản sắc riêng nhờ nguồn gốc từ môi trường sinh thái đặc thù, kết hợp với câu chuyện phát triển bền vững đầy ý nghĩa. Tổ yến được khai thác tự nhiên, chế biến theo quy trình khép kín, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tạo nên chất lượng cao được công nhận ở mức 4 sao. Thương hiệu Yến Đảo Cần Giờ không chỉ đã xây dựng được chỗ đứng ở thị trường nội địa, mà còn là sự lựa chọn của người tiêu dung của các tỉnh.

Để đạt 5 sao, yến sào Cần Giờ cần đầu tư thêm vào các chứng nhận quốc tế như ISO 22000 hoặc HACCP, giúp tăng độ tin cậy khi xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc. Bao bì cũng cần được nâng cấp sang trọng hơn, kết hợp chiến lược tiếp thị nhấn mạnh giá trị sinh thái và sức khỏe. Với vị trí gần trung tâm TPHCM và tiềm năng xuất khẩu vốn có của yến sào Việt Nam, sản phẩm này hoàn toàn có thể vươn lên hạng cao nhất.

Sử dụng đậu phộng và hạt điều mang hương vị đậm đà đã tạo ra sản phẩm bơ hạt khác biệt so với các loại bơ nhập khẩu mà Công ty TNHH Đạt Butter mang lại. Vừa giữ nét mộc mạc của nông sản Việt, vừa phù hợp với khẩu vị quốc tế. Đạt hạng 4 sao, sản phẩm ghi điểm nhờ chất lượng ổn định, bao bì bắt mắt và sự đón nhận tích cực từ thị trường trong nước. Công ty Đạt Butter có thể hướng đến các tiêu chuẩn xuất khẩu như chứng nhận hữu cơ hoặc FDA, vốn rất được ưa chuộng ở thị trường Âu - Mỹ. Bên cạnh đó, việc sáng tạo thêm các dòng sản phẩm mới - như bơ không đường, thuần chay - cũng sẽ tăng tính cạnh tranh. Với mạng lưới phân phối sẵn có và sự hỗ trợ xúc tiến thương mại tại TPHCM, bơ hạt Đạt Butter có tiềm năng lớn để chinh phục thị trường toàn cầu, khẳng định vị thế 5 sao.

Được ví như "nhân sâm của người nghèo", sâm đinh lăng là nguyên liệu quý gắn với đời sống người Việt qua các bài thuốc dân gian. Sản phẩm này tạo nên bản sắc riêng nhờ hương vị đặc trưng và công dụng sức khỏe như tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ giấc ngủ. Đạt 4 sao, rượu sâm đinh lăng của Công ty TNHH ABZ được đánh giá cao bởi quy trình sản xuất sạch và sự đầu tư vào chất lượng, là sự kết hợp giữa dược liệu truyền thống và công nghệ hiện đại. Để đạt 5 sao, ABZ cần cải tiến bao bì theo hướng chuyên nghiệp, phù hợp với thị hiếu quốc tế, đồng thời đạt chứng nhận như GMP (Good Manufacturing Practice). Chiến lược tiếp thị nhấn mạnh giá trị dược liệu Việt Nam sẽ giúp sản phẩm nổi bật trên thị trường toàn cầu.

Đặc sản của vùng đất thép giàu truyền thống, trà mãng cầu Củ Chi (Công ty TNHH SX-TM Hoàng Nam) được chế biến từ lá và quả mãng cầu tạo ra sản phẩm mang hương vị thanh nhẹ, đáp ứng xu hướng đồ uống lành mạnh. Với quy trình sản xuất kiểm soát chặt chẽ, trà mãng cầu Hoàng Nam đạt 4 sao. Tới đây, công ty cần tiêu chuẩn hóa sản phẩm theo các tiêu chí xuất khẩu, như chứng nhận hữu cơ hoặc Fair Trade, đồng thời nâng cấp bao bì tăng tính chuyên nghiệp để đạt sản phẩm 5 sao.

Mang bản sắc riêng gắn với nguyên liệu địa phương và sáng tạo trong chế biến, sở hữu chất lượng cao sẽ làm nền tảng để các sản phẩm 4 sao vươn lên 5 sao. Bên cạnh đó, TPHCM với vai trò trung tâm kinh tế và logistics, mang lại lợi thế lớn trong kết nối phân phối và xúc tiến thương mại quốc tế. Ngoài ra, chính quyền thành phố đã hỗ trợ qua các chương trình như kết nối siêu thị và đầu tư công nghệ, tạo điều kiện để các chủ thể hoàn thiện sản phẩm. Tuy nhiên, cũng còn một số rào cản kỹ thuật để đạt các chứng nhận quốc tế, hình thức bao bì và mở rộng thị trường.

Giải pháp là sự đồng hành giữa doanh nghiệp, chính quyền và các tổ chức nghiên cứu để tối ưu hóa tiềm năng. Khi đạt cột mốc này, các sản phẩm sẽ nâng tầm giá trị nông sản Việt, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước ra thế giới. Tại TPHCM, hiện triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ quảng bá, xúc tiến thương mại cho các sản phẩm nông nghiệp chủ lực, sản phẩm OCOP. Chẳng hạn, với Chương trình OCOP, TPHCM đã có những hoạt động như lễ công bố công nhận sản phẩm OCOP, hội chợ triển lãm sản phẩm nông nghiệp và sản phẩm OCOP, hội chợ xúc tiến thương mại các sản phẩm OCOP, chợ phiên nông sản cuối tuần, ký kết với các hệ thống siêu thị...

Đơn vị nào là chủ sở hữu nhãn hiệu chứng nhận sản phẩm OCOP Việt Nam?

Căn cứ tại khoản 2 Điều 3 Quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận Sản phẩm OCOP Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 1162/QĐ-VPĐP-OCOP năm 2020, quy định như sau: Chủ sở hữu nhãn hiệu chứng nhận: là Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), có chức năng tham mưu hướng dẫn đánh giá, phân hạng sản phẩm cấp quốc gia theo quy định của Quyết định số 1048/QĐ-TTg, Quyết định số 781/QĐ-TTg. Như vậy, theo quy định trên thì chủ sở hữu nhãn hiệu chứng nhận Sản phẩm OCOP Việt Nam là Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương.

(Còn tiếp...)

DUY LUÂN - PHONG ANH - YẾN ÁNH

Nguồn CA TP.HCM : http://congan.com.vn/thi-truong/bai-1-tan-dung-loi-the-cua-dia-phuong_174782.html