Bài 2: Tổng rà soát toàn quốc, thiết lập lộ trình bài bản xử lý tài sản công dôi dư

một ngày trướcBài gốc

Việc xử lý hiệu quả tài sản công dôi dư sẽ là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh: Internet.

Trước bối cảnh thực tiễn không đồng nhất giữa các địa phương và đơn vị, sự vào cuộc quyết liệt này nhằm bảo đảm tiến độ, nâng cao hiệu quả và hướng tới sự bền vững trong công tác quản lý, sử dụng tài sản công trên phạm vi cả nước.

Thiết lập hành lang pháp lý, chủ động kiểm tra hướng dẫn trực tiếp

Nhằm thiết lập cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho việc xử lý trụ sở, tài sản công phát sinh trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy, thời gian qua, Bộ Tài chính đã xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 114/2024/NĐ-CP và Nghị định số 50/2025/NĐ-CP. Hai nghị định này đã sửa đổi, bổ sung nhiều quy định quan trọng liên quan đến việc quản lý, xử lý tài sản công trong các trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia tách, giải thể hoặc chấm dứt hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Cùng với đó, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo cụ thể, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm túc việc xử lý tài sản công gắn với quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy, đảm bảo nguyên tắc tiết kiệm, chống lãng phí và tận dụng tối đa hiệu quả nguồn lực nhà nước.

Hàng loạt văn bản hướng dẫn chi tiết đã được Bộ Tài chính đã ban hành như: Công văn số 2454/BTC-QLCS ngày 28/2/2025; Công văn số 4891/BTC-QLCS ngày 15/4/2025; Công văn số 6606/BTC-QLCS ngày 15/5/2025; Công văn số 7421/BTC-QLCS ngày 29/5/2025 về xử lý tài sản khi sắp xếp bộ máy, và Công văn số 4738/BTC-TH ngày 14/4/2025 về xử lý các chương trình, nhiệm vụ, dự án đầu tư công trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính…

Không dừng lại ở việc hoàn thiện hành lang pháp lý, Bộ Tài chính đã thành lập các đoàn công tác chia theo 7 cụm địa phương để trực tiếp kiểm tra thực tế, hướng dẫn triển khai, kịp thời tháo gỡ vướng mắc và giám sát tiến độ xử lý tài sản công.

Các vụ, cục chức năng của Bộ Tài chính được giao phụ trách từng địa bàn cụ thể, đảm bảo sự sát sao, linh hoạt trong hỗ trợ và phối hợp với địa phương. Không chỉ dừng lại ở việc rà soát thực trạng, các đơn vị này còn cùng với chính quyền các cấp xây dựng phương án xử lý cụ thể như điều chuyển, bán đấu giá, chuyển đổi mục đích sử dụng hoặc thu hồi để phục vụ lợi ích công.

Tại các buổi làm việc với địa phương về rà soát, sắp xếp, bố trí và xử lý tài sản công khi tinh gọn tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng khẳng định, đây là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp vì liên quan đến nhiều quy định pháp luật về ngân sách, đất đai, tài sản công; đồng thời đòi hỏi cơ chế phối hợp giữa các cấp, các ngành. Tuy vậy, đây là yêu cầu tất yếu phải thực hiện, bởi lẽ Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần chỉ đạo quyết liệt nhằm đẩy nhanh tiến độ sắp xếp, nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công.

Thứ trưởng Bùi Văn Khắng nhấn mạnh, hiệu quả triển khai phụ thuộc lớn vào nhận thức đúng, tinh thần trách nhiệm và hành động quyết liệt của các cấp, các ngành, các địa phương. Với quy mô tài sản phát sinh rất lớn sau sắp xếp bộ máy, nếu không được xử lý kịp thời, bài bản sẽ dẫn đến lãng phí, thất thoát nguồn lực nhà nước. Do đó, cần có sự vào cuộc đồng bộ, mạnh mẽ và kiên trì của toàn hệ thống chính trị.

Đặc biệt, lãnh đạo Bộ Tài chính lưu ý các địa phương phải xây dựng phương án xử lý tài sản công đồng thời với quá trình xây dựng Đề án sắp xếp đơn vị hành chính theo tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng” để đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả và không chồng chéo trong tổ chức thực hiện.

Tăng tính chủ động, siết chặt kỷ cương

Cục Quản lý Công sản (Bộ Tài chính) cho biết, từ thực tiễn triển khai sắp xếp bộ máy, đơn vị hành chính các cấp, có thể thấy một số địa phương đã chủ động, linh hoạt trong xử lý tài sản công phát sinh sau sáp nhập. Nhiều xã đã nhanh chóng bố trí lại trụ sở hành chính một cách hợp lý, tận dụng các trụ sở cũ để làm nơi làm việc cho chính quyền địa phương, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức đoàn thể và đơn vị sự nghiệp công lập. Những mô hình này không chỉ giúp tiết kiệm ngân sách, tận dụng tối đa tài sản công sẵn có mà còn góp phần bảo đảm hoạt động quản lý, điều hành không bị gián đoạn.

Tuy nhiên, bức tranh tổng thể vẫn cho thấy không ít điểm nghẽn. Việc triển khai tại một số địa phương còn chậm, thiếu đồng bộ do nhiều nguyên nhân: Thiếu nhân lực chuyên trách, chưa hoàn thiện bộ máy quản lý tài sản công sau sáp nhập, hoặc lúng túng trong phân công, phối hợp giữa các cấp chính quyền.

Một số nơi vẫn chưa xác định rõ trách nhiệm của từng đơn vị, từng cá nhân trong quy trình rà soát và xử lý, dẫn đến việc tài sản công bị bỏ không, không sử dụng đúng mục đích, thậm chí có nguy cơ xuống cấp, gây lãng phí nghiêm trọng.

Đáng chú ý, sau sáp nhập, một số đơn vị phản ánh thực trạng "thừa - thiếu cục bộ" trong cơ sở vật chất, gây khó khăn trong việc bố trí, khai thác và sử dụng hiệu quả trụ sở và các loại hình tài sản công. Có nơi dư thừa trụ sở nhưng thiếu trường học; nơi khác lại có diện tích đất lớn nhưng không có nguồn lực để đầu tư khai thác. Sự mất cân đối này nếu không được xử lý kịp thời sẽ tiếp tục gây lãng phí lớn, làm dấy lên bức xúc trong dư luận và tạo ra những “khoảng trống” trong hiệu lực quản lý nhà nước ở cơ sở.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, trong bối cảnh ngân sách nhà nước còn hạn hẹp, việc xử lý hiệu quả tài sản công dôi dư không chỉ là biện pháp kỹ thuật hành chính, mà còn là giải pháp tạo nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội.

Những cơ sở nhà, đất không còn nhu cầu sử dụng hoàn toàn có thể được chuyển đổi thành trường học, bệnh viện, trung tâm văn hóa, công viên hoặc các khu dịch vụ công ích, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân. Tại các đô thị lớn, đây còn là cơ hội quý giá để điều chỉnh quy hoạch, tái thiết không gian công cộng, tạo quỹ đất sạch phục vụ các dự án đầu tư công trọng điểm.

Để việc xử lý tài sản công dôi dư đạt hiệu quả cao và thực sự đi vào thực chất, Bộ Tài chính đã yêu cầu các địa phương công khai, minh bạch toàn bộ thông tin liên quan - từ danh mục tài sản, phương án xử lý đến tiến độ và kết quả thực hiện.

Sự minh bạch này không chỉ nhằm tăng cường giám sát xã hội, mà còn là biện pháp phòng ngừa hữu hiệu các biểu hiện tiêu cực, lợi ích nhóm, bảo đảm nguyên tắc sử dụng tài sản công đúng mục đích, đúng đối tượng và vì lợi ích chung.

Thùy Linh

Nguồn Tài Chính : http://tapchitaichinh.vn/bai-2-tong-ra-soat-toan-quoc-thiet-lap-lo-trinh-bai-ban-xu-ly-tai-san-cong-doi-du.html