Bài 3: Nhà báo Duy Linh – Phó Trưởng phòng Ảnh, Báo Nhân dân: Không nên đào tạo sử dụng AI để thay thế sự sáng tạo của phóng viên ảnh

16 giờ trướcBài gốc

Tính trung thực của bức ảnh phải được đặt lên hàng đầu

+ Có nhận định cho rằng, AI đang thâm nhập vào các khâu sản xuất tin bài, ảnh, video… như một trợ thủ đắc lực của người làm báo. Với những tính năng vượt trội, AI hỗ trợ phóng viên ảnh, tòa soạn báo trong việc tạo ra những bức ảnh hoàn hảo. Quan điểm của ông như thế nào về vấn đề này?

- Không thể phủ nhận công nghệ AI hiện nay đã và đang hỗ trợ tích cực cho phóng viên nói chung và phóng viên ảnh nói riêng. Đặc biệt, AI hỗ trợ các phóng viên trong xử lý hậu kỳ các bức ảnh. Việc chỉnh sửa màu sắc, sáng tối hay xóa bỏ chi tiết “rác” trên bức ảnh giờ đây với AI có thể dễ dàng xử lý chỉ trong vài thao tác. Nhờ AI nên nhiều tác phẩm ảnh báo chí khi xuất bản đến độc giả trở nên lung linh, sắc nét và cuốn hút hơn.

Tuy nhiên, những bức ảnh này chỉ nên sử dụng có chừng mực và giới hạn trong một số tác phẩm ảnh báo chí nhất định như ảnh chân dung nhân vật, ảnh người mẫu, ảnh minh họa cho một số bài viết... Với ảnh báo chí thời sự thì tính trung thực của bức ảnh phải được đặt lên hàng đầu. Việc đảm bảo tính chân thực, khách quan của sự kiện và nhân vật là yếu tố quan trọng nhất mà mỗi phóng viên ảnh hay tòa soạn bắt buộc phải tuân thủ. Khi có sự can thiệp sâu của AI thì nên có chú thích rõ ràng, tránh gây hiểu lầm và phản ứng của độc giả.

Nhà báo Duy Linh.

+ Làm sao để “tránh gây hiểu lầm” cũng là những thách thức không nhỏ cho các nhà báo về tính chính xác của thông tin, tạo sức ép lớn cho các tòa soạn trong việc xây dựng và củng cố niềm tin của công chúng. Với những người trực tiếp vừa đào tạo phóng viên, vừa cầm máy chớp từng khoảnh khắc, ông có cho rằng, cần thiết phải có sự cân nhắc trong sử dụng AI trong bối cảnh hiện nay?

- Như đã nói ở trên, tính trung thực của một tác phẩm ảnh báo chí phải là yếu tố đặt lên hàng đầu đối với mỗi phóng viên. Việc sử dụng AI để sáng tạo hay thêm bớt vào một tác phẩm ảnh báo chí có thể sẽ làm sai lệch đi bản chất của sự kiện, nhân vật. Bản chất của ảnh báo chí là cung cấp hình ảnh chân thực đến độc giả, khi sử dụng AI sẽ làm mất đi tính chân thực đó. Tôi hay chia sẻ với phóng viên và đồng nghiệp, mỗi một khoảnh khắc bấm máy trong mỗi sự kiện đều mang trong đó cảm xúc của người chụp. Chẳng hạn như AI có thể chỉ mất vài giây để tạo ra một bức ảnh về Hồ Hoàn Kiếm hay phố cổ với màu sắc tươi sáng, bố cục đẹp, bắt mắt.

Tuy nhiên khi nhìn vào bức ảnh đó độc giả sẽ khó có thể cảm nhận được cái hồn của bức ảnh, tình cảm của tác giả gửi gắm trong đó. Hay như bản thân tôi thường xuyên đi chụp ảnh các nguyên thủ, thì việc chớp được khoảnh khắc đẹp và thời điểm cao trào của nhân vật để bấm máy luôn khiến tôi vô cùng thỏa mãn, cho dù có phải chờ đợi nhân vật của mình rất lâu. Cảm xúc khi chụp được một bức ảnh đẹp sẽ rất khác so với cảm xúc do một bức ảnh được AI tạo ra. Do đó, AI trong ảnh báo chí với tôi chỉ mang tính chất hỗ trợ, làm cho tác phẩm của mình đẹp hơn, cuốn hút độc giả hơn.

Phóng viên ảnh tác nghiệp.

Không lo AI “vượt mặt”…

+ Trong sự phát triển như vũ bão của trí tuệ nhân tạo, ảnh báo chí cũng còn có ít nhiều những hạn chế nhất định… Ở góc độ nào đó ông có lo ngại về sự “vượt mặt” của những ứng dụng công nghệ ngày một thông minh đối với nghề ảnh của chúng ta không, thưa ông?

- Nếu chúng ta không biết, không sử dụng AI thì sẽ lo AI “vượt mặt” chúng ta, còn nếu chúng ta tìm hiểu, sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ trong công việc thì điều này sẽ mang lại rất nhiều hiệu quả. Như các đây chừng 15 năm, nhiều phóng viên ảnh không biết sử dụng Photoshop, Lightroom hay một số phần mềm chỉnh sửa ảnh, nhưng giờ đây những công cụ này đã trở thành một phần không thể thiếu đối với mỗi phóng viên ảnh. Việc sử dụng thành thạo các ứng dụng này đã làm cho khâu xuất bản ảnh trở nên nhanh, đẹp hơn.

Nhà báo Duy Linh và các đồng nghiệp tác nghiệp.

+ Trong đào tạo thời gian gần đây dường như đang rất “chuộng” AI cho việc bồi dưỡng đội ngũ phóng viên ảnh trẻ. Thưa ông, việc đào tạo này nên chăng cũng cần có những “ranh giới” phù hợp để những phóng viên ảnh không bị giảm vai trò, vị thế?

- AI hiện nay đang là xu hướng nên cũng dễ hiểu khi nhiều chương trình đào tạo lồng ghép nội dung AI vào các nội dung giảng dạy. Tuy nhiên, việc đào tạo nội dung này nên chú trọng vào việc làm thế nào sử dụng AI để mang lại hiệu quả, hỗ trợ công việc chứ không nên đào tạo sử dụng AI thay thế tư duy, sự sáng tạo của phóng viên ảnh. Việc đào tạo sử dụng AI cần ở một chừng mực vừa đủ để làm cho tác phẩm ảnh báo chí sáng hơn, nét hơn, đẹp hơn nhưng tuyệt đối không làm thay đổi cảm xúc nhân vật, chi tiết bối cảnh và nội dung cần phản ánh.

Trong đào tạo phóng viên tại tòa soạn hay tham gia giảng dạy tại Trung tâm Bồi dưỡng Nghiệp vụ báo chí - Hội Nhà báo Việt Nam, tôi luôn yêu cầu phải có ranh giới rõ ràng khi sử dụng AI, không để AI can thiệp làm sai lệch nội dung, bản chất của bức ảnh vì điều này là vi phạm đạo đức, nghề nghiệp của người làm báo. Với Báo Nhân dân chúng tôi hiện nay thì tuyệt đối không sử dụng AI trong tất cả các tác phẩm ảnh báo chí trên Báo Nhân dân hàng ngày. Và tôi cho rằng, ngay từ bây giờ, các cơ quan báo chí cũng rất cần quán triệt tinh thần đó tới các phóng viên trẻ để tránh những sai sót, lạm dụng AI trong xử lý ảnh.

+ Trân trọng cảm ơn ông!

Hà Vân (Thực hiện)

Nguồn Công Luận : https://congluan.vn/bai-3-nha-bao-duy-linh-pho-truong-phong-anh-bao-nhan-dan-khong-nen-dao-tao-su-dung-ai-de-thay-the-su-sang-tao-cua-phong-vien-anh-post339283.html