Bài cuối: 'Siết' hợp đồng liên kết để chặn việc cho thuê trá hình

3 giờ trướcBài gốc

Công ty xây dựng được cho thuê đất, mở trường ngay tại nơi đặt trụ sở?

Là lĩnh vực đầu tư được hưởng ưu đãi nên giá cho thuê đất đối với hoạt động giáo dục rất thấp. Để biết một trường được thuê đất của Nhà nước chỉ phải trả tiền thuê hàng năm cho ngân sách “bèo” đến mức nào so với giá của tư nhân đang cho thuê cần nhắc đến khu đất có diện tích 3.963m2 ở số 187 đường Gò Cẩm Đệm, phường 10, quận Tân Bình cũ (nay là phường Bảy Hiền).

Sau khi UBND TP Hồ Chí Minh ra quyết định cho thuê khu đất trên, năm 2011, Sở TNMT cũ đã ký hợp đồng cho thuê đất và cấp “sổ hồng” cho Công ty CP ĐT&XD miền Nam để xây Trường THCS và THPT.

Quá tải ngay tại cổng trường là tình trạng phổ biến ở các trường công lập.

Đây là đất cơ sở giáo dục có kinh doanh, thời hạn cho thuê khu đất này kéo dài 50 năm, trả tiền thuê đất hàng năm. Tuy vậy, giá thuê đất trên hợp đồng chỉ ở mức gần 110 nghìn đồng/m2/năm, mức giá này được giữ ổn định trong 5 năm, sau đó bên thuê mới phải lập thủ tục để xác định lại đơn giá thuê đất.

Tháng 3/2014, Sở GDĐT đã có quyết định cho phép hoạt động giáo dục đối với Trường THCS và THPT Bác Ái; tháng 5/2014 UBND thành phố ra quyết định cho phép Công ty CP ĐT&XD miền Nam thành lập trường.

Trước đó, ngay khi được thành phố cho thuê đất và lập dự án thành lập trường, năm 2013, Tổng Công ty Thép Việt Nam - một cổ đông của Công ty CP ĐT&XD miền Nam đã bán toàn bộ 16.800 cổ phần có mệnh giá 100 nghìn đồng/CP với giá 100,15 nghìn đồng/CP cho ông Trịnh Thanh Phong, ở phường 22, quận Bình Thạnh trước đây để thu về số tiền hơn 1,682 tỷ đồng.

Đất thuê của Nhà nước với giá rẻ, tiền bỏ ra xây dựng trường không đáng kể do doanh nghiệp này chủ yếu tận dụng lại dãy nhà làm việc, kho xưởng cấp 4 đã cũ làm phòng học nhưng hơn chục năm sau, dù thời gian được thuê đất đã ngắn lại thì tổng giá trị của trường THCS và THPT Bác Ái đã tăng lên vài chục tỷ, thậm chí là cả trăm tỷ đồng. Trong khi đó, thậm chí trường này còn đem cơ sở vật chất đi liên kết với trường khác.

Năm học 2025-2026, Trường THCS và THPT Bác Ái bị Sở GDĐT yêu cầu bổ sung hồ sơ để minh chứng cho cơ sở vật chất và sau đó trường này đã không được cấp chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10. Nhưng bù lại là diện tích đất rộng, vị trí tốt khi nằm gần ngay góc ngã tư 2 tuyến đường lớn là Lạc Long Quân - Âu Cơ nên giá trị của trường vẫn không ngừng tăng lên.

Thời gian qua giới “cò” đã 2 lần đưa ra thông tin chủ đầu tư này chào giá bán trường qua hình thức thoái vốn của doanh nghiệp, lần đầu ở mức 75 tỷ đồng, lần sau giá lên tới cả trăm tỷ. Vì vậy thành phố cần kiểm tra, giám sát chặt chẽ đối với khu đất này để bảo vệ tài sản Nhà nước.

Trên địa bàn quận 8 cũ, khu đất có diện tích 4.689m2 ở số 17 Bùi Huy Bích, phường 13 (nay là phường Phú Định) được UBND thành phố cho Công ty CP Nam Hải thuê trong vòng 50 năm kể từ tháng 9/2015, trả tiền thuê đất hàng năm. Khu đất được quy hoạch là đất cơ sở giáo dục, cụ thể là đất xây dựng trường mầm non.

Theo Giấy phép xây dựng trường, mật độ xây dựng lên tới 38,8%, cao 3 tầng với diện tích xây dựng lên đến 1.813m2, tổng diện tích sàn xây dựng 5.522m2. Giấy phép xây dựng cũng ghi rõ công năng sử dụng là tầng 1 bố trí 4 nhóm trẻ và một số phòng chức năng, tầng 2 cũng được bố trí 9 nhóm trẻ.

Tuy nhiên, những năm qua sĩ số trẻ em ở trường mầm non này không nhiều. Xác nhận điều này, bà Nguyễn Thị Lan Hương, Giám đốc Công ty CP Nam Hải cho biết, hiện trường chỉ có hơn trăm cháu. Đồng thời bà Lan Hương cũng thừa nhận trước đây trường mầm non này có thời gian được doanh nghiệp đem liên kết với ông Nguyễn Ngọc Thủy (Shark Thủy), chủ Công ty CP Tập đoàn Giáo dục Egroup.

Shark Thủy là người đã bị bắt giam trong vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” đang được Cơ quan CSĐT Bộ Công an điều tra, làm rõ. Thời gian Tập đoàn Giáo dục Egroup hoạt động tại địa chỉ này cũng đã để lại không ít tai tiếng và hệ lụy.

Cần rà soát các khu đất giáo dục cho thuê

Diện tích đất của các trường đã được nêu ra ở trên không chỉ là niềm mơ ước của các trường tư thục khác trên địa bàn mà còn là nỗi mong mỏi của ngay cả nhiều trường phổ thông ở khu vực trung tâm thành phố.

Nhưng nghịch lý là trường tư được cho thuê diện tích đất khá lớn như vậy lại chỉ có rất ít học sinh, trong khi trường công dù nhỏ như lòng bàn tay lại đang phải “gánh” cả nghìn học sinh. Đồng thời hàng loạt trường tư thục của những doanh nghiệp trực tiếp hoạt động giáo dục phải thành lập tại các căn nhà phố, kho xưởng, thậm chí là cả quán nhậu để dạy và học.

Trường tư thục được mở tại một khu nhà xưởng.

Trả lời về thực trạng thiếu gay gắt phòng học của các bậc học phổ thông tại TP Hồ Chí Minh hiện nay, ông Hồ Tấn Minh, Chánh Văn phòng Sở GDĐT thừa nhận: Dự kiến trong năm nay thành phố sẽ đạt tiêu chí 300 phòng học/vạn dân trong độ tuổi đi học. Tuy vậy, tiêu chí này không đồng đều giữa các cấp học. Trong khi bậc mầm non đạt con số 478 phòng học/vạn dân thì bậc tiểu học chỉ đạt 262 phòng; bậc THCS đạt 237 phòng và bậc THPT mới đạt 257 phòng.

Việc phát triển mất cân bằng như vậy cho thấy, hệ thống trường công lập đã không được quy hoạch phát triển một cách đồng bộ. Đã vậy, khi thành phố quyết định cho các danh nghiệp tư nhân thuê đất giáo dục cũng lại không tính đến việc quy hoạch phát triển ngay với những bậc học đang quá tải trầm trọng về cơ sở vật chất.

Với thực trạng thiếu trường, lớp kéo dài nhiều năm, quỹ đất giáo dục rất lớn tại thành phố được đem cho tư nhân thuê đã khai thác kém hiệu quả, nhất là với mục tiêu góp phần giảm tải cho lĩnh vực giáo dục công lập. Nhiều doanh nghiệp chỉ nhắm vào việc hưởng lợi từ các khu đất giáo dục sau khi được thuê.

“Nếu đây là đất do doanh nghiệp tự bỏ tiền ra để nhận chuyển nhượng, doanh nghiệp kinh doanh theo quy mô nào là quyền của nhà đầu tư. Khi đã là đất thuộc sở hữu Nhà nước được cho thuê, quy mô trường lớp phải tương xứng theo yêu cầu của cơ quan quản lý” là lời nhắn nhủ của Hiệu trưởng một trường tư thục.

Để ngăn chặn việc doanh nghiệp không thực sự hoạt động giáo dục “bám” vào việc thuê đất công đầu tư trường học để hưởng lợi “khủng” như vậy, TP Hồ Chí Minh cần đặt ra “hàng rào kỹ thuật” về năng lực, kinh nghiệm của nhà đầu tư trước khi cho thuê đất giáo dục.

Trước mắt thành phố cần có đợt rà soát tổng thể về quy mô, hiệu quả, nhu cầu sử dụng với các khu đất giáo dục đã cho thuê để có hướng xử lý phù hợp. Bởi, với hơn 2,5 triệu học sinh các bậc học phổ thông, số lượng học sinh tập trung tại các phường thuộc khu vực nội thành TP Hồ Chí Minh rất lớn, do đó thành phố càng cần giám sát việc thực hiện quy hoạch tổng thể hệ thống trường học trong và ngoài công lập chặt chẽ để giảm áp lực lên hạ tầng giao thông.

Đặc biệt, với mức giá chuyển nhượng, cho thuê trường học cao như vậy, để tránh thất thoát nguồn thu, cơ quan thuế cần tập hợp thông tin từ các hợp đồng cho thuê, hợp đồng chuyển nhượng trường đã khai báo thuế. Từ đó, so sánh mức giá trên hợp đồng cho thuê hoặc hợp đồng chuyển nhượng của các trường kê khai trung thực sẽ “lòi” ra các vụ việc cho thuê, chuyển nhượng trường với mức giá gian dối hòng trốn thuế.

Bảo Sơn

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/dieu-tra-theo-don-ban-doc/bai-cuoi-siet-hop-dong-lien-ket-de-chan-viec-cho-thue-tra-hinh-i782405/